حق خاموشی

حق خاموشی

حمیدرضا علی‌نیا

امروزه کمتر کسی است که از وسایل ارتباطی مانند تلفن هوشمند یا اینترنت استفاده نکند. همان‌طور که این ابزارها کارها را تسهیل ‌می‌کنند، می‌توانند دردسرساز هم باشند. مثلاً کارمندانی که بیرون از ساعات اداری از طریق ایمیل، تلفن، شبکه‌های اجتماعی و... توسط کارفرما مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. این مسئله باعث شده تا برخی کشورها در اروپا قانونی را به‌کار گیرند که از ساعات بیرون از کار کارمندان دفاع می‌کند. این قانون که به‌صورت کلی «حق خاموش کردن» نامیده می‌شود اکنون در چند کشور در حال اجرایی شدن است.
***
به زودی کارکنان شرکت‌ها و مؤسسات در بریتانیا می‌توانند ایمیل‌های مربوط به کار و تماس‌های تلفنی در ساعات خارج از دفتر و محل کار را نادیده بگیرند. این امر پس از وعده کمپین انتخاباتی دولت جدید حزب کارگر بریتانیا صورت می‌گیرد. حق خاموش کردن (right to switch off) به کارگران اجازه می‌دهد خارج از ساعات کاری از محل کار خود بدون دغدغه جدا شده و در آخر هفته‌ها از کار اضافی خودداری کنند.
ایده فوق‌العاده حق خاموش کردن مفهوم جدیدی نیست و قبلاً توسط چندین کشور اروپایی پذیرفته شده است. در واقع اگر اروپا را در نظر بگیرید، بریتانیا می‌تواند آخرین کشوری باشد که به کارگران این حق را می‌دهد که در ساعات شخصی ایمیل‌ها را نادیده بگیرند؛ چراکه بخش‌هایی از اروپا در حال حاضر بسیار جلوتر از بریتانیا هستند.
 
اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا حق قطع ارتباط را این‌گونه تعریف می‌کند: «حق کارگر برای اینکه بتواند از کار جدا شود و از درگیر شدن در ارتباطات الکترونیکی مرتبط با کار، مانند ایمیل یا سایر پیام‌ها، در ساعات غیرکاری خودداری کند.» با این حال این حق هنوز در قوانین اتحادیه اروپا نوشته نشده است. البته تلاش‌هایی برای تغییر آن در این اتحادیه انجام شد. اتحادیه اروپا در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱ با تشکیل کمیسیونی خواست تا قانونی ارائه کند که به کارمندان اجازه می‌دهد در ساعات غیرکاری، بدون عواقب از محل کار خود جدا شوند و حداقل استانداردها را برای کار از راه‌دور تعیین کند.
از زمانی که همه‌گیری کرونا، کار از خانه و کار از راه دور را فراگیر کرد، حق خاموش کردن اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرد اما این نگرانی وجود دارد که زندگی در خانه تبدیل به یک کار دفتری ۲۴ ساعته شود و ساعات کاری را افزایش دهد. به همین دلیل صداهایی برای حق خاموش کردن پس از دوره همه‌گیری شنیده شد.
 
فرانسه
فرانسه به‌عنوان پیشگام حق خاموش کردن شناخته می‌شود. این کشور در سال ۲۰۱۶ قانونی را تصویب کرد که به کارمندان اجازه می‌دهد تلفن‌های خود را خارج از ساعات کاری خاموش کنند. بر این اساس در فرانسه شرکت‌هایی که بیش از ۵۰ کارمند دارند، موظفند منشور رفتار خوب را تنظیم کنند و ساعات مشخصی را تعیین کنند که کارکنان نتوانند ایمیل ارسال یا دریافت کنند. شرکت‌هایی که قوانین را رعایت نکنند ممکن است با جریمه بالقوه ۳۷۵۰ یورو و یا یک سال زندان مواجه شوند.
بلژیک
بلژیک یکی از جدیدترین کشورهایی است که قانون مذکور را در فوریه ۲۰۲۲ تصویب کرد. این قانون در ابتدا فقط برای کارمندان دولت این کشور بود اما در سال ۲۰۲۳ رعایت آن برای شرکت‌هایی با بیش از ۲۰ کارمند نیز الزامی شد. با وجود این، در حالی که در بلژیک این حق قانونی است، برخلاف فرانسه اگر شرکت‌ها آن را رعایت نکنند، تحریمی وجود ندارد. همچنین مشاغل فعال در خدمات اورژانس از این قانون معاف هستند.
اسپانیا
کارکنان از راه‌دور در اسپانیا حق دارند خارج از ساعات کاری خود به‌صورت دیجیتالی ارتباط خود را قطع کنند. همچنین کارفرمایان اسپانیایی موظفند یک خط‌مشی داخلی برای حق قطع ارتباط و ارائه آموزش برای کارکنان در مورد استفاده معقول از ابزارهای تکنولوژیکی و ارتباطی تهیه و مطابق با حقوق کارکنان آن را تنظیم کنند.
پرتغال
پرتغال قانون خود را «حق استراحت» می‌نامد که در سال ۲۰۲۱ معرفی شد. بر اساس این قانون، شرکت‌هایی که بیش از ۱۰ کارمند دارند در صورت تماس با کارمندان خارج از ساعات قراردادی خود، ممکن است با جریمه مواجه شوند اما در موارد اضطراری کارفرما می‌تواند با کارمند تماس بگیرد. با این حال سوءاستفاده از این استثنا به‌عنوان یک جرم سنگین قابل پیگرد قانونی است.
ایتالیا
در ایتالیا، حق قطع اتصال تحت قانونی قرار می‌گیرد که به اصطلاح «کار هوشمند» نامیده می‌شود. این قانون مستلزم آن است که هر قرارداد دورکاری باید مراحل فنی و سازمانی خاصی را شرح دهد که در آن از این مسئله که کارمند می‌تواند به‌طور کامل از دستگاه‌های الکترونیکی مرتبط با کار جدا شود اطمینان حاصل شود. این توافقنامه همچنین باید دوره‌های استراحت و جدا شدن از وسایل ارتباطی را مشخص کند.
یونان
در یونان این قانون را «حق قطع ارتباط» می‌نامند که در قوانین این کشور در سال ۲۰۲۲ مورد تصویب قرار گرفت. این قانون بدان معنی است که کارگران از راه‌دور، باید به‌طور کامل از ارائه کار در زمان غیراداری خودداری کنند. همچنین قانون یادشده بر عدم استفاده از وسایل ارتباطی مرتبط با کار (ایمیل یا تلفن)، در ساعات غیرکاری و تعطیلات تأکید و تبعیض علیه کارکنانی که از حق قطع ارتباط استفاده می‌کنند، منع می‌کند.
 
منبع: گاردین
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه