یک کارشناس بورس در گفت‌وگو با آتیه‌نو:
سمت‌وسوی بازار سهام رو به بهبودی است
بورس تهران بعد از مدت‌ها نزول، هفته گذشته بالاخره روندی صعودی را در پیش گرفت، هرچند این امر دوام چندانی نداشت. در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد تا زمانی‌که ریسک‌های مترتب بر بازار سرمایه از بین نرود، نمی‌توان انتظار داشت بازار سهام از وضعیت رخوت خارج شده و رونق بگیرد. در مقابل نیز سهام‌داران انتظاراتی دارند،که توقع برآورده ساختن‌شان برای آینده بازار بسیار مهم تلقی خواهد شد. فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سهام در گفت‌وگو با «آتیه‌نو» به بررسی وضعیت فعلی و آتی بورس پرداخته است.
رضا بیاتی‌نیا منفرد روزنامه نگار
باتوجه به وضعیت جدید و تعیین رئیس‌جمهور منتخب، آیا بورس از وضعیت نزولی خارج شده و به تعادل خواهد رسید؟
پیش‌بینی بازار بورس در کوتاه‌مدت همواره با انحرافات و خطاهایی همراه است. دلیل این امر، عدم قابلیت پیش‌بینی دقیق در فضای اقتصادی و... به حساب می‌آید. من معتقدم این پتانسیل وجود دارد که چشم‌انداز بهتری مبتنی بر اصول و قواعد مشخص‌کننده تغییرات متغیرهای اقتصادی ارائه دهیم. بر اساس این اصول می‌توان پیش‌بینی کرد که آیا وضعیت بازار بهبود می‌یابد یا خیر. با توجه به این مسائل، روند تعادلی حاکم بر بورس تا وقتی تیم اقتصادی جدید روی کار بیاید و برنامه‌های عملیاتی خود را اعلام کند، ادامه خواهد داشت. تغییرات عمده در بازار زمانی رخ می‌دهد که این تیم قدرت چانه‌زنی خود را در ارتباط با دولت به دست آورده و نوع حکمرانی که سود شرکت‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، تغییر دهد. این نقطه عطف برای تحول روند بورس در آینده قلمدد می‌شود. با این وجود، همچنان بازار بورس در مقایسه با سایر بازارها نقدشوندگی بالاتری دارد و توانایی ایجاد پرتفوی در صنایع مختلف را دارد. افرادی که مسکن، خودرو، ارز یا طلا می‌خرند، صرفاً در یک بازار خاص سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اما کسانی که در بورس ورود می‌کنند، علاوه بر نقدشوندگی بالا، از بازدهی بهتری نسبت به سایر بازارها بهره‌مند می‌شوند. تاریخچه بورس نشان می‌دهد که بازدهی این بازار پیشرو بوده، به‌طوری که از سال ۱۳۹۶ تاکنون، شاخص کل بورس از ۷۰هزار واحد به 2 میلیون و 200هزار واحد رسیده و نشان‌دهنده رشدی حدود ۳۰برابری است. هیچ بازاری در این مدت چنین افزایشی نداشته، حتی اگر بازدهی بازار سرمایه و بورس نسبت به سایر بازارها کمتر باشد، این کاهش بسیار اندک محسوب می‌شود. به همین دلیل، پتانسیل میان‌مدت و بلندمدت بازار بورس را مساعد می‌بینم. در این میان ارزش دلاری بازار سهام به شدت کاهش یافته و نسبت به چهار پنج سال گذشته، بیش از 50درصد افت کرده، اما این پتانسیل همچنان وجود دارد که بورس بتواند مسیر صعودی را در پیش بگیرد.
دلایل عمده‌ای که طی چندوقت اخیر باعث روند نزول بورس شده بود، کدام‌اند؟
انتظار می‌رود موضوعات کلی نظیر قیمت‌گذاری دستوری، افزایش نرخ بهره بانکی و انتشار بی‌رویه اوراق در بازار سرمایه، مورد توجه دولت آتی قرار گیرد. این‌ها چالش‌های اساسی هستند که بازار سرمایه با آن‌ها روبه‌رو بود. موارد فوق جزء کلیدی‌ترین نکاتی به حساب می‌آیند که باید حل‌و‌فصل شوند. تعیین تکلیف معضلاتی مانند نرخ دلار، اختلاف نرخ سامانه نیما با نرخ ارز آزاد، قیمت‌گذاری نرخ خوراک پتروشیمی و...، نیز از دیگر مسائلی به‌شمار می‌آیند که همچنان نیازمند توجه و اصلاح هستند. دولت می‌تواند ضمن توجه به اجرای اصل (۴۴) قانون اساسی، به کوچک‌تر کردن خود، کاهش تسلط و واگذاری دارایی‌های مازاد بپردازد. این‌ها مواردی قلمداد می‌شوند که در میان‌مدت و بلندمدت اصلاح ساختار اقتصادی را در پی دارند. در صورت پیاده‌سازی اصلاحات ساختار اقتصادی، مطمئناً بازار سرمایه نیز به‌طور پایدار از این نکات مثبت بهره‌مند شده و اثرات مثبت آن را در آینده شاهد خواهیم بود. نباید به‌طور خوشبینانه انتظار تداوم وضعیت رشد بازار سهام را در روزهای آتی داشته باشیم. بدون برطرف کردن نکات ذکر شده، بورس به همین صورت سبزپوش باقی نمی‌ماند.
واکنش بازارهای مختلف به این تغییرات بر چه مبنایی انجام می‌شود؟
در مورد بازارهای ارز، خودرو، مسکن و کالاهای سرمایه‌ای باید توجه داشت که این بازارها به اخباری مانند انتخاب رئیس‌جمهور جدید و برنامه‌های تیم مشاوران اقتصادی او واکنش نشان می‌دهند. این عکس‌العمل‌ها به‌ویژه زمانی بیشتر می‌شود که برنامه‌ها و صحبت‌ها مورد استقبال فعالان اقتصادی و عموم مردم قرار گرفته باشد. هرچند انتظار می‌رود بازارها متأثر شوند، اما زمان دستیابی به اهداف و اجرای برنامه‌های اقتصادی ارائه‌شده، متفاوت است. در این میان، بازار سرمایه نسبت به سایر بازارها تأثیرپذیری بیشتری خواهد داشت. بخصوص که بازار ارز بلافاصله پس از این اخبار تکان خورد و قیمت‌ها کاهش یافت. با این حال، نرخ ارز براساس متغیرهای اقتصادی تأثیرگذارتر تعیین می‌شود و اثرات روانی و انتظارات تورمی نقش کمتری در آن دارند. بنابراین، نرخ ارز در شرایط تقریباً باثباتی قرار دارد و دامنه نوسان آن محدودتر از بازار سهام است. در مورد بازار بورس نیز انتظار می‌رود حداکثر تا پایان هفته جاری، به تعادل نسبی خود برسد.
وضعیت کوتاه‌مدت (در تابستان) و بلندمدت بورس را تا پایان سال چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در خصوص وضعیت کوتاه‌مدت و بلندمدت بورس باید گفت که در کوتاه‌مدت، حداقل به مدت یک‌سال، نباید انتظار تغییرات اساسی و مثبت داشت. فرایند اخذ رأی اعتماد، معرفی مدیران و وزرا به مجلس و هماهنگی بین دولت و مجلس، زمان‌بر است. تا زمانی که متغیرهای کلان اقتصادی مانند قیمت‌گذاری دستوری، نرخ بهره و انتشار بی‌رویه اوراق به نفع سهام‌داران تغییر محسوس و مثبتی نداشته باشد، روند رکود بورس ادامه می‌یابد. با این حال، سطح ارزندگی بازار سرمایه به مراتب بیش از بازارهای دیگر مانند مسکن، خودرو، ارز و طلاست که همگی در حد حباب هستند. در بلندمدت، حداقل به مدت دو سال، بورس می‌تواند بازدهی بهتری داشته باشد. همچنین یکی از وجوه تمایز بورس نسبت به سایر بازارها، بحث نقدشوندگی بالاست. هر فردی در صورت نیاز سهام خود را به سرعت می‌فروشد، اما فروش ملک یا خودرو در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست. از طرفی امکان توزیع ریسک در بورس وجود دارد. افراد می‌توانند در صنایع مختلفی مانند خودرو، پالایشی، پتروشیمی، مسکن و...، سرمایه‌گذاری کنند، در حالی‌که در بازارهای دیگر این امکان محدودتر به حساب می‌آید. ضمن اینکه ارزش دلاری بازار بورس نسبت به اوج خود یعنی حدود ۳۰۰ میلیارد دلار، اکنون به حدود ۱۲۰ میلیارد دلار رسیده است. این کاهش ارزش دلاری، پتانسیل افزایش بالایی را نشان می‌دهد. اختلاف بین ارز دولتی و آزاد حدود ۴۵درصد بوده که بیانگر پتانسیل رشد سودآوری شرکت‌هاست. اما به دلیل سیاست‌های مهار تورم، این سودآوری‌ها در صنایع بورسی تحت کنترل قرار گرفت.
از لحاظ سودآوری چه صنایع و گروه‌هایی وضعیت بهتری محقق خواهند کرد؟
صنایع پتروشیمی، پالایشی، فولاد و کانی‌های فلزی و غیرفلزی دارای پتانسیل رشد بالاتری هستند و در بلندمدت می‌توانند بازدهی خوبی داشته باشند.
پیش‌بینی بازار بورس در کوتاه‌مدت همواره با انحرافات و خطاهایی همراه است. دلیل این امر، عدم قابلیت پیش‌بینی دقیق در فضای اقتصادی و... به حساب می‌آید. من معتقدم این پتانسیل وجود دارد که چشم‌انداز بهتری مبتنی بر اصول و قواعد مشخص‌کننده تغییرات متغیرهای اقتصادی ارائه دهیم. بر اساس این اصول می‌توان پیش‌بینی کرد که آیا وضعیت بازار بهبود می‌یابد یا خیر. با توجه به این مسائل، روند تعادلی حاکم بر بورس تا وقتی تیم اقتصادی جدید روی کار بیاید و برنامه‌های عملیاتی خود را اعلام کند، ادامه خواهد داشت. تغییرات عمده در بازار زمانی رخ می‌دهد که این تیم قدرت چانه‌زنی خود را در ارتباط با دولت به دست آورده و نوع حکمرانی که سود شرکت‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، تغییر دهد. این نقطه عطف برای تحول روند بورس در آینده قلمدد می‌شود. با این وجود، همچنان بازار بورس در مقایسه با سایر بازارها نقدشوندگی بالاتری دارد و توانایی ایجاد پرتفوی در صنایع مختلف را دارد. افرادی که مسکن، خودرو، ارز یا طلا می‌خرند، صرفاً در یک بازار خاص سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اما کسانی که در بورس ورود می‌کنند، علاوه بر نقدشوندگی بالا، از بازدهی بهتری نسبت به سایر بازارها بهره‌مند می‌شوند. تاریخچه بورس نشان می‌دهد که بازدهی این بازار پیشرو بوده، به‌طوری که از سال ۱۳۹۶ تاکنون، شاخص کل بورس از ۷۰هزار واحد به 2 میلیون و 200هزار واحد رسیده و نشان‌دهنده رشدی حدود ۳۰برابری است. هیچ بازاری در این مدت چنین افزایشی نداشته، حتی اگر بازدهی بازار سرمایه و بورس نسبت به سایر بازارها کمتر باشد، این کاهش بسیار اندک محسوب می‌شود. به همین دلیل، پتانسیل میان‌مدت و بلندمدت بازار بورس را مساعد می‌بینم. در این میان ارزش دلاری بازار سهام به شدت کاهش یافته و نسبت به چهار پنج سال گذشته، بیش از 50درصد افت کرده، اما این پتانسیل همچنان وجود دارد که بورس بتواند مسیر صعودی را در پیش بگیرد.
دلایل عمده‌ای که طی چندوقت اخیر باعث روند نزول بورس شده بود، کدام‌اند؟
انتظار می‌رود موضوعات کلی نظیر قیمت‌گذاری دستوری، افزایش نرخ بهره بانکی و انتشار بی‌رویه اوراق در بازار سرمایه، مورد توجه دولت آتی قرار گیرد. این‌ها چالش‌های اساسی هستند که بازار سرمایه با آن‌ها روبه‌رو بود. موارد فوق جزء کلیدی‌ترین نکاتی به حساب می‌آیند که باید حل‌و‌فصل شوند. تعیین تکلیف معضلاتی مانند نرخ دلار، اختلاف نرخ سامانه نیما با نرخ ارز آزاد، قیمت‌گذاری نرخ خوراک پتروشیمی و...، نیز از دیگر مسائلی به‌شمار می‌آیند که همچنان نیازمند توجه و اصلاح هستند. دولت می‌تواند ضمن توجه به اجرای اصل (۴۴) قانون اساسی، به کوچک‌تر کردن خود، کاهش تسلط و واگذاری دارایی‌های مازاد بپردازد. این‌ها مواردی قلمداد می‌شوند که در میان‌مدت و بلندمدت اصلاح ساختار اقتصادی را در پی دارند. در صورت پیاده‌سازی اصلاحات ساختار اقتصادی، مطمئناً بازار سرمایه نیز به‌طور پایدار از این نکات مثبت بهره‌مند شده و اثرات مثبت آن را در آینده شاهد خواهیم بود. نباید به‌طور خوشبینانه انتظار تداوم وضعیت رشد بازار سهام را در روزهای آتی داشته باشیم. بدون برطرف کردن نکات ذکر شده، بورس به همین صورت سبزپوش باقی نمی‌ماند.
واکنش بازارهای مختلف به این تغییرات بر چه مبنایی انجام می‌شود؟
در مورد بازارهای ارز، خودرو، مسکن و کالاهای سرمایه‌ای باید توجه داشت که این بازارها به اخباری مانند انتخاب رئیس‌جمهور جدید و برنامه‌های تیم مشاوران اقتصادی او واکنش نشان می‌دهند. این عکس‌العمل‌ها به‌ویژه زمانی بیشتر می‌شود که برنامه‌ها و صحبت‌ها مورد استقبال فعالان اقتصادی و عموم مردم قرار گرفته باشد. هرچند انتظار می‌رود بازارها متأثر شوند، اما زمان دستیابی به اهداف و اجرای برنامه‌های اقتصادی ارائه‌شده، متفاوت است. در این میان، بازار سرمایه نسبت به سایر بازارها تأثیرپذیری بیشتری خواهد داشت. بخصوص که بازار ارز بلافاصله پس از این اخبار تکان خورد و قیمت‌ها کاهش یافت. با این حال، نرخ ارز براساس متغیرهای اقتصادی تأثیرگذارتر تعیین می‌شود و اثرات روانی و انتظارات تورمی نقش کمتری در آن دارند. بنابراین، نرخ ارز در شرایط تقریباً باثباتی قرار دارد و دامنه نوسان آن محدودتر از بازار سهام است. در مورد بازار بورس نیز انتظار می‌رود حداکثر تا پایان هفته جاری، به تعادل نسبی خود برسد.
وضعیت کوتاه‌مدت (در تابستان) و بلندمدت بورس را تا پایان سال چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در خصوص وضعیت کوتاه‌مدت و بلندمدت بورس باید گفت که در کوتاه‌مدت، حداقل به مدت یک‌سال، نباید انتظار تغییرات اساسی و مثبت داشت. فرایند اخذ رأی اعتماد، معرفی مدیران و وزرا به مجلس و هماهنگی بین دولت و مجلس، زمان‌بر است. تا زمانی که متغیرهای کلان اقتصادی مانند قیمت‌گذاری دستوری، نرخ بهره و انتشار بی‌رویه اوراق به نفع سهام‌داران تغییر محسوس و مثبتی نداشته باشد، روند رکود بورس ادامه می‌یابد. با این حال، سطح ارزندگی بازار سرمایه به مراتب بیش از بازارهای دیگر مانند مسکن، خودرو، ارز و طلاست که همگی در حد حباب هستند. در بلندمدت، حداقل به مدت دو سال، بورس می‌تواند بازدهی بهتری داشته باشد. همچنین یکی از وجوه تمایز بورس نسبت به سایر بازارها، بحث نقدشوندگی بالاست. هر فردی در صورت نیاز سهام خود را به سرعت می‌فروشد، اما فروش ملک یا خودرو در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست. از طرفی امکان توزیع ریسک در بورس وجود دارد. افراد می‌توانند در صنایع مختلفی مانند خودرو، پالایشی، پتروشیمی، مسکن و...، سرمایه‌گذاری کنند، در حالی‌که در بازارهای دیگر این امکان محدودتر به حساب می‌آید. ضمن اینکه ارزش دلاری بازار بورس نسبت به اوج خود یعنی حدود ۳۰۰ میلیارد دلار، اکنون به حدود ۱۲۰ میلیارد دلار رسیده است. این کاهش ارزش دلاری، پتانسیل افزایش بالایی را نشان می‌دهد. اختلاف بین ارز دولتی و آزاد حدود ۴۵درصد بوده که بیانگر پتانسیل رشد سودآوری شرکت‌هاست. اما به دلیل سیاست‌های مهار تورم، این سودآوری‌ها در صنایع بورسی تحت کنترل قرار گرفت.
از لحاظ سودآوری چه صنایع و گروه‌هایی وضعیت بهتری محقق خواهند کرد؟
صنایع پتروشیمی، پالایشی، فولاد و کانی‌های فلزی و غیرفلزی دارای پتانسیل رشد بالاتری هستند و در بلندمدت می‌توانند بازدهی خوبی داشته باشند.
ارسال دیدگاه
