برنج ایرانی در عصر خشکسالی

برنج ایرانی در عصر خشکسالی

وزارت جهاد کشاورزی ایران پیش‌بینی کرده که تولید برنج در سال جاری به ۱.۶ تا ۱.۸ میلیون تن برسد، در حالی که کشور با چالش‌های کمبود آب و تغییرات اقلیمی دست و پنجه نرم می‌کند. این پیش‌بینی در شرایطی اعلام شد که مقامات کشاورزی با اجرای راهکارهای نوین، به دنبال تقویت تاب‌آوری کشاورزی و بهینه‌سازی استفاده از منابع هستند تا تولید برنج که یکی از اقلام اصلی سبد غذایی خانوارهای ایرانی است، پایدار بماند.

سازگاری با کمبود آب از طریق کشت دیم
مجید آنجفی، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، از اجرای طرح «جهش تولید» برنج در اراضی دیم خبر داد. این طرح با هدف کاهش وابستگی به روش‌های پرمصرف آبی و افزایش پایداری تولید طراحی شده است. به گفته آنجفی، این برنامه شامل استفاده از روش‌هایی مانند خشکه‌کاری برنج، توسعه مکانیزاسیون، بهبود تغذیه گیاهی و انتقال یافته‌های علمی و تحقیقاتی به کشاورزان در استان‌های کلیدی تولید برنج مانند گلستان، مازندران و گیلان است.
وی افزود: «با بهره‌گیری از ارقام برنج کم‌نیاز به آب و انتقال کشت از مزارع آبی به اراضی دیم، نه‌تنها مصرف آب کاهش می‌یابد، بلکه تولید در واحد سطح نیز افزایش خواهد یافت.» این طرح بخشی از برنامه گسترده‌تر اصلاح الگوی کشت است که شامل توسعه کشت علوفه و حبوبات در اراضی دیم می‌شود. این اقدامات به کاهش اثرات منفی خشکسالی، بهبود بهره‌وری منابع و افزایش تولید محصولات علوفه‌ای و حبوبات با استفاده از نزولات جوی کمک خواهد کرد.
آنجفی با تأکید بر حمایت فنی و کارشناسی مستمر از کشاورزان، اظهار داشت: «با تکیه بر افزایش نفوذ دانش و بهره‌وری منابع، می‌توانیم تولید محصولات کشاورزی را به ثبات برسانیم.» این رویکرد به‌ویژه در شرایط بحران اقلیمی و خشکسالی، برای حفظ پایداری کشاورزی حیاتی است.

تعادل بین تولید داخل و واردات
نیاز سالانه ایران به برنج حدود ۳.۵ میلیون تن است که بخش عمده آن از تولید داخلی تأمین می‌شود و کسری آن از طریق واردات جبران می‌شود. به منظور حفظ ثبات بازار، دولت به‌تازگی ممنوعیت چهارماهه واردات برنج در فصل برداشت را لغو کرد. این تصمیم پس از درگیری ۱۲ روزه نظامی با رژیم صهیونیستی اتخاذ شد که زنجیره تأمین را مختل کرده بود و مقامات را به اولویت‌بندی امنیت غذایی سوق داد.
طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی، ایران سالانه بیش از ۱۳۰ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی تولید می‌کند که ۹۱ میلیون تن آن به محصولات زراعی اختصاص دارد. برنج به‌عنوان یکی از محصولات استراتژیک، نیازمند مدیریت دقیق برای تأمین نیاز داخلی است. لغو موقت ممنوعیت واردات برنج، با هدف جلوگیری از کمبود و تثبیت قیمت‌ها در بازار انجام شده است.
مسیری به سوی تاب‌آوری کشاورزی
طرح جهش تولید نشان‌دهنده استراتژی کلان ایران برای سازگاری بخش کشاورزی با تغییرات اقلیمی است. با تمرکز بر ارقام برنج کم‌نیاز به آب و گسترش کشت دیم، کشور در تلاش است تا تولید را در شرایط کمبود آب حفظ کند. مکانیزاسیون و بهبود تغذیه گیاهی نیز نقش مهمی در افزایش عملکرد در هکتار، به‌ویژه در استان‌های شمالی که قطب تولید برنج هستند، ایفا خواهد کرد.
آنجفی بر اهمیت انتقال دانش به کشاورزان تأکید کرد و گفت: «هدف ما توانمندسازی کشاورزان با ابزار و دانش مورد نیاز برای موفقیت در شرایط اقلیمی دشوار است.» این حمایت‌ها شامل آموزش‌های فنی و ارائه راهکارهای علمی برای مقابله با محدودیت‌های زیست‌محیطی است.
لغو ممنوعیت واردات برنج نشان‌دهنده رویکرد عمل‌گرایانه دولت برای تضمین ثبات بازار است. در حالی که تولید داخلی همچنان در اولویت قرار دارد، این اقدام موقت به جلوگیری از کمبود و کنترل قیمت‌ها کمک خواهد کرد، به‌ویژه در شرایطی که تنش‌های ژئوپلیتیکی اخیر عرضه را تحت تأثیر قرار داده است.
ایران در مواجهه با چالش‌های دوگانه تغییرات اقلیمی و کمبود آب، به نوآوری و سازگاری در بخش کشاورزی وابسته است. پیش‌بینی تولید ۱.۶ تا ۱.۸ میلیون تن برنج در سال جاری نشانه‌ای از خوش‌بینی محتاطانه است، اما سرمایه‌گذاری مستمر در روش‌های پایدار و حمایت از کشاورزان برای تأمین امنیت غذایی کشور در بلندمدت ضروری خواهد بود.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه