ضرورتی به نام مسئولیت‌پذیری شغلی
هنگامی که شما به‌عنوان کارمند، کارفرما یا مدیر در یک محیط سازمانی عهده‌دار مسئولیتی می‌شوید، خود را به‌عنوان کارمندی ارزشمند و همکاری معتمد در کار می‌بینید. اما سؤال این است که اگر تمام‌وقت و انرژی خود را برای کارهای اداره صرف کنید، چقدر طول می‌کشد تا کار تمام شود؟ درصورتی که مانند بیشتر کارمندان باشید، احتمالاً از صبح تا ظهر، طول می‌کشد. هرچند، چون باید تمام روز مشغول باشید تا موقعیت و حقوق خود را موجه کنید، کار را به‌اندازه یک روز کاری، طولانی می‌کنید. آیا این راهی برای ارتقای شغل و مسئولیت‌پذیری بیشتر است؟ نباید این‌گونه باشد، اما برای بسیاری افراد یک حقیقت محسوب می‌شود و بدتر از همه، به سطح رشد اقتصادی لطمه وارد می‌کند. این هرگز چیز خوبی نیست. واقعیت این است که همه‌چیز به «مسئولیت‌پذیری کاری» مربوط می‌شود. اما مسئولیت‌پذیری کاری چیست؟ مسئولیت‌پذیری در کار تیمی چه تأثیری بر کل کار دارد؟ عواقب عدم مسئولیت‌پذیری چیست؟ و مهم‌تر اینکه فرد مسئولیت‌پذیر چه ویژگی‌هایی دارد؟ آیا تمام افراد مسئولیت‌پذیر با دلشوره و اضطرابی تمام‌نشدنی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند؟ برای پاسخ به این سؤالات با ما همراه باشید.
پرتو جغتایی روزنامه‌نگار
تعریفی بر مسئولیت‌پذیری در کار
انجام وظایفی که در شرح شغل به آن‌ها اشاره شده و پیروی از سیاست‌ها و روال‌های محیط کاری «مسئولیت‌پذیری در کار» نامیده می‌شود. در واقع مسئولیت‌پذیری (Responsibility) تعهد درونی فرد برای انجام درست وظایفی است که بر عهده‌اش گذاشته شده است. این یعنی ما در برابر خودمان، کسی یا چیزی پاسخگو هستیم و چنین حالتی از درون‌مان سرچشمه می‌گیرد. شخصی که مسئولیت عملی را می‌پذیرد، با خودش یا دیگری توافق می‌کند تا یک‌سری فعالیت‌های مشخصی را به‌درستی انجام دهد. وجدان کاری، مسئولیت‌پذیری در کار، وظیفه‌شناسی یا هر اسم دیگری که روی آن بگذارید، می‌تواند مزایای زیادی به ارمغان بیاورد. محققان دریافته‌اند بهترین چیزی که می‌توان میزان عملکرد کاری افراد را با آن سنجید، وجدان کاری آن‌هاست. عملکرد روزانه شما در کار، رفتارتان در مسائل کاری و چگونگی برخوردتان با سایر کارمندان نقش مهمی در مسئولیت‌پذیری کاری دارد. نوع رسالت مشخصی که دارید و انتظارات از شما به محیط و وظایف مشخص‌تان در کار بستگی دارد. دلایلی وجود دارد که اهمیت مسئولیت‌پذیر بودن را برای ما آشکار می‌کند. برای مثال مسئولیت‌پذیری، حرفه‌ای بودن شما را نشان می‌دهد و می‌تواند به پیشرفت‌تان در کار منجر شود. همچنین در برقراری ارتباطات کاری با همکاران به شما کمک می‌کند و از طرفی به مدیران شرکت نشان می‌دهد که شما کارمند ارزشمندی هستید.
ویژگی‌های یک فرد وظیفه شناس
در ادامه قصد داریم به ویژگی‌های افراد مسئولیت‌پذیر اشاره کنیم. در ابتدا اینکه یک فرد مسئولیت‌پذیر کارهایش را به‌موقع انجام می‌دهد. این فرد برای انجام درست کارها به ناظر خارجی احتیاج ندارد، بلکه به‌صورت درونی احساس وظیفه می‌کند. افراد مسئولیت‌پذیر بعد از مرتکب شدن اشتباه، خود را سرزنش نمی‌کنند؛ چراکه آن‌ها مسئولیت‌پذیری را سرزنش خود بعد از انجام نادرست کار نمی‌دانند، بلکه این مفهوم را این‌طور برای خود تعریف می‌کنند: «مسئولیت‌پذیری یعنی من سهم خودم را از اشتباهی که کرده‌ام می‌پذیرم و در جهت جبران آن قدم برمی‌دارم.»
فرد مسئولیت‌پذیر اهل بهانه آوردن نیست و برنامه‌هایش را سر وقت به اجرا درمی‌آورد. افراد مسئولیت‌پذیر خودخواه نیستند! خودخواهی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود بسیاری از ما تعهدات و وظایف‌مان را نادیده بگیریم. شاید با خودتان بگویید که «من به هیچ‌وجه خودخواه نیستم!» اما زمانی که کارهای غیرضروری را به کارهای مهم‌تر ترجیح می‌دهید باید بدانید که گرفتار خودخواهی شده‌اید. یک فرد مسئولیت‌پذیر همیشه کارهای مهم را در اولویت قرار می‌دهد. چنین آدمی اعتمادبه‌نفس بالایی دارد و به کاری که توانایی انجام آن را ندارد صادقانه نه می‌گوید. وقت‌شناسی از دیگر ویژگی‌های مهم افراد مسئولیت‌پذیر است، زیرا آن‌ها نه‌تنها برای وقت خود بلکه برای وقت دیگران هم احترام قائل‌اند. یکی دیگر از ویژگی‌های این افراد، تسلط بر خود و دوری از شتاب‌زدگی و تصمیم‌گیری احساسی است. آن‌ها قبل از گرفتن یک تصمیم جوانب آن را می‌سنجند و می‌دانند دیگر به سادگی نمی‌توانند تصمیم خود را عوض کنند. چون به‌سادگی این تصمیم را نگرفته‌اند که به سادگی هم آن را از دست بدهند. در نهایت اینکه فرد مسئولیت‌پذیر زندگی منظمی دارد، کارهایش طبق برنامه پیش می‌رود و هر چیزی را در جای خودش قرار می‌دهد. انجام همین کارهای کوچک باعث صرفه‌جویی در وقت و سازمان‌دهی بهتر کارها می‌شود.0
پیش به سوی مسئولیت‌پذیری
مسئولیت‌پذیری در کار هم رضایت شخصی را در پی دارد و هم رضایت کارفرما و یا مدیر شرکت یا سازمان را. افرادی که مسئولیت‌پذیر نیستند، حتی در صورت انتقاد رئیس یا مدیرشان برآشفته می‌شوند و این انتقادات را غیرمنصفانه تلقی می‌کنند. اگر می‌خواهید فردی وظیفه‌شناس و با وجدان کاری بالا باشید، خود را از منطقه راحت خارج کنید و مسئولیت‌هایتان را -هرچند کوچک و ناچیز به نظر برسند- به‌درستی و در نهایت دقت انجام دهید. مسئولیت‌پذیری در کار راهی بسیار خوب برای رشد شخصی و حرفه‌ای است. با وجدان بودن گاهی اوقات می‌تواند سخت باشد، اما این چیزی است که به شما در ایجاد پیشرفت واقعی در یک سازمان کمک می‌کند. پس خودتان را به یک چالش همیشگی دعوت کنید. اگر تمام کارهای خود را سر وقت انجام می‌دهید، از تکالیف‌تان بیشتر و فراتر می‌روید و وظایفی را متناسب با کیفیت سِمَت خود دریافت می‌کنید، پس احتمالاً الان وقت پیشرفت و مسئولیت‌پذیری بیشتر در سازمان است. اخلاق کاری می‌تواند به‌تنهایی برای رسیدن به معیارهای شرکت در راستای ارتقای کارمندان کافی باشد. داشتن رابطه خوب با همه، در محل کار حیاتی است؛ حتی اگر دارای ویژگی درونگرایی هستید و ترجیح می‌دهید که هشت ساعت در روز را با خود در خلوت باشید؛ صمیمی، حرفه‌ای و دوستانه رفتارکردن با همکاران، برای شغل‌تان خوب است. در غیر این صورت، حتی اگر مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشید و از نردبان مشترک بالا بروید، باز هم فضای غیرصمیمی، محل کار را تبدیل به محیطی سمی می‌کند. برخی افراد، با فکر وظیفه‌شناسی به خود می‌لرزند، اما برخی دیگر که حرفه‌ای هستند، به این ترفیع و به‌شکل امیدوارانه‌ای، به افزایش حقوق ماهانه تمایل دارند. چند‌بار به این فکر کرده‌اید که اگر در محل کارتان یک رهبر بودید، چه اتفاقی می‌افتاد؟ چند‌بار به تغییراتی که در این نهاد اعمال می‌کردید، فکر کرده‌اید؟ شاید این اشتیاق و پشتکار، همان چیزی باشد که به شما ثابت می‌کند برای گرفتن وظایف بیشتر و مسئولیت‌پذیری در کار آمادگی دارید.
انجام وظایفی که در شرح شغل به آن‌ها اشاره شده و پیروی از سیاست‌ها و روال‌های محیط کاری «مسئولیت‌پذیری در کار» نامیده می‌شود. در واقع مسئولیت‌پذیری (Responsibility) تعهد درونی فرد برای انجام درست وظایفی است که بر عهده‌اش گذاشته شده است. این یعنی ما در برابر خودمان، کسی یا چیزی پاسخگو هستیم و چنین حالتی از درون‌مان سرچشمه می‌گیرد. شخصی که مسئولیت عملی را می‌پذیرد، با خودش یا دیگری توافق می‌کند تا یک‌سری فعالیت‌های مشخصی را به‌درستی انجام دهد. وجدان کاری، مسئولیت‌پذیری در کار، وظیفه‌شناسی یا هر اسم دیگری که روی آن بگذارید، می‌تواند مزایای زیادی به ارمغان بیاورد. محققان دریافته‌اند بهترین چیزی که می‌توان میزان عملکرد کاری افراد را با آن سنجید، وجدان کاری آن‌هاست. عملکرد روزانه شما در کار، رفتارتان در مسائل کاری و چگونگی برخوردتان با سایر کارمندان نقش مهمی در مسئولیت‌پذیری کاری دارد. نوع رسالت مشخصی که دارید و انتظارات از شما به محیط و وظایف مشخص‌تان در کار بستگی دارد. دلایلی وجود دارد که اهمیت مسئولیت‌پذیر بودن را برای ما آشکار می‌کند. برای مثال مسئولیت‌پذیری، حرفه‌ای بودن شما را نشان می‌دهد و می‌تواند به پیشرفت‌تان در کار منجر شود. همچنین در برقراری ارتباطات کاری با همکاران به شما کمک می‌کند و از طرفی به مدیران شرکت نشان می‌دهد که شما کارمند ارزشمندی هستید.
ویژگی‌های یک فرد وظیفه شناس
در ادامه قصد داریم به ویژگی‌های افراد مسئولیت‌پذیر اشاره کنیم. در ابتدا اینکه یک فرد مسئولیت‌پذیر کارهایش را به‌موقع انجام می‌دهد. این فرد برای انجام درست کارها به ناظر خارجی احتیاج ندارد، بلکه به‌صورت درونی احساس وظیفه می‌کند. افراد مسئولیت‌پذیر بعد از مرتکب شدن اشتباه، خود را سرزنش نمی‌کنند؛ چراکه آن‌ها مسئولیت‌پذیری را سرزنش خود بعد از انجام نادرست کار نمی‌دانند، بلکه این مفهوم را این‌طور برای خود تعریف می‌کنند: «مسئولیت‌پذیری یعنی من سهم خودم را از اشتباهی که کرده‌ام می‌پذیرم و در جهت جبران آن قدم برمی‌دارم.»
فرد مسئولیت‌پذیر اهل بهانه آوردن نیست و برنامه‌هایش را سر وقت به اجرا درمی‌آورد. افراد مسئولیت‌پذیر خودخواه نیستند! خودخواهی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود بسیاری از ما تعهدات و وظایف‌مان را نادیده بگیریم. شاید با خودتان بگویید که «من به هیچ‌وجه خودخواه نیستم!» اما زمانی که کارهای غیرضروری را به کارهای مهم‌تر ترجیح می‌دهید باید بدانید که گرفتار خودخواهی شده‌اید. یک فرد مسئولیت‌پذیر همیشه کارهای مهم را در اولویت قرار می‌دهد. چنین آدمی اعتمادبه‌نفس بالایی دارد و به کاری که توانایی انجام آن را ندارد صادقانه نه می‌گوید. وقت‌شناسی از دیگر ویژگی‌های مهم افراد مسئولیت‌پذیر است، زیرا آن‌ها نه‌تنها برای وقت خود بلکه برای وقت دیگران هم احترام قائل‌اند. یکی دیگر از ویژگی‌های این افراد، تسلط بر خود و دوری از شتاب‌زدگی و تصمیم‌گیری احساسی است. آن‌ها قبل از گرفتن یک تصمیم جوانب آن را می‌سنجند و می‌دانند دیگر به سادگی نمی‌توانند تصمیم خود را عوض کنند. چون به‌سادگی این تصمیم را نگرفته‌اند که به سادگی هم آن را از دست بدهند. در نهایت اینکه فرد مسئولیت‌پذیر زندگی منظمی دارد، کارهایش طبق برنامه پیش می‌رود و هر چیزی را در جای خودش قرار می‌دهد. انجام همین کارهای کوچک باعث صرفه‌جویی در وقت و سازمان‌دهی بهتر کارها می‌شود.0
پیش به سوی مسئولیت‌پذیری
مسئولیت‌پذیری در کار هم رضایت شخصی را در پی دارد و هم رضایت کارفرما و یا مدیر شرکت یا سازمان را. افرادی که مسئولیت‌پذیر نیستند، حتی در صورت انتقاد رئیس یا مدیرشان برآشفته می‌شوند و این انتقادات را غیرمنصفانه تلقی می‌کنند. اگر می‌خواهید فردی وظیفه‌شناس و با وجدان کاری بالا باشید، خود را از منطقه راحت خارج کنید و مسئولیت‌هایتان را -هرچند کوچک و ناچیز به نظر برسند- به‌درستی و در نهایت دقت انجام دهید. مسئولیت‌پذیری در کار راهی بسیار خوب برای رشد شخصی و حرفه‌ای است. با وجدان بودن گاهی اوقات می‌تواند سخت باشد، اما این چیزی است که به شما در ایجاد پیشرفت واقعی در یک سازمان کمک می‌کند. پس خودتان را به یک چالش همیشگی دعوت کنید. اگر تمام کارهای خود را سر وقت انجام می‌دهید، از تکالیف‌تان بیشتر و فراتر می‌روید و وظایفی را متناسب با کیفیت سِمَت خود دریافت می‌کنید، پس احتمالاً الان وقت پیشرفت و مسئولیت‌پذیری بیشتر در سازمان است. اخلاق کاری می‌تواند به‌تنهایی برای رسیدن به معیارهای شرکت در راستای ارتقای کارمندان کافی باشد. داشتن رابطه خوب با همه، در محل کار حیاتی است؛ حتی اگر دارای ویژگی درونگرایی هستید و ترجیح می‌دهید که هشت ساعت در روز را با خود در خلوت باشید؛ صمیمی، حرفه‌ای و دوستانه رفتارکردن با همکاران، برای شغل‌تان خوب است. در غیر این صورت، حتی اگر مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشید و از نردبان مشترک بالا بروید، باز هم فضای غیرصمیمی، محل کار را تبدیل به محیطی سمی می‌کند. برخی افراد، با فکر وظیفه‌شناسی به خود می‌لرزند، اما برخی دیگر که حرفه‌ای هستند، به این ترفیع و به‌شکل امیدوارانه‌ای، به افزایش حقوق ماهانه تمایل دارند. چند‌بار به این فکر کرده‌اید که اگر در محل کارتان یک رهبر بودید، چه اتفاقی می‌افتاد؟ چند‌بار به تغییراتی که در این نهاد اعمال می‌کردید، فکر کرده‌اید؟ شاید این اشتیاق و پشتکار، همان چیزی باشد که به شما ثابت می‌کند برای گرفتن وظایف بیشتر و مسئولیت‌پذیری در کار آمادگی دارید.
ارسال دیدگاه
