شغل های خطرناک و حمایت جهانی
ناصر آقایی آزاد کارشناس رفاه
ایمنی و بهداشت شغلی به یک نگرانی حیاتی در سطح جهانی تبدیل شده است، به‌ویژه برای کارگرانی که در مشاغل خطرناک و مضر مشغول هستند. این کارگران به دلیل ماهیت محیط کار خود با خطرات بالای جراحت، بیماری و حتی مرگ روبه‌رو هستند. کنوانسیون‌های بین‌المللی که توسط سازمان‌هایی مانند سازمان بین‌المللی کار (ILO) رهبری می‌شوند، نقشی اساسی در ایجاد حداقل استانداردها برای حمایت از این کارگران ایفا می‌کنند. این کنوانسیون‌ها به‌عنوان معیاری برای قوانین کار ملی، ایجاد محیط‌های کار ایمن‌تر و تضمین کرامت و عدالت برای کارگران در سراسر جهان عمل می‌کنند.
سازمان بین‌المللی کار حق اساسی برای شرایط کار ایمن و سالم را به‌عنوان سنگ بنای کار شایسته به رسمیت می‌شناسد. در طول دهه‌ها، ILO کنوانسیون‌های متعددی را تصویب کرده و به‌ویژه بخش‌های خطرناکی مانند معدن، ساخت‌وساز، کشاورزی و تولید را هدف قرار داده است.
یکی از جامع ترین اسناد، کنوانسیون ایمنی و بهداشت شغلی، 1981 شماره 155 است که چارچوبی را برای دولت‌ها و کارفرمایان ایجاد می‌کند تا محیط‌های کار را ایمن کنند. این کنوانسیون از کشورهای عضو می‌خواهد که سیاست‌های ملی منسجمی برای ایمنی و بهداشت شغلی ایجاد کنند که همه بخش‌ها و سطوح اشتغال را پوشش دهد. همچنین بر نقش گفت‌وگوی اجتماعی تأکید می‌کند که کارگران و کارفرمایان را قادر می‌سازد تا در روند اجرای قوانین همکاری کنند. کارگران حق دریافت هرگونه اطلاعات را در مورد خطرات محیط کار و آموزش اقدامات حفاظتی دارند.
کنوانسیون خدمات بهداشت حرفه‌ای 1985 شماره 161، با الزام ارائه خدمات بهداشتی پیشگیرانه در محل کار، مکمل کنوانسیون شماره 155 است. هدف این خدمات نظارت بر سلامت کارگران و ارزیابی خطرات شغلی برای کاهش خطرات است.
در عین حال، برخی کنوانسیون‌ها به خطرات یا صنایع خاصی می‌پردازند که در آن‌ها خطرات به‌طور خاص مشخص است. به‌عنوان مثال، کنوانسیون ایمنی و سلامت در معادن 1995 شماره 176 بر صنعت معدن تمرکز دارد که به دلیل نرخ بالای مرگ‌و‌میر خود مشهور است. این کنوانسیون، کارفرمایان را موظف می‌کند تا خطرات معدن را حذف یا به حداقل برسانند و دولت‌ها را ملزم به ایجاد سیستم‌های بازرسی قوی می‌کند. همچنین، کنوانسیون استفاده از مواد شیمیایی 1990 شماره 170 به حمل و استفاده ایمن از مواد شیمیایی در محل کار می‌پردازد و روی برچسب‌زدن مواد شیمیایی خطرناک، ذخیره‌سازی مناسب و ارائه برگه‌های اطلاعات ایمنی برای آگاه کردن کارگران از خطرات احتمالی تأکید دارد. با وجود این کنوانسیون‌ها، چالش‌هایی در حصول اطمینان از اجرای مؤثر آن‌ها وجود دارد. بسیاری از کشورهای در حال توسعه، فاقد ظرفیت و منابع سازمانی برای اجرای استانداردهای مشاغل سخت و زیان‌آور هستند. کارگران غیررسمی که اغلب در بخش‌های غیرقانونی فعالیت می‌کنند به‌ویژه در برابر شرایط خطرناک آسیب‌پذیر هستند.
رسیدگی به این چالش‌ها نیازمند تلاش‌های هماهنگ است. دولت‌ها باید سرمایه گذاری در سیستم‌های بازرسی کار را در اولویت قرار دهند و حمایت‌های بین‌المللی را به کارگران غیررسمی و مهاجر گسترش دهند. سازمان‌های جامعه مدنی و اتحادیه‌های کارگری نیز نقش مهمی‌در دفاع از حقوق کارگران و پاسخگو نگه داشتن ذی‌نفعان ایفا می‌کنند. پیشرفت‌های فناوری، مانند هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیا (IoT) و رباتیک، نویدبخش بهبود روند نظارت بر فعالیت کارگران در مشاغل خطرناک هستند. این فناوری‌ها باید به‌طور عادلانه به کار گرفته شوند و اطمینان حاصل شود که همه کارگران از اقدامات ایمنی بهبود یافته بهره‌مند می‌شوند، نه‌فقط آن‌هایی که در کشورهای با درآمد بالا هستند. علاوه بر این، شناخت خطرات روانی- اجتماعی، مانند استرس و فرسودگی شغلی، در حال گسترش دامنه مشاغل سخت و زیان‌آور است. استانداردهای نوظهور بین‌المللی، مانند دستورالعمل‌های سازمان بین‌المللی کار در مورد استرس محل کار، نیاز به پرداختن به سلامت روان در کنار ایمنی فیزیکی را برجسته می‌کند.
سازمان بین‌المللی کار حق اساسی برای شرایط کار ایمن و سالم را به‌عنوان سنگ بنای کار شایسته به رسمیت می‌شناسد. در طول دهه‌ها، ILO کنوانسیون‌های متعددی را تصویب کرده و به‌ویژه بخش‌های خطرناکی مانند معدن، ساخت‌وساز، کشاورزی و تولید را هدف قرار داده است.
یکی از جامع ترین اسناد، کنوانسیون ایمنی و بهداشت شغلی، 1981 شماره 155 است که چارچوبی را برای دولت‌ها و کارفرمایان ایجاد می‌کند تا محیط‌های کار را ایمن کنند. این کنوانسیون از کشورهای عضو می‌خواهد که سیاست‌های ملی منسجمی برای ایمنی و بهداشت شغلی ایجاد کنند که همه بخش‌ها و سطوح اشتغال را پوشش دهد. همچنین بر نقش گفت‌وگوی اجتماعی تأکید می‌کند که کارگران و کارفرمایان را قادر می‌سازد تا در روند اجرای قوانین همکاری کنند. کارگران حق دریافت هرگونه اطلاعات را در مورد خطرات محیط کار و آموزش اقدامات حفاظتی دارند.
کنوانسیون خدمات بهداشت حرفه‌ای 1985 شماره 161، با الزام ارائه خدمات بهداشتی پیشگیرانه در محل کار، مکمل کنوانسیون شماره 155 است. هدف این خدمات نظارت بر سلامت کارگران و ارزیابی خطرات شغلی برای کاهش خطرات است.
در عین حال، برخی کنوانسیون‌ها به خطرات یا صنایع خاصی می‌پردازند که در آن‌ها خطرات به‌طور خاص مشخص است. به‌عنوان مثال، کنوانسیون ایمنی و سلامت در معادن 1995 شماره 176 بر صنعت معدن تمرکز دارد که به دلیل نرخ بالای مرگ‌و‌میر خود مشهور است. این کنوانسیون، کارفرمایان را موظف می‌کند تا خطرات معدن را حذف یا به حداقل برسانند و دولت‌ها را ملزم به ایجاد سیستم‌های بازرسی قوی می‌کند. همچنین، کنوانسیون استفاده از مواد شیمیایی 1990 شماره 170 به حمل و استفاده ایمن از مواد شیمیایی در محل کار می‌پردازد و روی برچسب‌زدن مواد شیمیایی خطرناک، ذخیره‌سازی مناسب و ارائه برگه‌های اطلاعات ایمنی برای آگاه کردن کارگران از خطرات احتمالی تأکید دارد. با وجود این کنوانسیون‌ها، چالش‌هایی در حصول اطمینان از اجرای مؤثر آن‌ها وجود دارد. بسیاری از کشورهای در حال توسعه، فاقد ظرفیت و منابع سازمانی برای اجرای استانداردهای مشاغل سخت و زیان‌آور هستند. کارگران غیررسمی که اغلب در بخش‌های غیرقانونی فعالیت می‌کنند به‌ویژه در برابر شرایط خطرناک آسیب‌پذیر هستند.
رسیدگی به این چالش‌ها نیازمند تلاش‌های هماهنگ است. دولت‌ها باید سرمایه گذاری در سیستم‌های بازرسی کار را در اولویت قرار دهند و حمایت‌های بین‌المللی را به کارگران غیررسمی و مهاجر گسترش دهند. سازمان‌های جامعه مدنی و اتحادیه‌های کارگری نیز نقش مهمی‌در دفاع از حقوق کارگران و پاسخگو نگه داشتن ذی‌نفعان ایفا می‌کنند. پیشرفت‌های فناوری، مانند هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیا (IoT) و رباتیک، نویدبخش بهبود روند نظارت بر فعالیت کارگران در مشاغل خطرناک هستند. این فناوری‌ها باید به‌طور عادلانه به کار گرفته شوند و اطمینان حاصل شود که همه کارگران از اقدامات ایمنی بهبود یافته بهره‌مند می‌شوند، نه‌فقط آن‌هایی که در کشورهای با درآمد بالا هستند. علاوه بر این، شناخت خطرات روانی- اجتماعی، مانند استرس و فرسودگی شغلی، در حال گسترش دامنه مشاغل سخت و زیان‌آور است. استانداردهای نوظهور بین‌المللی، مانند دستورالعمل‌های سازمان بین‌المللی کار در مورد استرس محل کار، نیاز به پرداختن به سلامت روان در کنار ایمنی فیزیکی را برجسته می‌کند.
ارسال دیدگاه
