در سال‌های اخیر، طرح «مهارت‌آموزی در محیط واقعی کار» به عنوان یکی از برنامه‌های محوری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای برای تربیت نیروی کار ماهر در کشور اجرا شده است. این طرح از آبان‌ماه سال ۱۴۰۱ با هدف ارتقای شایستگی‌های شغلی افراد جویای کار ۱۵ ساله و بالاتر که فاقد مهارت یا کم‌مهارت هستند، در دستور کار قرار گرفت. طبق تعریف رسمی، این برنامه یکی از روش‌های آموزش فنی و حرفه‌ای است که در آن انتقال مهارت در شرایط واقعی کار، هم‌زمان با تولید محصول یا ارائه خدمت، زیر نظر مربی انجام می‌شود.
آنچه این طرح را متمایز می‌کند، تأکید بر یادگیری عملی و مبتنی بر تجربه در محیط واقعی کار است؛ رویکردی که بر خلاف آموزش‌های صرفاً نظری، مهارت‌آموزان را با چالش‌ها، الزامات و قواعد بازار کار آشنا می‌کند. در این چارچوب، یادگیری در دل فعالیت واقعی بنگاه اقتصادی صورت می‌گیرد؛ به همین دلیل، طرح مزایایی مانند آشنایی با فضای کاری، رشد خودباروری، حفظ مشاغل سنتی، کاهش هزینه‌های آموزشی و تأمین نیروی انسانی مورد نیاز بنگاه‌ها را در پی دارد.
با این حال، چالش‌هایی نیز در مسیر اجرای طرح دیده می‌شود. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به دغدغه‌های مربوط به ضوابط قانون کار، بیمه تأمین‌اجتماعی و الزامات مالیاتی اشاره کرد؛ موضوعاتی که گاه سبب نگرانی برخی کارفرمایان یا مانعی برای توسعه طرح در سطح بنگاه‌های خرد و متوسط می‌شود. با این وجود، طرح همچنان یکی از مهم‌ترین مسیرهای پیوند سیاست مهارت‌آموزی با هدف اشتغال مولد و پایدار به شمار می‌رود، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند مشاغل خانگی، کسب‌وکارهای کوچک و بازار کار غیررسمی.
بر اساس آمارهای رسمی، بیش از ۴۰درصد متقاضیان طرح را جوانان ۲۱ تا ۳۰ ساله با مدرک دیپلم تشکیل می‌دهند. مردان بیشترین متقاضیان شرکت در این برنامه هستند. در قالب این طرح، افراد در گروه سنی ۱۵ تا ۲۲ سال امکان مهارت‌آموزی در محیط واقعی کار را پیدا می‌کنند و طول دوره نیز بین ۱۲۰ تا ۳۶۰ روز متغیر است. در این مدت، مهارت‌آموزان تحت پوشش بیمه مسئولیت مدنی قرار می‌گیرند و هزینه آن از سوی دولت پرداخت می‌شود. در پایان دوره، گواهی‌نامه مهارتی به شرکت‌کنندگان اعطا می‌شود.
کارشناسان حوزه اشتغال بر این باورند اجرای چنین طرح‌هایی نقش مهمی در ارتقای بهره‌وری نیروی انسانی، افزایش شانس اشتغال افراد، کاهش بیکاری و تأمین نیاز واقعی کارفرمایان دارد. بنا بر آمارهای موجود، نزدیک به ۷۰ درصد مهارت‌آموزان پس از پایان دوره جذب محیط‌های کاری شده‌اند. این رقم بیانگر اثرگذاری ملموس طرح در کاهش فاصله میان عرضه و تقاضای نیروی کار در بازار و حرکت به سوی اشتغال پایدار است. در نهایت، مهارت‌آموزی در محیط واقعی کار گامی مهم در جهت توانمندسازی نسل جوان، توسعه مهارت‌های تخصصی و پاسخ‌گویی به نیازهای واقعی تولید و خدمات در کشور ارزیابی می‌شود.