نقش دولت در حل مشکلات صنعت دارو
بازار دارو در حال حاضر، بهبود نسبی وضعیت در زمینه دارو را تجربه می‌کند اما همچنان مشکلاتی در این بازار وجود دارد که نیازمند توجه جدی است. نوسانات نرخ ارز، تأمین پایدار ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه دارویی و موارد دیگر مهم‌ترین چالش‌های پیشِ‌رو در حوزه دارویی کشور به‌شمار می‌‌آیند.
بازار دارو در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به کمبود دارو، نوسانات قیمت، مشکلات تأمین ارز و بدهی‌های دولت به شرکت‌های داروسازی اشاره کرد. البته پنج هزار میلیارد تومان از بدهی‌های دولت به بخش دارویی پرداخت شده که بر وضعیت بازار دارو تأثیرگذار بوده است.
اکنون یکی از مهم‌ترین مشکلات بازار دارو، کمبود برخی داروهای ضروری است. محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز به کمبود بیش از 300 قلم دارو اشاره کرده است. این کمبودها دلایل مختلفی مانند تحریم‌ها، نوسانات نرخ ارز، مشکلات تأمین مواد اولیه و بدهی‌های دولت به شرکت‌های داروسازی داشته است.
از سوی دیگر نوسانات قیمت دارو یکی دیگر از چالش‌هاست. نوسانات نرخ ارز و تورم، باعث افزایش قیمت دارو شده، دسترسی بیماران به دارو را با مشکل مواجه کرده و هزینه‌های درمان را افزایش داده است. به گفته کارشناسان و فعالان حوزه دارویی، تأمین ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی، یکی دیگر از چالش‌های فعلی صنعت دارویی کشور است. نوسانات نرخ ارز و محدودیت‌های ارزی، تأمین به‌موقع مواد اولیه را با شرایط سختی روبه‌رو کرده است.
جزئیات بدهی دولت به شرکت‌های داروسازی
در این میان دولت‌ها بدهی‌هایی به شرکت‌های داروسازی داشته و دارند که باعث شده این صنعت با مشکلات مالی جدی دست‌وپنجه نرم کند. این مضیقه مالی، تولید و توزیع دارو را تحت‌تأثیر قرار داده و به کمبود دارو در بازار دامن زده است.
البته وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این‌باره اعلام کرده که از 23 هزار میلیارد یارانه دارو، تاکنون 13 هزار میلیارد آن به داروخانه‌ها پرداخت شده است.
همچنین طبق گفته ظفرقندی، پنج هزار میلیارد دیگر نیز به داروخانه‌ها پرداخت شده که با احتساب پرداخت 13 هزار میلیارد تومانیِ صورت‌گرفته، تنها پنج هزار میلیارد دیگر برای پرداخت یارانه دارو باقی می‌ماند.
فرشته میرزازاده، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو نیز درباره مهم‌ترین چالش‌های شرکت‌های دارویی می‌گوید: «نبود نقدینگی، مهم‌ترین مشکل شرکت‌های دارویی است. البته برای امسال تخصیص ارز به میزان یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار انجام شده اما تأمین آن یک میلیارد و ۵۰ میلیون دلار است؛ یعنی شرکت‌های دارویی و تجهیزاتی نتوانستند نقدینگی حدود ۳۵۰ میلیون دلار را تأمین کنند و متعاقب آن، ارز را بخرند. به این منظور راهکاری که پیشنهاد دادیم آن بود که بانک مرکزی به شرکت‌ها تسهیلات بدهد تا شرکت‌ها بتوانند ثبت سفارش‌ها را انجام داده و کالا را وارد کنند و بعد از فروش کالا تسهیلات‌شان را تسویه کنند.»
پیشنهاد برای تسهیلات 100 هزار میلیارد تومانی
میرزازاده یادآور می‌شود: «در این راستا پیشنهادی برای دولت فرستادیم که در ستاد تنظیم بازار حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی داده شود. از این مبلغ ۵۰ هزار میلیارد تومان تصویب شد و اکنون در این زمینه با بانک مرکزی در تعامل هستیم. لیست شرکت‌هایی که باید این تسهیلات را دریافت کنند را نیز به بانک مرکزی اعلام کرده‌ایم. بانک مرکزی هم سهم هر یک از بانک‌های عامل را مشخص می‌کند و شرکت‌ها معرفی می‌شوند تا بتوانند این تسهیلات را دریافت کنند. فرایند دارد به اجرا می‌رسد و در صورت اجرایی شدن آن، قسمتی از نقدینگی شرکت‌ها محقق خواهد شد.»
معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو همچنین درباره منابع طرح دارویار این‌گونه توضیح می‌دهد: «درخواست سازمان غذا و دارو برای اجرای طرح دارویار در سال جاری ۱۲۵ هزار میلیارد تومان بود. بنابراین اگر ارز تجهیزات و ملزومات پزشکی طبق قانون، امسال آزاد شود، در مجموع برای حوزه دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی و همچنین شیرخشک، ۱۲۵ هزار میلیارد تومان، حداقل رقم درخواستی و کارشناسی سازمان غذا و داروست اما به علت محدودیت منابع از جمله محدودیت منابع هدفمندی، این مبلغ حداقلی و کارشناسی در قانون بودجه امسال به ۷۴.۹ هزار میلیارد تومان کاهش یافت. در همین راستا راهکار دولت وقت جهت جبران بخشی از کسری یادشده، آن بود که بخشی از این نیاز مالی را با ارز ۴۲۰۰ تومانی تأمین کنند. البته باز هم منابع کم است و کافی نیست؛ به‌طوری که تاکنون حدود ۳۰۰ میلیون دلار برای امسال تخصیص داده‌اند. به هر حال ۱۲۵ هزار میلیارد تومان حداقل عددی است که برای این حوزه نیاز است و امیدواریم که در جلسات سران قوا عدد مذکور محقق شود.»
به گفته این مقام مسئول، تا این مقطع زمانی از سال ۱۴۰۳ از بودجه مصوب ۷۴.۹ هزار میلیارد تومانی دارویار، ۱۵ هزار میلیارد تومان را پرداخت کرده‌اند که به هیچ عنوان پاسخگوی نیاز بازار نبوده است. در همین راستا حدود یک هزار میلیارد تومان در حوزه شیرخشک و حدود چهار هزار میلیارد تومان هم در حوزه دارو اسنادی است که در سازمان هدفمندی مانده است و نیاز به تخصیص دارد تا پرداخت شود.»
کمبود نقدینگی مهم‌ترین چالش صنعت دارویی
داروسازان و فعالان صنعت دارویی کشور دغدغه‌های مهمی در این حوزه دارند. بهمن صبور، داروساز و نایب‌رئیس انجمن داروسازان استان تهران و عضو هیئت‌مدیره انجمن داروسازان ایران درباره طرح دارویار می‌گوید: «طبق طرح دارویار در سال جاری باید ماهانه حدود ۶.۲۵ هزار میلیارد تومان به داروسازان دارای داروخانه داده شود اما تا به اینجای سال ۱۲ هزار میلیارد تومان توسط سازمان هدفمندی پرداخت شده است که برای بدهی سال ۱۴۰۲ در نظر گرفته شده و عملاً تاکنون در سال جاری مبلغی دریافت نکرده‌ایم.»
او درباره دغدغه‌های داروسازان بیان می‌کند: «در حال حاضر اصلی‌ترین دغدغه داروسازان و صنعت دارویی، مشکل نقدینگی در کل چرخه داروسازی است. از سال ۱۴۰۱ اجرای طرحی به نام «دارویار» آغاز شد که طرح بسیار خوبی است. پیش از این طرح، قیمت دارو به گونه‌ای بود که قاچاق معکوس صورت می‌گرفت و برای تولیدکنندگان صرفه نداشت. از آنجایی که سیستم قیمت‌گذاری در کشور ما دستوری است هنگامی که هم‌زمان با تورم، قیمت سایر اجناس بالا می‌رفت قیمت دارو ثابت می‌ماند. به همین دلیل طرح دارویار به اجرا درآمد که به‌واسطه آن قیمت دارو بر اساس قیمت شهریورماه ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده و دولت مابه‌التفاوت قمیت را به جای مردم پرداخت می‌کند.»
نیاز به اعتبارات مضاغف
وحید محلاتی، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره انجمن شرکت‌های پخش دارو معتقد است: «با وجود تعهدات دولت برای تأمین اعتبار، تاکنون پرداخت‌های انجام‌شده پاسخگوی بحران دارویی نبوده و نیازمند اقدامات جدی‌تر است.»
او می‌گوید: «پس از روی کار آمدن دولت چهاردهم و وزیر جدید بهداشت، پیگیری‌ها از سوی وزیر ادامه پیدا کرد. رئیس‌جمهور نیز در گفت‌وگوی تلویزیونی اعلام کرد که قرار است از صندوق توسعه ملی، پولی اعطا شود. در نهایت اعلام شد مبلغ پنج هزار میلیارد تومان به زنجیره تأمین دارو داده می‌شود. همچنین در تأمین‌اجتماعی، ۲۰ هزار میلیارد تومان برای دانشگاه‌های علوم پزشکی، در نظر گرفته شده که قرار بود حدود شش هزار میلیارد تومان آن به دارو اختصاص پیدا کند. طی هفته پیش و هفته جاری، بخشی از بدهی تأمین‌اجتماعی به داروخانه‌ها، که حدود دو هزار میلیارد تومان و مربوط به فروردین و اردیبهشت بود، پرداخت شد. اگرچه پرداخت پنج هزار میلیارد تومان می‌تواند بخشی از مشکلات را حل کند اما واقعیت این است که مشکل دارو این‌گونه حل نمی‌شود. برای حل مشکل دارو به همت‌های بیشتری نیاز داریم.»
بازار دارو در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به کمبود دارو، نوسانات قیمت، مشکلات تأمین ارز و بدهی‌های دولت به شرکت‌های داروسازی اشاره کرد. البته پنج هزار میلیارد تومان از بدهی‌های دولت به بخش دارویی پرداخت شده که بر وضعیت بازار دارو تأثیرگذار بوده است.
اکنون یکی از مهم‌ترین مشکلات بازار دارو، کمبود برخی داروهای ضروری است. محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز به کمبود بیش از 300 قلم دارو اشاره کرده است. این کمبودها دلایل مختلفی مانند تحریم‌ها، نوسانات نرخ ارز، مشکلات تأمین مواد اولیه و بدهی‌های دولت به شرکت‌های داروسازی داشته است.
از سوی دیگر نوسانات قیمت دارو یکی دیگر از چالش‌هاست. نوسانات نرخ ارز و تورم، باعث افزایش قیمت دارو شده، دسترسی بیماران به دارو را با مشکل مواجه کرده و هزینه‌های درمان را افزایش داده است. به گفته کارشناسان و فعالان حوزه دارویی، تأمین ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی، یکی دیگر از چالش‌های فعلی صنعت دارویی کشور است. نوسانات نرخ ارز و محدودیت‌های ارزی، تأمین به‌موقع مواد اولیه را با شرایط سختی روبه‌رو کرده است.
جزئیات بدهی دولت به شرکت‌های داروسازی
در این میان دولت‌ها بدهی‌هایی به شرکت‌های داروسازی داشته و دارند که باعث شده این صنعت با مشکلات مالی جدی دست‌وپنجه نرم کند. این مضیقه مالی، تولید و توزیع دارو را تحت‌تأثیر قرار داده و به کمبود دارو در بازار دامن زده است.
البته وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این‌باره اعلام کرده که از 23 هزار میلیارد یارانه دارو، تاکنون 13 هزار میلیارد آن به داروخانه‌ها پرداخت شده است.
همچنین طبق گفته ظفرقندی، پنج هزار میلیارد دیگر نیز به داروخانه‌ها پرداخت شده که با احتساب پرداخت 13 هزار میلیارد تومانیِ صورت‌گرفته، تنها پنج هزار میلیارد دیگر برای پرداخت یارانه دارو باقی می‌ماند.
فرشته میرزازاده، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو نیز درباره مهم‌ترین چالش‌های شرکت‌های دارویی می‌گوید: «نبود نقدینگی، مهم‌ترین مشکل شرکت‌های دارویی است. البته برای امسال تخصیص ارز به میزان یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار انجام شده اما تأمین آن یک میلیارد و ۵۰ میلیون دلار است؛ یعنی شرکت‌های دارویی و تجهیزاتی نتوانستند نقدینگی حدود ۳۵۰ میلیون دلار را تأمین کنند و متعاقب آن، ارز را بخرند. به این منظور راهکاری که پیشنهاد دادیم آن بود که بانک مرکزی به شرکت‌ها تسهیلات بدهد تا شرکت‌ها بتوانند ثبت سفارش‌ها را انجام داده و کالا را وارد کنند و بعد از فروش کالا تسهیلات‌شان را تسویه کنند.»
پیشنهاد برای تسهیلات 100 هزار میلیارد تومانی
میرزازاده یادآور می‌شود: «در این راستا پیشنهادی برای دولت فرستادیم که در ستاد تنظیم بازار حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی داده شود. از این مبلغ ۵۰ هزار میلیارد تومان تصویب شد و اکنون در این زمینه با بانک مرکزی در تعامل هستیم. لیست شرکت‌هایی که باید این تسهیلات را دریافت کنند را نیز به بانک مرکزی اعلام کرده‌ایم. بانک مرکزی هم سهم هر یک از بانک‌های عامل را مشخص می‌کند و شرکت‌ها معرفی می‌شوند تا بتوانند این تسهیلات را دریافت کنند. فرایند دارد به اجرا می‌رسد و در صورت اجرایی شدن آن، قسمتی از نقدینگی شرکت‌ها محقق خواهد شد.»
معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو همچنین درباره منابع طرح دارویار این‌گونه توضیح می‌دهد: «درخواست سازمان غذا و دارو برای اجرای طرح دارویار در سال جاری ۱۲۵ هزار میلیارد تومان بود. بنابراین اگر ارز تجهیزات و ملزومات پزشکی طبق قانون، امسال آزاد شود، در مجموع برای حوزه دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی و همچنین شیرخشک، ۱۲۵ هزار میلیارد تومان، حداقل رقم درخواستی و کارشناسی سازمان غذا و داروست اما به علت محدودیت منابع از جمله محدودیت منابع هدفمندی، این مبلغ حداقلی و کارشناسی در قانون بودجه امسال به ۷۴.۹ هزار میلیارد تومان کاهش یافت. در همین راستا راهکار دولت وقت جهت جبران بخشی از کسری یادشده، آن بود که بخشی از این نیاز مالی را با ارز ۴۲۰۰ تومانی تأمین کنند. البته باز هم منابع کم است و کافی نیست؛ به‌طوری که تاکنون حدود ۳۰۰ میلیون دلار برای امسال تخصیص داده‌اند. به هر حال ۱۲۵ هزار میلیارد تومان حداقل عددی است که برای این حوزه نیاز است و امیدواریم که در جلسات سران قوا عدد مذکور محقق شود.»
به گفته این مقام مسئول، تا این مقطع زمانی از سال ۱۴۰۳ از بودجه مصوب ۷۴.۹ هزار میلیارد تومانی دارویار، ۱۵ هزار میلیارد تومان را پرداخت کرده‌اند که به هیچ عنوان پاسخگوی نیاز بازار نبوده است. در همین راستا حدود یک هزار میلیارد تومان در حوزه شیرخشک و حدود چهار هزار میلیارد تومان هم در حوزه دارو اسنادی است که در سازمان هدفمندی مانده است و نیاز به تخصیص دارد تا پرداخت شود.»
کمبود نقدینگی مهم‌ترین چالش صنعت دارویی
داروسازان و فعالان صنعت دارویی کشور دغدغه‌های مهمی در این حوزه دارند. بهمن صبور، داروساز و نایب‌رئیس انجمن داروسازان استان تهران و عضو هیئت‌مدیره انجمن داروسازان ایران درباره طرح دارویار می‌گوید: «طبق طرح دارویار در سال جاری باید ماهانه حدود ۶.۲۵ هزار میلیارد تومان به داروسازان دارای داروخانه داده شود اما تا به اینجای سال ۱۲ هزار میلیارد تومان توسط سازمان هدفمندی پرداخت شده است که برای بدهی سال ۱۴۰۲ در نظر گرفته شده و عملاً تاکنون در سال جاری مبلغی دریافت نکرده‌ایم.»
او درباره دغدغه‌های داروسازان بیان می‌کند: «در حال حاضر اصلی‌ترین دغدغه داروسازان و صنعت دارویی، مشکل نقدینگی در کل چرخه داروسازی است. از سال ۱۴۰۱ اجرای طرحی به نام «دارویار» آغاز شد که طرح بسیار خوبی است. پیش از این طرح، قیمت دارو به گونه‌ای بود که قاچاق معکوس صورت می‌گرفت و برای تولیدکنندگان صرفه نداشت. از آنجایی که سیستم قیمت‌گذاری در کشور ما دستوری است هنگامی که هم‌زمان با تورم، قیمت سایر اجناس بالا می‌رفت قیمت دارو ثابت می‌ماند. به همین دلیل طرح دارویار به اجرا درآمد که به‌واسطه آن قیمت دارو بر اساس قیمت شهریورماه ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده و دولت مابه‌التفاوت قمیت را به جای مردم پرداخت می‌کند.»
نیاز به اعتبارات مضاغف
وحید محلاتی، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره انجمن شرکت‌های پخش دارو معتقد است: «با وجود تعهدات دولت برای تأمین اعتبار، تاکنون پرداخت‌های انجام‌شده پاسخگوی بحران دارویی نبوده و نیازمند اقدامات جدی‌تر است.»
او می‌گوید: «پس از روی کار آمدن دولت چهاردهم و وزیر جدید بهداشت، پیگیری‌ها از سوی وزیر ادامه پیدا کرد. رئیس‌جمهور نیز در گفت‌وگوی تلویزیونی اعلام کرد که قرار است از صندوق توسعه ملی، پولی اعطا شود. در نهایت اعلام شد مبلغ پنج هزار میلیارد تومان به زنجیره تأمین دارو داده می‌شود. همچنین در تأمین‌اجتماعی، ۲۰ هزار میلیارد تومان برای دانشگاه‌های علوم پزشکی، در نظر گرفته شده که قرار بود حدود شش هزار میلیارد تومان آن به دارو اختصاص پیدا کند. طی هفته پیش و هفته جاری، بخشی از بدهی تأمین‌اجتماعی به داروخانه‌ها، که حدود دو هزار میلیارد تومان و مربوط به فروردین و اردیبهشت بود، پرداخت شد. اگرچه پرداخت پنج هزار میلیارد تومان می‌تواند بخشی از مشکلات را حل کند اما واقعیت این است که مشکل دارو این‌گونه حل نمی‌شود. برای حل مشکل دارو به همت‌های بیشتری نیاز داریم.»
ارسال دیدگاه
