تشخیص دقیق زوال عقل با یک اسکن ساده
زوال عقل یکی از پیچیده‌ترین و پرهزینه‌ترین اختلالات مغزی عصر ماست؛ بیماری‌ای که تشخیص به‌موقع آن، همچنان یکی از چالش‌های اصلی پزشکی باقی مانده است. در این میان، محققان کلینیک مایو با توسعه ابزاری مبتنی بر هوش مصنوعی، گامی بزرگ در مسیر تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر این بیماری برداشته‌اند؛ ابزاری که می‌تواند تنها با تکیه بر یک اسکن مغزی رایج، ۹ نوع مختلف زوال عقل از جمله آلزایمر را شناسایی کند.
جهش در دقت و سرعت تشخیص
ابزار «StateViewer» که حاصل همکاری متخصصان مغز و اعصاب و دانشمندان علوم داده در کلینیک مایو است، به گفته پژوهشگران در ۸۸ درصد موارد توانسته نوع دقیق زوال عقل را تشخیص دهد. این ابزار نه‌تنها دقت تشخیص را تا سه برابر نسبت به روش‌های رایج افزایش داده، بلکه سرعت تفسیر داده‌ها را نیز دو برابر کرده است. چنین پیشرفتی، به‌ویژه در بیماری‌هایی که زمان تشخیص نقش حیاتی در آغاز درمان دارد، می‌تواند تحول‌آفرین باشد.
تفاوت اصلی این ابزار در استفاده از یادگیری ماشین برای تحلیل بیش از ۳۶۰۰ اسکن مغزی از بیماران مختلف است. الگوریتم‌های پیشرفته به‌کار رفته در این فناوری، توانسته‌اند الگوهای متمایز فعالیت مغزی را که با هر یک از انواع زوال عقل از جمله آلزایمر، زوال عقل اجسام لویی، و زوال عقل پیشانی-گیجگاهی مرتبط هستند، شناسایی و طبقه‌بندی کنند.
نکته مهم دیگر، ارائه نتایج در قالب نقشه‌های رنگی و قابل درک برای پزشکان عمومی است. این ویژگی به آن دسته از مراکز درمانی که فاقد متخصصان مغز و اعصاب هستند نیز امکان می‌دهد به ارزیابی‌های اولیه‌ای دست یابند که در گذشته تنها با تکیه بر تجهیزات پیچیده یا نیروی انسانی متخصص ممکن بود.
راهی برای مقابله با اپیدمی خاموش
در حال حاضر، بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با نوعی از زوال عقل زندگی می‌کنند و هر سال حدود ۱۰ میلیون نفر دیگر به این آمار افزوده می‌شوند. آلزایمر به‌تنهایی پنجمین علت مرگ‌ومیر در سطح جهانی است. تشخیص دقیق انواع مختلف زوال عقل، به‌ویژه در مراحل ابتدایی، معمولاً نیازمند ترکیبی از آزمایش‌های شناختی، تصویربرداری، بررسی‌های آزمایشگاهی و ارزیابی‌های تخصصی است؛ فرآیندی که در بسیاری از موارد هم زمان‌بر است و هم پرهزینه.
دکتر دیوید جونز، متخصص مغز و اعصاب در کلینیک مایو و رهبر این پروژه تحقیقاتی با اشاره به هدف طراحی StateViewer می‌گوید: «ما در طراحی این ابزار همواره این نکته را مدنظر داشتیم که پشت هر اسکن مغز، انسانی با وضعیت خاص و سؤالات فوری وجود دارد. هدف ما این بود که ابزار تشخیصی بسازیم که نه‌تنها دقیق و علمی، بلکه عملی و در دسترس نیز باشد.»
وی با تأکید بر قابلیت مقیاس‌پذیری این فناوری، خاطرنشان می‌کند که StateViewer می‌تواند در مراکز درمانی فاقد متخصص اعصاب نقش مکمل ایفا کند و روند تشخیص را تسهیل کند. اگر این ابزار در محیط‌های درمانی متنوع نیز عملکرد موفقی داشته باشد، می‌تواند زمینه‌ساز مداخلات زودهنگام‌تر، آغاز سریع درمان و در نهایت بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به زوال عقل شود. با توجه به سرعت رشد جمعیت سالمند در جهان و بار فزاینده اختلالات شناختی، نوآوری‌هایی مانند StateViewer، تنها ابزارهای پزشکی نیستند؛ بلکه به یک ضرورت جهانی برای مقابله با بحران خاموش زوال عقل تبدیل شده‌اند.
جهش در دقت و سرعت تشخیص
ابزار «StateViewer» که حاصل همکاری متخصصان مغز و اعصاب و دانشمندان علوم داده در کلینیک مایو است، به گفته پژوهشگران در ۸۸ درصد موارد توانسته نوع دقیق زوال عقل را تشخیص دهد. این ابزار نه‌تنها دقت تشخیص را تا سه برابر نسبت به روش‌های رایج افزایش داده، بلکه سرعت تفسیر داده‌ها را نیز دو برابر کرده است. چنین پیشرفتی، به‌ویژه در بیماری‌هایی که زمان تشخیص نقش حیاتی در آغاز درمان دارد، می‌تواند تحول‌آفرین باشد.
تفاوت اصلی این ابزار در استفاده از یادگیری ماشین برای تحلیل بیش از ۳۶۰۰ اسکن مغزی از بیماران مختلف است. الگوریتم‌های پیشرفته به‌کار رفته در این فناوری، توانسته‌اند الگوهای متمایز فعالیت مغزی را که با هر یک از انواع زوال عقل از جمله آلزایمر، زوال عقل اجسام لویی، و زوال عقل پیشانی-گیجگاهی مرتبط هستند، شناسایی و طبقه‌بندی کنند.
نکته مهم دیگر، ارائه نتایج در قالب نقشه‌های رنگی و قابل درک برای پزشکان عمومی است. این ویژگی به آن دسته از مراکز درمانی که فاقد متخصصان مغز و اعصاب هستند نیز امکان می‌دهد به ارزیابی‌های اولیه‌ای دست یابند که در گذشته تنها با تکیه بر تجهیزات پیچیده یا نیروی انسانی متخصص ممکن بود.
راهی برای مقابله با اپیدمی خاموش
در حال حاضر، بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با نوعی از زوال عقل زندگی می‌کنند و هر سال حدود ۱۰ میلیون نفر دیگر به این آمار افزوده می‌شوند. آلزایمر به‌تنهایی پنجمین علت مرگ‌ومیر در سطح جهانی است. تشخیص دقیق انواع مختلف زوال عقل، به‌ویژه در مراحل ابتدایی، معمولاً نیازمند ترکیبی از آزمایش‌های شناختی، تصویربرداری، بررسی‌های آزمایشگاهی و ارزیابی‌های تخصصی است؛ فرآیندی که در بسیاری از موارد هم زمان‌بر است و هم پرهزینه.
دکتر دیوید جونز، متخصص مغز و اعصاب در کلینیک مایو و رهبر این پروژه تحقیقاتی با اشاره به هدف طراحی StateViewer می‌گوید: «ما در طراحی این ابزار همواره این نکته را مدنظر داشتیم که پشت هر اسکن مغز، انسانی با وضعیت خاص و سؤالات فوری وجود دارد. هدف ما این بود که ابزار تشخیصی بسازیم که نه‌تنها دقیق و علمی، بلکه عملی و در دسترس نیز باشد.»
وی با تأکید بر قابلیت مقیاس‌پذیری این فناوری، خاطرنشان می‌کند که StateViewer می‌تواند در مراکز درمانی فاقد متخصص اعصاب نقش مکمل ایفا کند و روند تشخیص را تسهیل کند. اگر این ابزار در محیط‌های درمانی متنوع نیز عملکرد موفقی داشته باشد، می‌تواند زمینه‌ساز مداخلات زودهنگام‌تر، آغاز سریع درمان و در نهایت بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به زوال عقل شود. با توجه به سرعت رشد جمعیت سالمند در جهان و بار فزاینده اختلالات شناختی، نوآوری‌هایی مانند StateViewer، تنها ابزارهای پزشکی نیستند؛ بلکه به یک ضرورت جهانی برای مقابله با بحران خاموش زوال عقل تبدیل شده‌اند.
ارسال دیدگاه
