سهم زنان در سه‌گانه صنعت، خدمات و کشاورزی چقدر است؟
بسترهای اشتغال سه‌گانه صنعت، خدمات و کشاورزی به نسبت‌های گوناگون، پذیرای حضور فعالانه جامعه زنان در عرصه‌های اقتصادی، تولیدی و خدماتی است. در این بین به فراخور زیرساخت بخش‌های مختلف اقتصاد و به واسطه ظرفیت جذب نیروی کار، زنان در حوزه خدمات بیشترین میزان اشتغال، در بخش کشاورزی کمترین فعالیت و در صنعت با سهم حدود 13درصدی حضور دارند. این در حالی است که جامعه زنان علاوه بر حضور در مشاغل مربوط به بخش‌های دولتی، نیمه‌دولتی و خصوصی، با نقش‌آفرینی در حوزه‌های اقتصادی و تولیدی دیگر نظیر تعاون و اشتغال خانگی، سهمی از بازار کار را در اختیار دارد.
ایلیا پیرولی روزنامه نگار
براساس آخرین داده‌های آماری، از مجموع بیش از 24 میلیون نفر شاغل کشور حدود چهار میلیون نفر در قالب ۱۳درصد از اشتغال کشور در اختیار زنان است. در این بین ۸ میلیون نفر در حوزه صنعت مشغول به‌کارند که از این تعداد یک میلیون و ۳۸۰هزار نفر را زنان تشکیل می‌دهند.
در حوزه اشتغال خدمات به عنوان پشتوانه بخش صنعتی و مولد نیز در زمستان سال ۱۴۰۲ فعالیت بیش از ۲ میلیون و ۴۰۷هزار نفر در بخش زنان ثبت شده است. زنان تحصیلکرده در بخش خدمات به عنوان پشتوانه تولید و اقتصاد نقش عمده‌ای را ایفا کرده‌اند؛ در این ارتباط آمارها حاکی است که زنان دانشگاهی در زمستان سال قبل نسبت به زمستان سال ۱۴۰۱، بخش بیشتری از بازار کار را به خود اختصاص داده‌اند. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد که سهم اشتغال زنان در بخش خدمات در زمستان سال 1402 به بالاترین سطح 19ساله خود رسیده است.
در حالی که بخش خدمات به عنوان بزرگ‌ترین بستر اشتغال کشور، حدود نیمی از شاغلان را در خود جای داده، طبق داده‌های آماری نزدیک شدن آمار اشتغال زنان در مشاغل این حوزه به حدود 64درصد است. بررسی‌ها بیانگر این هستند که با گذشت زمان تمایل مردم برای پیوستن به بخش خدمات بیشتر شده و تعداد شاغلان آن افزایش یافته و زنان نیز مشمول این قاعده هستند.
همچنین با نگاهی به آمار در سال 1402، سهم اشتغال زنان در بخش کشاورزی نسبت به فصل مشابه در سال گذشته افزایش 0.5واحددرصدی داشته و به 10.9درصد رسیده است. به این ترتیب، بخش کشاورزی کمترین میزان زنان شاغل را به خود جذب کرده است. همچنین واکاوی داده‌های سهم اشتغال زنان در حوزه کشاورزی از سال 1384 تا پایان سال گذشته مبین ضعف این حوزه در جذب زنان شاغل است.
شاخص‌های اشتغالزایی زنان
برمبنای آمار و اطلاعات مربوط به شاخص‌های عمده بازار در تابستان سال 1402، نسبت اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی روند صعودی به خود گرفته و در مقابل، نرخ بیکاری روند کاهشی را تجربه کرده است. در این بازه زمانی، شاخص‌های اشتغالزایی زنان بهتر از مردان برآورد می‌شود. مطابق با داده‌ها در شرایطی نسبت اشتغال در سال قبل ۳۷.۳ درصد بود که نرخ این شاخص برای زنان معادل ۱۲.۳درصد اعلام شد.
مشارکت اقتصادی زنان دانش‌آموخته
با تفحص در داده‌های مرکز آمار درمی‌یابیم که در پاییز سال 1402 تعداد جمعیت ۱۵ساله و بیش از آن معادل ۶۴ میلیون و ۶۴۷هزار نفر بوده که ۲۶ میلیون و ۸۲۰هزار نفر از این آمار، جمعیت فعال محسوب می‌شوند. با توجه به این داده‌ها نرخ مشارکت اقتصادی به 41.5درصد رسیده است. در این میان ۱۴.۴درصد از زنان ۱۵ساله و بیشتر، مشارکت اقتصادی داشته و از نظر اقتصادی فعال محسوب شده‌اند.
همچنین نرخ بیکاری زنان در پاییز سال قبل ۱۴.۲درصد بوده و نسبت به پاییز سال 1401 تغییری نکرده است. در پاییز سال پیش نیز روند اشتغال زنان در نمودار افزایشی ثبت شده و به عبارتی نرخ اشتغال زنان با افزایش ۰.۷ واحددرصدی در پاییز این سال ۱۲.۴درصد اعلام شده است.
روند افزایشی اشتغال زنان در دولت سیزدهم باعث شده در زمستان گذشته، مشارکت بالای اشتغالزایی برای زنان دانش‌آموخته دانشگاهی ثبت شود. به‌گونه‌ای که براساس آمارها از بین 100 زن شاغل 50 نفر آنان تحصیلات دانشگاهی داشته‌اند. تعداد زنان فارغ التحصیل در یک سال منتهی به زمستان قبل، ۷.۵درصد افزایش یافته است.
کاهش نرخ بیکاری زنان و افزایش نرخ مشارکت و اشتغال آن‌ها در زمستان سال ۱۴۰۲ یعنی در پایان دومین سال فعالیت دولت سیزدهم نشان می‌دهد که بازار کار زنان با رونق مواجه شده است. مشارکت اقتصادی زنان در مقایسه دو فصل زمستان در سال‌های 1402 و 1401 با حدود ۰.۵درصد افزایش به 13.8 درصد رسیده و اشتغال آنان با ۰.۴درصد رشد به 11.6درصد را ثبت کرده است.
سهم دانش‌آموختگان زن از اشتغال
در دولت مردمی سیزدهم سیاست‌گذاری در راستای توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات توانسته موقعیت‌های شغلی بسیاری برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ایجاد کند. به عنوان نمونه، توسعه خدمات جدید مشاوره حوزه‌های مختلف، خدمات بازاریابی و نیاز مشاغل جدید بازار کار به نیروی کار دانش‌آموخته می‌تواند بخشی از نیروی کار ماهر را جذب کند و رشد اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاهی به‌ویژه زنان را به دنبال داشته باشد. در این میان، رشد سریع سهم بانوان تحصیلکرده در بازار کار، زمینه تغییر فضای بازار کار و تسهیل ورود زنان به حوزه‌های مختلف اشتغال را فراهم کرد.
پیش از این محمود کریمی‌بیرانوند، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ارتباط با فعالیت‌های مرتبط با فرهنگ کار در جامعه گفت: «در دو سال‌ونیم اخیر، سهم زنان به‌ویژه دانش‌آموختگان در اشتغال افزایش یافته و این نشان‌دهنده اقدامات دولت در حوزه فرهنگ‌سازی اشتغال زنان و ایجاد بستر لازم برای ورود آنان به بازار کار است.»
زنان شاغل در تعاونی
دهم اردیبهشت‌ماه حامد ویس‌کرمی، معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رشد بیش از ۲۲درصدی تعاونی‌های زنان در دولت سیزدهم را اعلام کرد. او با بیان اینکه منظور از تعاونی‌های زنان آن‌هایی هستند که حداقل ۷۰درصد اعضا را زنان تشکیل می‌دهند، از توجه ویژه دولت به فعالیت شرکت‌های تعاونی بانوان خبرداد.
به گفته ویس‌کرمی، بالغ بر ۷هزار تعاونی زنان با عضویت بیش از ۶۶هزار نفر در ۹۲هزار فرصت شغلی فعالیت دارند.
به نظر کارشناسان حوزه اشتغال و تولید، حضور زنان در تعاونی‌ها و مشاغل خانگی علاوه بر مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای جامعه زنان، در توسعه شاخص‌های اقتصادی نیز مؤثر است. در کشور ما نیز طی یک دهه گذشته بنگاه‌های کوچک و متوسط بسیاری با عنوان تعاونی زنان تأسیس و با اقبال خوبی همراه شد. استقبال گرم زنان از فعالیت در بخش‌های مهم باعث رشد بیش از ۹درصدی تشکیل تعاونی زنان در این دوره سه‌ساله شده است.
براساس داده‌های آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در حال حاضر بیش از 101هزار تعاونی فعال در کشور وجود دارد که ۱۰درصد آن‌ها با آمار حدودی 10هزار تعاونی با مسئولیت و اشتغال زنان در ۲۴ گرایش و زمینه‌های تولیدی و اقتصادی مدیریت می‌شود. در کنار توجه ویژه دولت سیزدهم به فعالیت‌های بخش تعاون، بعد از ۱۰ سال سند توسعه تعاون در این دولت ابلاغ و بخش تعاونی زنان در اتاق تعاون ایران در حال تدوین و اجراست.
تحقق 93.3درصدی هدف‌گذاری اشتغال خانگی
آزیتا همتیان، رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی پیش‌تر از افزایش تعداد فرصت‌های شغلی در حوزه مشاغل خانگی در 9ماهه سال گذشته خبر داد و گفت: «از ابتدای سال تاکنون ۱۴۰هزار شغل خانگی در کشور ایجاد شده که با توجه به آمار به‌روز می‌توان گفت بخش قابل‌توجهی از هدف‌گذاری تا پایان سال محقق شده و در واقع امسال 93.3درصد از مجموع هدف‌گذاری ایجاد ۱۵۰هزار شغل، عملیاتی شده است.»
سهم زنان از اشتغال و تأثیرپذیری بازار کار از آن
صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۹ اردیبهشت‌ماه در آیین تجلیل از زنان فعال عرصه کار و تولید و واحدهای تولیدی دوستدار خانواده گفت: «از بالغ بر ۱۶ میلیون و ۱۹۱ بیمه شده کارگری سازمان تأمین‌اجتماعی، بیش از ۳ میلیون و ۷۹۵ نفر را زنان شاغل تشکیل می‌دهند. جمعیت قابل‌توجه زنان شاغل بیمه‌شده علاوه بر تمرکز سازمان تأمین‌اجتماعی بر پوشش بیمه‌ای جامعه زنان، گسترش فرهنگی کار و اشتغال و رشد فعالیت‌های اقتصادی در بین زنان را نشان می‌دهد.»
با توجه به برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و اقدامات افزاینده مشارکت اقتصادی زنان در راستای رشد سهم این بخش جامعه از فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال به‌ویژه در حوزه مشاغل خانگی، تقویت توانمندی اقتصادی، روند افزایشی اشتغال زنان، رشد بهره‌وری نیروی کار و کمک به توسعه جامعه بخشی از دستاوردهای حوزه فعالیت زنان خواهد بود.
در حوزه اشتغال خدمات به عنوان پشتوانه بخش صنعتی و مولد نیز در زمستان سال ۱۴۰۲ فعالیت بیش از ۲ میلیون و ۴۰۷هزار نفر در بخش زنان ثبت شده است. زنان تحصیلکرده در بخش خدمات به عنوان پشتوانه تولید و اقتصاد نقش عمده‌ای را ایفا کرده‌اند؛ در این ارتباط آمارها حاکی است که زنان دانشگاهی در زمستان سال قبل نسبت به زمستان سال ۱۴۰۱، بخش بیشتری از بازار کار را به خود اختصاص داده‌اند. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد که سهم اشتغال زنان در بخش خدمات در زمستان سال 1402 به بالاترین سطح 19ساله خود رسیده است.
در حالی که بخش خدمات به عنوان بزرگ‌ترین بستر اشتغال کشور، حدود نیمی از شاغلان را در خود جای داده، طبق داده‌های آماری نزدیک شدن آمار اشتغال زنان در مشاغل این حوزه به حدود 64درصد است. بررسی‌ها بیانگر این هستند که با گذشت زمان تمایل مردم برای پیوستن به بخش خدمات بیشتر شده و تعداد شاغلان آن افزایش یافته و زنان نیز مشمول این قاعده هستند.
همچنین با نگاهی به آمار در سال 1402، سهم اشتغال زنان در بخش کشاورزی نسبت به فصل مشابه در سال گذشته افزایش 0.5واحددرصدی داشته و به 10.9درصد رسیده است. به این ترتیب، بخش کشاورزی کمترین میزان زنان شاغل را به خود جذب کرده است. همچنین واکاوی داده‌های سهم اشتغال زنان در حوزه کشاورزی از سال 1384 تا پایان سال گذشته مبین ضعف این حوزه در جذب زنان شاغل است.
شاخص‌های اشتغالزایی زنان
برمبنای آمار و اطلاعات مربوط به شاخص‌های عمده بازار در تابستان سال 1402، نسبت اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی روند صعودی به خود گرفته و در مقابل، نرخ بیکاری روند کاهشی را تجربه کرده است. در این بازه زمانی، شاخص‌های اشتغالزایی زنان بهتر از مردان برآورد می‌شود. مطابق با داده‌ها در شرایطی نسبت اشتغال در سال قبل ۳۷.۳ درصد بود که نرخ این شاخص برای زنان معادل ۱۲.۳درصد اعلام شد.
مشارکت اقتصادی زنان دانش‌آموخته
با تفحص در داده‌های مرکز آمار درمی‌یابیم که در پاییز سال 1402 تعداد جمعیت ۱۵ساله و بیش از آن معادل ۶۴ میلیون و ۶۴۷هزار نفر بوده که ۲۶ میلیون و ۸۲۰هزار نفر از این آمار، جمعیت فعال محسوب می‌شوند. با توجه به این داده‌ها نرخ مشارکت اقتصادی به 41.5درصد رسیده است. در این میان ۱۴.۴درصد از زنان ۱۵ساله و بیشتر، مشارکت اقتصادی داشته و از نظر اقتصادی فعال محسوب شده‌اند.
همچنین نرخ بیکاری زنان در پاییز سال قبل ۱۴.۲درصد بوده و نسبت به پاییز سال 1401 تغییری نکرده است. در پاییز سال پیش نیز روند اشتغال زنان در نمودار افزایشی ثبت شده و به عبارتی نرخ اشتغال زنان با افزایش ۰.۷ واحددرصدی در پاییز این سال ۱۲.۴درصد اعلام شده است.
روند افزایشی اشتغال زنان در دولت سیزدهم باعث شده در زمستان گذشته، مشارکت بالای اشتغالزایی برای زنان دانش‌آموخته دانشگاهی ثبت شود. به‌گونه‌ای که براساس آمارها از بین 100 زن شاغل 50 نفر آنان تحصیلات دانشگاهی داشته‌اند. تعداد زنان فارغ التحصیل در یک سال منتهی به زمستان قبل، ۷.۵درصد افزایش یافته است.
کاهش نرخ بیکاری زنان و افزایش نرخ مشارکت و اشتغال آن‌ها در زمستان سال ۱۴۰۲ یعنی در پایان دومین سال فعالیت دولت سیزدهم نشان می‌دهد که بازار کار زنان با رونق مواجه شده است. مشارکت اقتصادی زنان در مقایسه دو فصل زمستان در سال‌های 1402 و 1401 با حدود ۰.۵درصد افزایش به 13.8 درصد رسیده و اشتغال آنان با ۰.۴درصد رشد به 11.6درصد را ثبت کرده است.
سهم دانش‌آموختگان زن از اشتغال
در دولت مردمی سیزدهم سیاست‌گذاری در راستای توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات توانسته موقعیت‌های شغلی بسیاری برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ایجاد کند. به عنوان نمونه، توسعه خدمات جدید مشاوره حوزه‌های مختلف، خدمات بازاریابی و نیاز مشاغل جدید بازار کار به نیروی کار دانش‌آموخته می‌تواند بخشی از نیروی کار ماهر را جذب کند و رشد اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاهی به‌ویژه زنان را به دنبال داشته باشد. در این میان، رشد سریع سهم بانوان تحصیلکرده در بازار کار، زمینه تغییر فضای بازار کار و تسهیل ورود زنان به حوزه‌های مختلف اشتغال را فراهم کرد.
پیش از این محمود کریمی‌بیرانوند، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ارتباط با فعالیت‌های مرتبط با فرهنگ کار در جامعه گفت: «در دو سال‌ونیم اخیر، سهم زنان به‌ویژه دانش‌آموختگان در اشتغال افزایش یافته و این نشان‌دهنده اقدامات دولت در حوزه فرهنگ‌سازی اشتغال زنان و ایجاد بستر لازم برای ورود آنان به بازار کار است.»
زنان شاغل در تعاونی
دهم اردیبهشت‌ماه حامد ویس‌کرمی، معاون امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رشد بیش از ۲۲درصدی تعاونی‌های زنان در دولت سیزدهم را اعلام کرد. او با بیان اینکه منظور از تعاونی‌های زنان آن‌هایی هستند که حداقل ۷۰درصد اعضا را زنان تشکیل می‌دهند، از توجه ویژه دولت به فعالیت شرکت‌های تعاونی بانوان خبرداد.
به گفته ویس‌کرمی، بالغ بر ۷هزار تعاونی زنان با عضویت بیش از ۶۶هزار نفر در ۹۲هزار فرصت شغلی فعالیت دارند.
به نظر کارشناسان حوزه اشتغال و تولید، حضور زنان در تعاونی‌ها و مشاغل خانگی علاوه بر مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای جامعه زنان، در توسعه شاخص‌های اقتصادی نیز مؤثر است. در کشور ما نیز طی یک دهه گذشته بنگاه‌های کوچک و متوسط بسیاری با عنوان تعاونی زنان تأسیس و با اقبال خوبی همراه شد. استقبال گرم زنان از فعالیت در بخش‌های مهم باعث رشد بیش از ۹درصدی تشکیل تعاونی زنان در این دوره سه‌ساله شده است.
براساس داده‌های آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در حال حاضر بیش از 101هزار تعاونی فعال در کشور وجود دارد که ۱۰درصد آن‌ها با آمار حدودی 10هزار تعاونی با مسئولیت و اشتغال زنان در ۲۴ گرایش و زمینه‌های تولیدی و اقتصادی مدیریت می‌شود. در کنار توجه ویژه دولت سیزدهم به فعالیت‌های بخش تعاون، بعد از ۱۰ سال سند توسعه تعاون در این دولت ابلاغ و بخش تعاونی زنان در اتاق تعاون ایران در حال تدوین و اجراست.
تحقق 93.3درصدی هدف‌گذاری اشتغال خانگی
آزیتا همتیان، رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی پیش‌تر از افزایش تعداد فرصت‌های شغلی در حوزه مشاغل خانگی در 9ماهه سال گذشته خبر داد و گفت: «از ابتدای سال تاکنون ۱۴۰هزار شغل خانگی در کشور ایجاد شده که با توجه به آمار به‌روز می‌توان گفت بخش قابل‌توجهی از هدف‌گذاری تا پایان سال محقق شده و در واقع امسال 93.3درصد از مجموع هدف‌گذاری ایجاد ۱۵۰هزار شغل، عملیاتی شده است.»
سهم زنان از اشتغال و تأثیرپذیری بازار کار از آن
صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۹ اردیبهشت‌ماه در آیین تجلیل از زنان فعال عرصه کار و تولید و واحدهای تولیدی دوستدار خانواده گفت: «از بالغ بر ۱۶ میلیون و ۱۹۱ بیمه شده کارگری سازمان تأمین‌اجتماعی، بیش از ۳ میلیون و ۷۹۵ نفر را زنان شاغل تشکیل می‌دهند. جمعیت قابل‌توجه زنان شاغل بیمه‌شده علاوه بر تمرکز سازمان تأمین‌اجتماعی بر پوشش بیمه‌ای جامعه زنان، گسترش فرهنگی کار و اشتغال و رشد فعالیت‌های اقتصادی در بین زنان را نشان می‌دهد.»
با توجه به برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و اقدامات افزاینده مشارکت اقتصادی زنان در راستای رشد سهم این بخش جامعه از فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال به‌ویژه در حوزه مشاغل خانگی، تقویت توانمندی اقتصادی، روند افزایشی اشتغال زنان، رشد بهره‌وری نیروی کار و کمک به توسعه جامعه بخشی از دستاوردهای حوزه فعالیت زنان خواهد بود.
ارسال دیدگاه
