استرس: مانعی در مسیر آرامش شغلی
پرتو جغتایی روزنامه نگار
زیست ماشینی و پردغدغه امروزی موجب شده که استرس عامل جدایی‌ناپذیر زندگی افراد باشد. در واقع با مدرن‌شدن جهان و پیشرفت تکنولوژی سرعت زندگی بالاتر رفته و افراد کمتر برای خود وقت می‌گذارند تا از نظر جسمی و روحی به آرامش و سلامت برسند. در جهان امروز استرس‌ها بیش از حد زیاد شده‌اند و این موضوع گستره بزرگی از عوامل فردی و اجتماعی را دربر می‌گیرد. سازمان جهانی بهداشت (WHO) از استرس به‌عنوان «اپیدمی قرن بیست‌ویکم» یاد کرده است.
حدود 33 درصد از بزرگسالان در جهان تجربه احساس استرس شدید را گزارش کرده‌اند و بیش از 70 درصد گفته‌اند که این امر بر سلامت جسمی و روانی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. برخی بر این باورند که استرس راه‌حلی ندارد و دستیابی به یک زندگی آسان‌تر، بی‌دغدغه‌تر و شادتر غیرممکن است. با این حال باید گفت که افراد با افزایش توانایی‌های خود می‌توانند برای کنترل و کاهش استرس قدم‌های مؤثری بردارند. درگذشته جوامع انسانی بسیار کوچک و نقش‌های انسانی محدود بود. بر همین مبنا دلایل انسان برای تحمل اضطراب و فشار کمتر بود و شاید معضلی جدی به‌حساب نمی‌آمد. انسان امروز به رفاه بیشتر دست یافته، نیازهای اولیه جسمانی‌اش را در سطح بهتری برآورده کرده و در نتیجه نیازهای روانی‌اش نمود بیشتری پیدا کرده است. از سوی دیگر افزایش نقش‌ها و مسئولیت‌ها و گسترش جامعه فشار بیشتری بر انسان‌ها وارد کرده و دستیابی به این نیاز مهم سخت‌تر شده است. در این شرایط پیچیده، داشتن راهنمایی که تلاش کند انسان را از این آشوب بیرون بکشد و راه‌هایی برای داشتن آرامش و کنترل اضطراب اجتماعی به او بیاموزد اهمیت زیادی دارد. از طرفی کنترل استرس در محیط کار نیز بسیار اهمیت دارد؛ چراکه درگیری با استرس در فضای کاری باعث کاهش عملکرد، فرسودگی و همچنین از دست رفتن سلامت روانی و جسمی فرد خواهد شد. اضطراب می‌تواند از یک کارگر یا کارمند ساده تا مدیر یک پروژه بزرگ را گرفتار کند و سبب افزایش فشارها و بحران‌ها شود. یادگیری نحوه مدیریت استرس نیازمند تمرین است. خوشبختانه امروزه راه‌های بسیاری برای کنترل و غلبه بر استرس کاری از سوی روانشناسان و متخصصان ارائه شده که می‌توان با استفاده از آن‌ها سطح استرس را کاهش داد و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد.
عوامل تشدید استرس کاری
اگر عوامل شخصی ایجاد استرس را نادیده بگیریم، برخی از عوامل محیطی می‌توانند به ایجاد استرس منفی در محیط کار، دامن بزنند. هرچند عوامل استرس‌زای محیطی، بسته به نوع حرفه متفاوت هستند اما موارد مشابهی در بیشتر محیط‌های کاری، استرس ایجاد می‌کنند. حجم زیاد کار یکی از مهم‌ترین این عوامل است. در واقع وظایف بیش از حد و زمان محدود برای انجام آن‌ها می‌تواند باعث فشار روحی شود. ضرب‌الاجل‌های نزدیک و ناتوانی در مدیریت زمان، عدم حمایت، انتظارات متناقض یا ناهماهنگی بین وظایف مختلف، کمبود حمایت از سوی همکاران و مدیران و محیط کاری نامناسب می‌تواند استرس‌آور باشد. برخی از این عوامل خیلی زود کارکنان را به سمت فرسایش شغلی سوق می‌دهد. با وجود یک یا چند مورد از عوامل مذکور، معمولاً عمر کاری کارکنان در چنین سازمان‌هایی بسیار کوتاه بوده و وفاداری شغلی کمتری در آن‌ها به چشم می‌خورد. همچنین سلامت کارکنان در محیط‌های کاری استرس‌زا، همیشه در خطر است. این افراد همیشه در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها ازجمله افسردگی، بیماری‌های قلبی، چاقی، فشارخون و... قرار دارند و سلامت جسمی و روانی آن‌ها متزلزل است.
راهکاری به نام مدیریت زمان
زمانی که احساس کنیم موقعیت‌ها از کنترلمان خارج شده‌اند، استرس را تجربه می‌کنیم. این احساس باعث فعال‌شدن هورمون استرس خواهد شد که اگر مزمن باشد، باعث اُفت اعتمادبهنفس، تمرکز و سلامتی می‌شود. برای کاهش استرس در محیط کار باید جنبه‌هایی از وضعیت را که قادر به کنترل آن هستید و همچنین جنبه‌های غیرقابل کنترل را، شناسایی کنید. به‌طور مثال شما کنترل اقدامات و واکنش‌های خود را در دست دارید، اما کنترل نیروهای محیط اطراف یا لحن کلام یک فرد دیگر در دست شما نیست. سعی کنید در سهم ۵۰ درصدی خود بی‌عیب‌ونقص باشید و دغدغه بقیه را رها کنید. بسیاری از عوامل استرس‌زا، تحت کنترل شما نیستند و بعضی از عوامل محیطی، ممکن است استرس زیادی را به شما تحمیل کند. مدیریت زمان یکی از راهکارهایی است که به شما کمک می‌کند بر استرس خود غلبه کنید. مدیریت زمان راه‌حلی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود اما توجه به آن می‌تواند تأثیرات شگفت‌انگیزی ایجاد کند. مدیریت زمان فرآیند برنامه‌ریزی و سازماندهی زمان برای انجام فعالیت‌های مختلف است که در نهایت افزایش بهره‌وری و دستیابی به اهداف فردی و گروهی را در پی دارد. وقتی زمان خود را به‌طور مؤثر مدیریت می‌کنیم، اولویت‌بندی کاری اتفاق می‌افتد و احتمال سردرگمی را کاهش می‌دهیم. همین امر موجب کاهش استرس و اضطراب می‌شود. همچنین با تعیین زمان‌های مشخص برای کار، ورزش و فعالیت‌های اوقات فراغت، می‌توانیم تعادلی در زندگی خود ایجاد کنیم و بر استرس‌های کاذب غلبه کنیم. یکی از تکنیک‌های مهم مدیریت زمان و برنامه‌ریزی، نوشتن کارهای روزانه در یک دفتر یا استفاده از اپلیکیشن‌های مدیریت زمان است. وقتی کارهای روزانه را می‌نویسیم، هم بخشی از حافظه خودمان را برای انجام کارهای مهم‌تر آزاد می‌کنیم و هم خیال‌مان راحت‌تر است؛ چراکه تمام کارهای مهم در مقابل ماست و در زمان مناسب می‌توانیم وظایف و کارها را انجام دهیم.
تغییر دیدگاه مؤثر است
دیدگاه شما نسبت به وقایع استرس‌زا در محیط کار، شامل یک تفسیر ذهنی از واقعیت‌هاست که اغلب از پشت فیلتر عدم اعتمادبهنفس آن را می‌بینید. با این حال، اگر گامی به عقب بردارید و یک نگاه عینی داشته باشید، تأثیرگذارتر خواهید بود و احتمال کمتری وجود دارد که مسائل را از دید شخصی مشاهده کنید. به جای اینکه به دنبال تأیید دیگران باشید، با ایجاد اعتمادبهنفس در خودتان، استرس خودخواسته‌تان را از بین ببرید. اگر بیش از حد نگران نگاه دیگران به خودتان باشید با کوچک‌ترین مسائل به سرعت استرس می‌گیرید یا رفتارهای اجتنابی مثل تعلل را از خود نشان می‌دهید. جالب است که وقتی شما تمرکزتان را از تصور دیگران نسبت به کارتان، به خود کار معطوف می‌کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهید. حدود ۶۰ هزار فکر هر روز به ذهن شما می‌آید و منفی‌بافی درونی به اندازه اتفاق‌های بیرونی می‌تواند باعث استرس شود. راه‌حل این است که به جای تندی و نکوهش، خودتان را تشویق کنید. افکار تشویقی به شما انگیزه می‌دهد تا به موفقیت برسید و حتی باعث می‌شود دیگران را نیز تشویق کنید.
حدود 33 درصد از بزرگسالان در جهان تجربه احساس استرس شدید را گزارش کرده‌اند و بیش از 70 درصد گفته‌اند که این امر بر سلامت جسمی و روانی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. برخی بر این باورند که استرس راه‌حلی ندارد و دستیابی به یک زندگی آسان‌تر، بی‌دغدغه‌تر و شادتر غیرممکن است. با این حال باید گفت که افراد با افزایش توانایی‌های خود می‌توانند برای کنترل و کاهش استرس قدم‌های مؤثری بردارند. درگذشته جوامع انسانی بسیار کوچک و نقش‌های انسانی محدود بود. بر همین مبنا دلایل انسان برای تحمل اضطراب و فشار کمتر بود و شاید معضلی جدی به‌حساب نمی‌آمد. انسان امروز به رفاه بیشتر دست یافته، نیازهای اولیه جسمانی‌اش را در سطح بهتری برآورده کرده و در نتیجه نیازهای روانی‌اش نمود بیشتری پیدا کرده است. از سوی دیگر افزایش نقش‌ها و مسئولیت‌ها و گسترش جامعه فشار بیشتری بر انسان‌ها وارد کرده و دستیابی به این نیاز مهم سخت‌تر شده است. در این شرایط پیچیده، داشتن راهنمایی که تلاش کند انسان را از این آشوب بیرون بکشد و راه‌هایی برای داشتن آرامش و کنترل اضطراب اجتماعی به او بیاموزد اهمیت زیادی دارد. از طرفی کنترل استرس در محیط کار نیز بسیار اهمیت دارد؛ چراکه درگیری با استرس در فضای کاری باعث کاهش عملکرد، فرسودگی و همچنین از دست رفتن سلامت روانی و جسمی فرد خواهد شد. اضطراب می‌تواند از یک کارگر یا کارمند ساده تا مدیر یک پروژه بزرگ را گرفتار کند و سبب افزایش فشارها و بحران‌ها شود. یادگیری نحوه مدیریت استرس نیازمند تمرین است. خوشبختانه امروزه راه‌های بسیاری برای کنترل و غلبه بر استرس کاری از سوی روانشناسان و متخصصان ارائه شده که می‌توان با استفاده از آن‌ها سطح استرس را کاهش داد و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد.
عوامل تشدید استرس کاری
اگر عوامل شخصی ایجاد استرس را نادیده بگیریم، برخی از عوامل محیطی می‌توانند به ایجاد استرس منفی در محیط کار، دامن بزنند. هرچند عوامل استرس‌زای محیطی، بسته به نوع حرفه متفاوت هستند اما موارد مشابهی در بیشتر محیط‌های کاری، استرس ایجاد می‌کنند. حجم زیاد کار یکی از مهم‌ترین این عوامل است. در واقع وظایف بیش از حد و زمان محدود برای انجام آن‌ها می‌تواند باعث فشار روحی شود. ضرب‌الاجل‌های نزدیک و ناتوانی در مدیریت زمان، عدم حمایت، انتظارات متناقض یا ناهماهنگی بین وظایف مختلف، کمبود حمایت از سوی همکاران و مدیران و محیط کاری نامناسب می‌تواند استرس‌آور باشد. برخی از این عوامل خیلی زود کارکنان را به سمت فرسایش شغلی سوق می‌دهد. با وجود یک یا چند مورد از عوامل مذکور، معمولاً عمر کاری کارکنان در چنین سازمان‌هایی بسیار کوتاه بوده و وفاداری شغلی کمتری در آن‌ها به چشم می‌خورد. همچنین سلامت کارکنان در محیط‌های کاری استرس‌زا، همیشه در خطر است. این افراد همیشه در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها ازجمله افسردگی، بیماری‌های قلبی، چاقی، فشارخون و... قرار دارند و سلامت جسمی و روانی آن‌ها متزلزل است.
راهکاری به نام مدیریت زمان
زمانی که احساس کنیم موقعیت‌ها از کنترلمان خارج شده‌اند، استرس را تجربه می‌کنیم. این احساس باعث فعال‌شدن هورمون استرس خواهد شد که اگر مزمن باشد، باعث اُفت اعتمادبهنفس، تمرکز و سلامتی می‌شود. برای کاهش استرس در محیط کار باید جنبه‌هایی از وضعیت را که قادر به کنترل آن هستید و همچنین جنبه‌های غیرقابل کنترل را، شناسایی کنید. به‌طور مثال شما کنترل اقدامات و واکنش‌های خود را در دست دارید، اما کنترل نیروهای محیط اطراف یا لحن کلام یک فرد دیگر در دست شما نیست. سعی کنید در سهم ۵۰ درصدی خود بی‌عیب‌ونقص باشید و دغدغه بقیه را رها کنید. بسیاری از عوامل استرس‌زا، تحت کنترل شما نیستند و بعضی از عوامل محیطی، ممکن است استرس زیادی را به شما تحمیل کند. مدیریت زمان یکی از راهکارهایی است که به شما کمک می‌کند بر استرس خود غلبه کنید. مدیریت زمان راه‌حلی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود اما توجه به آن می‌تواند تأثیرات شگفت‌انگیزی ایجاد کند. مدیریت زمان فرآیند برنامه‌ریزی و سازماندهی زمان برای انجام فعالیت‌های مختلف است که در نهایت افزایش بهره‌وری و دستیابی به اهداف فردی و گروهی را در پی دارد. وقتی زمان خود را به‌طور مؤثر مدیریت می‌کنیم، اولویت‌بندی کاری اتفاق می‌افتد و احتمال سردرگمی را کاهش می‌دهیم. همین امر موجب کاهش استرس و اضطراب می‌شود. همچنین با تعیین زمان‌های مشخص برای کار، ورزش و فعالیت‌های اوقات فراغت، می‌توانیم تعادلی در زندگی خود ایجاد کنیم و بر استرس‌های کاذب غلبه کنیم. یکی از تکنیک‌های مهم مدیریت زمان و برنامه‌ریزی، نوشتن کارهای روزانه در یک دفتر یا استفاده از اپلیکیشن‌های مدیریت زمان است. وقتی کارهای روزانه را می‌نویسیم، هم بخشی از حافظه خودمان را برای انجام کارهای مهم‌تر آزاد می‌کنیم و هم خیال‌مان راحت‌تر است؛ چراکه تمام کارهای مهم در مقابل ماست و در زمان مناسب می‌توانیم وظایف و کارها را انجام دهیم.
تغییر دیدگاه مؤثر است
دیدگاه شما نسبت به وقایع استرس‌زا در محیط کار، شامل یک تفسیر ذهنی از واقعیت‌هاست که اغلب از پشت فیلتر عدم اعتمادبهنفس آن را می‌بینید. با این حال، اگر گامی به عقب بردارید و یک نگاه عینی داشته باشید، تأثیرگذارتر خواهید بود و احتمال کمتری وجود دارد که مسائل را از دید شخصی مشاهده کنید. به جای اینکه به دنبال تأیید دیگران باشید، با ایجاد اعتمادبهنفس در خودتان، استرس خودخواسته‌تان را از بین ببرید. اگر بیش از حد نگران نگاه دیگران به خودتان باشید با کوچک‌ترین مسائل به سرعت استرس می‌گیرید یا رفتارهای اجتنابی مثل تعلل را از خود نشان می‌دهید. جالب است که وقتی شما تمرکزتان را از تصور دیگران نسبت به کارتان، به خود کار معطوف می‌کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهید. حدود ۶۰ هزار فکر هر روز به ذهن شما می‌آید و منفی‌بافی درونی به اندازه اتفاق‌های بیرونی می‌تواند باعث استرس شود. راه‌حل این است که به جای تندی و نکوهش، خودتان را تشویق کنید. افکار تشویقی به شما انگیزه می‌دهد تا به موفقیت برسید و حتی باعث می‌شود دیگران را نیز تشویق کنید.
ارسال دیدگاه
