با سرمایه‌گذاری شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی و مدیریت گروه مالی صبا تأمین کلید خورد
نسل نوین صندوق‌های بازنشستگی در ایران
مهدیار عبداللهی روزنامه نگار
نظام‌های بازنشستگی در سراسر جهان با چالش‌های عمیقی مواجه شده‌اند که ریشه در تغییرات جمعیتی و تحولات اقتصادی دارد. کاهش نسبت جمعیت فعال به بازنشستگان، افزایش طول عمر و فشارهای مالی ناشی از این روندها، نیاز به بازنگری و ایجاد سازوکارهای نوین در تأمین مالی بازنشستگی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی مکمل با ارائه راهکارهای متنوع سرمایه‌گذاری و مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها می‌توانند علاوه بر بهبود رفاه فردی، به تعادل مالی و پایداری کل نظام بازنشستگی کمک کنند. توسعه چنین صندوق‌هایی زمینه‌ای فراهم می‌آورد تا افراد با امنیت خاطر بیشتری به آینده مالی خود بیندیشند و نظام‌های اجتماعی بتوانند با فشار کمتری به وظایف خود عمل کنند. سبدگردان اندیشه صبا به عنوان تنها سبدگردان در گروه مالی صبا تأمین و زیرمجموعه شستا، صندوق اندیشه تأمین را با عنوان اولین صندوق بازنشستگی تکمیلی با همراهی شرکت بزرگ کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران پذیره‌نویسی خواهد کرد. این صندوق با ساختار «صندوق در صندوق» (FOF) فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.
نگاهی فراتر از پس‌انداز سنتی
مهران کلایی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با آتیه‌نو در مورد ماهیت این صندوق‌ها می‌گوید: «درحالی‌که دغدغه حفظ قدرت خرید و تأمین معیشت دوران بازنشستگی همواره یکی از چالش‌های اصلی نیروی کار کشور بود، راه‌اندازی این صندوق‌ها می‌تواند رویکردی هوشمندانه در برابر نوسانات اقتصادی و تورم مزمن سال‌های اخیر تلقی شود.»
او افزود: «به جای اتکا به روش‌های سنتی پس‌انداز که در عمل با کاهش ارزش واقعی پول همراه هستند، صندوق اندیشه تأمین امکان بهره‌مندی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های موفق بازار سرمایه را برای کارکنان فراهم می‌کند.»
کلایی با اشاره به اینکه آنچه این صندوق را از دیگر گزینه‌های موجود متمایز می‌سازد، ساختار منعطف آن در مدیریت دارایی‌هاست، گفت: «تیم حرفه‌ای مدیریت صندوق، با رصد مستمر عملکرد بهترین صندوق‌های بازار، منابع را به‌صورت پویا تخصیص داده و در مسیر ایجاد بیشترین بازدهی در شرایط مختلف اقتصادی گام برمی‌دارد.»
به گفته او، نکته قابل توجه، انتشار روزانه ارزش خالص دارایی‌های صندوق (NAV) است که امکان پایش عملکرد صندوق را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌سازد؛ عاملی که به شفافیت و اعتماد سرمایه‌گذاران کمک شایانی می‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: «در کنار مدیریت حرفه‌ای، معافیت مالیاتی سود حاصل از سرمایه‌گذاری در این صندوق نیز از نکات برجسته‌ای است که در شرایط فعلی بازار، مزیت مهمی برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. برخلاف بسیاری از صندوق‌های بازنشستگی سنتی که معمولاً دسترسی به وجوه در آن‌ها با محدودیت‌هایی همراه است، صندوق اندیشه تأمین از نقدشوندگی بالایی برخوردار است. این ویژگی، امکان خروج سریع از سرمایه‌گذاری در مواقع ضروری را فراهم می‌سازد؛ بی‌آن‌که سرمایه‌گذار متحمل زیان قابل‌توجهی شود.»
پاسخ به نیاز دیرپای جامعه
کلایی ادامه داد: «با توجه به ماهیت بلندمدت این صندوق و هدف‌گذاری آن برای دوران بازنشستگی می‌توان گفت «اندیشه تأمین» پاسخی عملی به یکی از مهم‌ترین نیازهای جامعه کارگری و کارمندی کشور است؛ یعنی حفظ کیفیت زندگی پس از پایان دوران اشتغال فعال. چنین صندوق‌هایی قادرند نقش مکمل را در کنار مستمری رسمی ایفا و توان اقتصادی بازنشستگان را در سال‌های بدون درآمد ثابت تقویت کنند. این درحالی است که سبدگردان اندیشه صبا اعلام کرد که آمادگی دارد خدمات بازنشستگی تکمیلی صندوق را به شرکت‌های زیرمجموعه وزارت رفاه نیز ارائه دهد و با برگزاری جلسات معرفی، فرایند آشنایی و بهره‌برداری از این ابزار سرمایه‌گذاری را تسهیل کند. این اقدام مسیر بهره‌گیری گسترده‌تر کارکنان بخش عمومی از ابزارهای نوین مالی را هموار می‌سازد.»
چشم‌انداز توسعه نظام بازنشستگی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی نوین، علاوه بر تأمین منافع فردی برای سرمایه‌گذاران می‌توانند نقش بسیار مهم و اثرگذاری در تقویت بنیان‌های مالی و نهادی نظام بازنشستگی کشور ایفا کنند. با توجه به روندهای جمعیتی نگران‌کننده، همچون کاهش نرخ باروری، افزایش امید به زندگی و روند رو به رشد جمعیت سالمند، ساختار سنتی مبتنی بر پرداخت‌های انتقالی
(pay-as-you-go) در حال از دست دادن پایداری خود است.
فشار فزاینده بر صندوق‌های بازنشستگی دولتی از یک‌سو و محدودیت منابع مالی عمومی از سوی دیگر، لزوم بازنگری و اصلاح ساختار تأمین مالی دوران بازنشستگی را به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل کرده است. در چنین بستری، صندوق‌های بازنشستگی مکمل می‌توانند با ایفای نقشی کلیدی، به‌عنوان مکملی برای مستمری‌های پایه عمل کنند و بخشی از بار تأمین مالی را از دوش دولت‌ها بردارند. این صندوق‌ها با فراهم‌سازی فرصت‌های متنوع سرمایه‌گذاری برای افراد در دوره فعالیت اقتصادی‌شان، نه‌تنها امکان تشکیل پس‌انداز مؤثر و برنامه‌ریزی مالی بلندمدت را فراهم می‌آورند بلکه موجب ارتقاء فرهنگ مالی در جامعه نیز می‌شوند. سرمایه‌گذاران به‌جای اتکا صرف به وعده‌های آتی دولت، به نقش خود در تأمین آینده مالی‌شان آگاه و از این رهگذر، حس مسئولیت‌پذیری مالی و آینده‌نگری در سطح جامعه تقویت می‌شود.
تأثیر کلان بر اقتصاد ملی
از منظر کلان، ورود منابع بلندمدت این صندوق‌ها به بازار سرمایه، موجب افزایش عمق بازارهای مالی، بهبود نقدشوندگی و تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی می‌شود؛ به‌ویژه در شرایطی که اقتصاد با محدودیت منابع بانکی مواجه است، هدایت این سرمایه‌های مولد به سمت فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی می‌تواند اثرات مثبتی بر رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال، و ارتقاء بهره‌وری داشته باشد.
بدین ترتیب، صندوق‌های بازنشستگی مکمل نه‌فقط ابزاری برای رفاه فردی بلکه محرکی برای توسعه پایدار اقتصادی محسوب می‌شوند. در عین حال، با کاهش وابستگی بازنشستگان به پرداخت‌های دولتی، فشار فزاینده‌ای که در دهه‌های آتی بر بودجه عمومی و منابع صندوق‌های بازنشستگی سنتی وارد خواهد شد، تا حد قابل‌توجهی کنترل می‌شود.
این امر به دولت‌ها اجازه می‌دهد تا منابع خود را به‌صورت هدفمندتری در حوزه‌های حساس‌تری مانند بهداشت، آموزش و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر تخصیص دهند. همچنین تقویت نظام‌های بازنشستگی مکمل می‌تواند در بلندمدت زمینه‌ساز اصلاحات ساختاری عمیق‌تر در نظام رفاه اجتماعی باشد.
الزامات موفقیت و اعتمادسازی
در نهایت، توسعه صندوق‌های بازنشستگی مکمل نیازمند طراحی دقیق، نظارت مؤثر و اعتمادسازی عمومی است. سیاست‌گذاران باید با ارائه مشوق‌های مالیاتی، ارتقاء شفافیت عملکرد این صندوق‌ها و تقویت سازوکارهای نظارتی، اطمینان عمومی نسبت به عملکرد و بازدهی این نهادها را افزایش دهند. تنها در چنین شرایطی است که این ابزارها می‌توانند نقش چندجانبه و پایداری را در اقتصاد و رفاه اجتماعی ایفا کنند.
صندوق اندیشه تأمین با تکیه بر مدیریت حرفه‌ای، شفافیت و انعطاف‌پذیری، نه‌تنها به نیازهای مالی کارگران و کارمندان پاسخ می‌دهد بلکه به‌عنوان یک ابزار مالی نوین، راه را برای اصلاح نظام بازنشستگی و توسعه اقتصادی هموار می‌کند. این ابتکار که با همکاری گروه مالی صبا تأمین و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته، می‌تواند الگویی برای سایر نهادها باشد تا با بهره‌گیری از ابزارهای مشابه، آینده‌ای پایدارتر برای جامعه رقم زنند. با توجه به چالش‌های پیش‌رو، توسعه این صندوق‌ها نه‌تنها یک انتخاب بلکه یک ضرورت برای تضمین رفاه نسل‌های آینده است.
نگاهی فراتر از پس‌انداز سنتی
مهران کلایی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با آتیه‌نو در مورد ماهیت این صندوق‌ها می‌گوید: «درحالی‌که دغدغه حفظ قدرت خرید و تأمین معیشت دوران بازنشستگی همواره یکی از چالش‌های اصلی نیروی کار کشور بود، راه‌اندازی این صندوق‌ها می‌تواند رویکردی هوشمندانه در برابر نوسانات اقتصادی و تورم مزمن سال‌های اخیر تلقی شود.»
او افزود: «به جای اتکا به روش‌های سنتی پس‌انداز که در عمل با کاهش ارزش واقعی پول همراه هستند، صندوق اندیشه تأمین امکان بهره‌مندی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های موفق بازار سرمایه را برای کارکنان فراهم می‌کند.»
کلایی با اشاره به اینکه آنچه این صندوق را از دیگر گزینه‌های موجود متمایز می‌سازد، ساختار منعطف آن در مدیریت دارایی‌هاست، گفت: «تیم حرفه‌ای مدیریت صندوق، با رصد مستمر عملکرد بهترین صندوق‌های بازار، منابع را به‌صورت پویا تخصیص داده و در مسیر ایجاد بیشترین بازدهی در شرایط مختلف اقتصادی گام برمی‌دارد.»
به گفته او، نکته قابل توجه، انتشار روزانه ارزش خالص دارایی‌های صندوق (NAV) است که امکان پایش عملکرد صندوق را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌سازد؛ عاملی که به شفافیت و اعتماد سرمایه‌گذاران کمک شایانی می‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: «در کنار مدیریت حرفه‌ای، معافیت مالیاتی سود حاصل از سرمایه‌گذاری در این صندوق نیز از نکات برجسته‌ای است که در شرایط فعلی بازار، مزیت مهمی برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. برخلاف بسیاری از صندوق‌های بازنشستگی سنتی که معمولاً دسترسی به وجوه در آن‌ها با محدودیت‌هایی همراه است، صندوق اندیشه تأمین از نقدشوندگی بالایی برخوردار است. این ویژگی، امکان خروج سریع از سرمایه‌گذاری در مواقع ضروری را فراهم می‌سازد؛ بی‌آن‌که سرمایه‌گذار متحمل زیان قابل‌توجهی شود.»
پاسخ به نیاز دیرپای جامعه
کلایی ادامه داد: «با توجه به ماهیت بلندمدت این صندوق و هدف‌گذاری آن برای دوران بازنشستگی می‌توان گفت «اندیشه تأمین» پاسخی عملی به یکی از مهم‌ترین نیازهای جامعه کارگری و کارمندی کشور است؛ یعنی حفظ کیفیت زندگی پس از پایان دوران اشتغال فعال. چنین صندوق‌هایی قادرند نقش مکمل را در کنار مستمری رسمی ایفا و توان اقتصادی بازنشستگان را در سال‌های بدون درآمد ثابت تقویت کنند. این درحالی است که سبدگردان اندیشه صبا اعلام کرد که آمادگی دارد خدمات بازنشستگی تکمیلی صندوق را به شرکت‌های زیرمجموعه وزارت رفاه نیز ارائه دهد و با برگزاری جلسات معرفی، فرایند آشنایی و بهره‌برداری از این ابزار سرمایه‌گذاری را تسهیل کند. این اقدام مسیر بهره‌گیری گسترده‌تر کارکنان بخش عمومی از ابزارهای نوین مالی را هموار می‌سازد.»
چشم‌انداز توسعه نظام بازنشستگی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی نوین، علاوه بر تأمین منافع فردی برای سرمایه‌گذاران می‌توانند نقش بسیار مهم و اثرگذاری در تقویت بنیان‌های مالی و نهادی نظام بازنشستگی کشور ایفا کنند. با توجه به روندهای جمعیتی نگران‌کننده، همچون کاهش نرخ باروری، افزایش امید به زندگی و روند رو به رشد جمعیت سالمند، ساختار سنتی مبتنی بر پرداخت‌های انتقالی
(pay-as-you-go) در حال از دست دادن پایداری خود است.
فشار فزاینده بر صندوق‌های بازنشستگی دولتی از یک‌سو و محدودیت منابع مالی عمومی از سوی دیگر، لزوم بازنگری و اصلاح ساختار تأمین مالی دوران بازنشستگی را به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل کرده است. در چنین بستری، صندوق‌های بازنشستگی مکمل می‌توانند با ایفای نقشی کلیدی، به‌عنوان مکملی برای مستمری‌های پایه عمل کنند و بخشی از بار تأمین مالی را از دوش دولت‌ها بردارند. این صندوق‌ها با فراهم‌سازی فرصت‌های متنوع سرمایه‌گذاری برای افراد در دوره فعالیت اقتصادی‌شان، نه‌تنها امکان تشکیل پس‌انداز مؤثر و برنامه‌ریزی مالی بلندمدت را فراهم می‌آورند بلکه موجب ارتقاء فرهنگ مالی در جامعه نیز می‌شوند. سرمایه‌گذاران به‌جای اتکا صرف به وعده‌های آتی دولت، به نقش خود در تأمین آینده مالی‌شان آگاه و از این رهگذر، حس مسئولیت‌پذیری مالی و آینده‌نگری در سطح جامعه تقویت می‌شود.
تأثیر کلان بر اقتصاد ملی
از منظر کلان، ورود منابع بلندمدت این صندوق‌ها به بازار سرمایه، موجب افزایش عمق بازارهای مالی، بهبود نقدشوندگی و تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی می‌شود؛ به‌ویژه در شرایطی که اقتصاد با محدودیت منابع بانکی مواجه است، هدایت این سرمایه‌های مولد به سمت فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی می‌تواند اثرات مثبتی بر رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال، و ارتقاء بهره‌وری داشته باشد.
بدین ترتیب، صندوق‌های بازنشستگی مکمل نه‌فقط ابزاری برای رفاه فردی بلکه محرکی برای توسعه پایدار اقتصادی محسوب می‌شوند. در عین حال، با کاهش وابستگی بازنشستگان به پرداخت‌های دولتی، فشار فزاینده‌ای که در دهه‌های آتی بر بودجه عمومی و منابع صندوق‌های بازنشستگی سنتی وارد خواهد شد، تا حد قابل‌توجهی کنترل می‌شود.
این امر به دولت‌ها اجازه می‌دهد تا منابع خود را به‌صورت هدفمندتری در حوزه‌های حساس‌تری مانند بهداشت، آموزش و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر تخصیص دهند. همچنین تقویت نظام‌های بازنشستگی مکمل می‌تواند در بلندمدت زمینه‌ساز اصلاحات ساختاری عمیق‌تر در نظام رفاه اجتماعی باشد.
الزامات موفقیت و اعتمادسازی
در نهایت، توسعه صندوق‌های بازنشستگی مکمل نیازمند طراحی دقیق، نظارت مؤثر و اعتمادسازی عمومی است. سیاست‌گذاران باید با ارائه مشوق‌های مالیاتی، ارتقاء شفافیت عملکرد این صندوق‌ها و تقویت سازوکارهای نظارتی، اطمینان عمومی نسبت به عملکرد و بازدهی این نهادها را افزایش دهند. تنها در چنین شرایطی است که این ابزارها می‌توانند نقش چندجانبه و پایداری را در اقتصاد و رفاه اجتماعی ایفا کنند.
صندوق اندیشه تأمین با تکیه بر مدیریت حرفه‌ای، شفافیت و انعطاف‌پذیری، نه‌تنها به نیازهای مالی کارگران و کارمندان پاسخ می‌دهد بلکه به‌عنوان یک ابزار مالی نوین، راه را برای اصلاح نظام بازنشستگی و توسعه اقتصادی هموار می‌کند. این ابتکار که با همکاری گروه مالی صبا تأمین و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته، می‌تواند الگویی برای سایر نهادها باشد تا با بهره‌گیری از ابزارهای مشابه، آینده‌ای پایدارتر برای جامعه رقم زنند. با توجه به چالش‌های پیش‌رو، توسعه این صندوق‌ها نه‌تنها یک انتخاب بلکه یک ضرورت برای تضمین رفاه نسل‌های آینده است.
ارسال دیدگاه
