آتیه‌نو وضعیت صادرات ایران به افغانستان را بررسی می‌کند
بازاری روبه‌رشد اما همراه با موانع
صادرات کالاهای مختلف به افغانستان، به‌عنوان یک شریک تجاری قدیمی و مشتری بزرگ محصولات ایرانی، اگرچه در سال جاری و سال گذشته روند روبه‌رشدی را دنبال کرده، اما به گفتة مسئولان، برخی موانع باید از این مسیر برداشته شود تا سهم ایران از بازارهای افغانستان بیشتر شود. میزان صادرات غیرنفتی ایران به افغانستان در سال ۱۴۰۲ به یک میلیارد و ۸۷۱ میلیون دلار رسید که بیانگر افزایش ۱۳.۶درصدی در مقایسه با سال ۱۴۰۱ است. ارزش صادرات غیرنفتی به این کشور همسایه در دوازده‌ماهة سال گذشته ۲۲۴ میلیون دلار و در وزن نیز ۹۶۳ هزار تن افزایش یافت. در مجموع ارزش صادرات غیرنفتی ایران به افغانستان در سال ۱۴۰۲ به‌لحاظ وزنی به ۳۴۱۴ تن رسید که این میزان در مقایسه با سال گذشته ۲۸ درصد افزایش یافته است. جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، درباره برخی مشکلات و موانع پیشِ روی صادرات ایران به افغانستان و کامیون‌داران در این میسر با هفته‌نامة «آتیه‌نو» به گفت‌وگو نشست که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
طی هفته‌های گذشته، اخباری مبنی بر توقف 400 کامیون ایرانی در افغانستان منتشر شد. آیا بروز چینن ناهماهنگی‌هایی بین دو کشور به روند روبه‌رشد صادرات ایران به افغانستان آسیب نخواهد زد؟
موضوع توقف ۴۰۰ کامیون ایرانی در افغانستان مسئلة ترانزیت بوده است. این کامیون‌ها حامل گازوئیل عراق بودند. صادرات به معنای آن است که محل تولید باری که منتقل می‌شود از داخل کشور باشد. این کامیون‌ها در مرز ماهی‌رود گیر کردند و حامل سوخت گازوئیل از عراق بودند که توسط تجار افغانی خریداری شده بود.
اداره صادرات افغانستان این کامیون‌ها را به بهانة اینکه در نوبت نمونه‌گیری آزمایش انطباق محصول و استاندارد افغانستان قرار دارند، متوقف کرده است. هنوز اثبات نشده که آیا گازوئیل‌ها با استاندارد افغانستان مطابقت دارند یا خیر. دراین‌خصوص با وزارت امور خارجه مکاتباتی کردیم و مقرر شده تا پیگیری‌های لازم برای حل این مشکل هرچه سریع‌تر انجام شود تا کامیون‌ها مدت طولانی در مسیر گرفتار نشوند.
آیا بعد از تشکیل دولت اسلامی و بازگشت طالبان به قدرت، در زمینه صادرات به افغانستان مشکلاتی ازاین‌دست داشته‌ایم یا خیر؟
بله، در برهه‌ای از زمان به‌دلیل افزایش مصرف داخلی گازوئیل در ایران صادرات این سوخت به افغانستان کاهش پیدا کرد. در همین راستا باوجوداینکه در ابتدا عمده صادرات گازوئیل از پالایشگاه‌های دولتی بود، اما به‌خاطر مصرف داخلی، این صادرات به‌شدت کم و تا حدودی متوقف شد. بنابراین پالایشگاه‌های کوچک خلأ را در این زمینه پر کردند و بعضاً گازوئیل این پالایشگاه‌ها برای پاس‌کردن استاندارد افغانستان با مشکل روبه‌رو می‌شد.
البته بعد از آمدن طالبان شرکت‌های استاندارد را در آنجا مستقر کردند، نمونه‌گیری انجام شد و گاهی اوقات به مشکل خوردیم. مشکل بیشتر عدم‌انطباق استاندارد محصولی صادراتی بود. برخی از کامیون‌های ایرانی که حامل تولیدات ایرانی بودند نیز در افغانستان به دلایلی چون مشکل داشتن مدارک کامیون‌داران، کیفیت کالا و... متوقف شدند.
مشکل ۴۰۰ کامیون ایرانی که در افغانستان با توقف و معطلی مواجه شدند، چیست؟
کامیون‌هایی که اخیراً در افغانستان با مشکل مواجه شدند، حامل گاز عراق هستند و مشکل به عراقی‌ها برمی‌گردد. این کامیون‌ها، سوختی که افغان‌ها از عراق خریداری کردند را حمل می‌کرده‌اند. حال آن‌ها باید موضوع را پیگیری کرده و پاسخگو باشند؛ چراکه کامیون‌های ایرانی فقط حامل بودند. کیفیت گازوئیل‌ها به قراردادی که میان تجار افغانی و فروشنده بسته شده مربوط می‌شود.
شما همیشه برای تسهیل تجارت ایران با کشورهای مختلف، به‌ویژه کشورهای همسایه بر راهکارهایی مانند یکپارچه‌سازی سامانه‌های تجارت و حمل کالا و آنلاین‌شدن این سامانه‌ها با سایر کشورها تأکید کرده‌اید. آیا طی سال‌های گذشته قدم‌های مثبتی در این زمینه برداشته شده است؟
توسعة سامانه‌ها در بخش مدیریت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی دنبال می‌شود. سال گذشته سامانة جامع حمل‌ونقل بین‌المللی را راه‌اندازی کردیم. این سامانة جدید قرار است، با دستگاه‌های مختلف تبادل اطلاعات داشته باشد. این سامانه حدود یک سال است که در حال کارکردن و فعالیت است و به‌محض آنکه سامانة گمرک هم راه بیفتد، همة آن‌ها ذیل سامانة جامع تجارت کشور قرار خواهند گرفت. با فعال و متصل‌شدن سامانة گمرک و سامانه‌هایی همچون سامانة نیروی انتظامی، قرنطینه و گذرنامة تبادل اطلاعات بین آن‌ها اتفاق می‌افتد. این سامانه می‌تواند یک سکوی مؤثر برای تبادل اطلاعات میان دستگاه‌های مختلفی که در حوزه ترانزیت کار می‌کنند، باشد. موضوعات مرتبط با کنترل موازی، همچون سند حمل را در این سامانه آورده‌ایم. برنامه‌مان این است که در این پایگاه از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی، دوربین‌های کنترل جاده‌ای و بخش نظارتی استفاده کنیم تا بتوانیم کل مسیر ترانزیت را به‌صورت برخط کنترل و پایش کنیم.
در حوزة ترانزیت کالا نیز باید گفت که برخی از مسائل ترانزیتی به موضوع تشریفات و هماهنگی میان دو کشور مرتبط است. دو کشور یک‌سری پروتکل‌ها و هماهنگی‌هایی را با هم انجام می‌دهند و گواهینامه‌های هرکدام از آن‌ها برای طرف مقابل هم قابل‌قبول می‌شود. برای همین دیگر لازم نیست هر دو سوی مرز نمونه‌گیری انجام شود. چنین مسائلی باید جزو هماهنگی‌های تشریفات و ذیل گمرک و دستگاه‌هایی مانند سازمان استاندارد باشد و پروتکل‌های میان این دستگاه‌ها در دو کشور تنظیم شود تا ترانزیت کالاها در کمترین زمان ممکن انجام گیرد.
طی هفته‌های گذشته، اخباری مبنی بر توقف 400 کامیون ایرانی در افغانستان منتشر شد. آیا بروز چینن ناهماهنگی‌هایی بین دو کشور به روند روبه‌رشد صادرات ایران به افغانستان آسیب نخواهد زد؟
موضوع توقف ۴۰۰ کامیون ایرانی در افغانستان مسئلة ترانزیت بوده است. این کامیون‌ها حامل گازوئیل عراق بودند. صادرات به معنای آن است که محل تولید باری که منتقل می‌شود از داخل کشور باشد. این کامیون‌ها در مرز ماهی‌رود گیر کردند و حامل سوخت گازوئیل از عراق بودند که توسط تجار افغانی خریداری شده بود.
اداره صادرات افغانستان این کامیون‌ها را به بهانة اینکه در نوبت نمونه‌گیری آزمایش انطباق محصول و استاندارد افغانستان قرار دارند، متوقف کرده است. هنوز اثبات نشده که آیا گازوئیل‌ها با استاندارد افغانستان مطابقت دارند یا خیر. دراین‌خصوص با وزارت امور خارجه مکاتباتی کردیم و مقرر شده تا پیگیری‌های لازم برای حل این مشکل هرچه سریع‌تر انجام شود تا کامیون‌ها مدت طولانی در مسیر گرفتار نشوند.
آیا بعد از تشکیل دولت اسلامی و بازگشت طالبان به قدرت، در زمینه صادرات به افغانستان مشکلاتی ازاین‌دست داشته‌ایم یا خیر؟
بله، در برهه‌ای از زمان به‌دلیل افزایش مصرف داخلی گازوئیل در ایران صادرات این سوخت به افغانستان کاهش پیدا کرد. در همین راستا باوجوداینکه در ابتدا عمده صادرات گازوئیل از پالایشگاه‌های دولتی بود، اما به‌خاطر مصرف داخلی، این صادرات به‌شدت کم و تا حدودی متوقف شد. بنابراین پالایشگاه‌های کوچک خلأ را در این زمینه پر کردند و بعضاً گازوئیل این پالایشگاه‌ها برای پاس‌کردن استاندارد افغانستان با مشکل روبه‌رو می‌شد.
البته بعد از آمدن طالبان شرکت‌های استاندارد را در آنجا مستقر کردند، نمونه‌گیری انجام شد و گاهی اوقات به مشکل خوردیم. مشکل بیشتر عدم‌انطباق استاندارد محصولی صادراتی بود. برخی از کامیون‌های ایرانی که حامل تولیدات ایرانی بودند نیز در افغانستان به دلایلی چون مشکل داشتن مدارک کامیون‌داران، کیفیت کالا و... متوقف شدند.
مشکل ۴۰۰ کامیون ایرانی که در افغانستان با توقف و معطلی مواجه شدند، چیست؟
کامیون‌هایی که اخیراً در افغانستان با مشکل مواجه شدند، حامل گاز عراق هستند و مشکل به عراقی‌ها برمی‌گردد. این کامیون‌ها، سوختی که افغان‌ها از عراق خریداری کردند را حمل می‌کرده‌اند. حال آن‌ها باید موضوع را پیگیری کرده و پاسخگو باشند؛ چراکه کامیون‌های ایرانی فقط حامل بودند. کیفیت گازوئیل‌ها به قراردادی که میان تجار افغانی و فروشنده بسته شده مربوط می‌شود.
شما همیشه برای تسهیل تجارت ایران با کشورهای مختلف، به‌ویژه کشورهای همسایه بر راهکارهایی مانند یکپارچه‌سازی سامانه‌های تجارت و حمل کالا و آنلاین‌شدن این سامانه‌ها با سایر کشورها تأکید کرده‌اید. آیا طی سال‌های گذشته قدم‌های مثبتی در این زمینه برداشته شده است؟
توسعة سامانه‌ها در بخش مدیریت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی دنبال می‌شود. سال گذشته سامانة جامع حمل‌ونقل بین‌المللی را راه‌اندازی کردیم. این سامانة جدید قرار است، با دستگاه‌های مختلف تبادل اطلاعات داشته باشد. این سامانه حدود یک سال است که در حال کارکردن و فعالیت است و به‌محض آنکه سامانة گمرک هم راه بیفتد، همة آن‌ها ذیل سامانة جامع تجارت کشور قرار خواهند گرفت. با فعال و متصل‌شدن سامانة گمرک و سامانه‌هایی همچون سامانة نیروی انتظامی، قرنطینه و گذرنامة تبادل اطلاعات بین آن‌ها اتفاق می‌افتد. این سامانه می‌تواند یک سکوی مؤثر برای تبادل اطلاعات میان دستگاه‌های مختلفی که در حوزه ترانزیت کار می‌کنند، باشد. موضوعات مرتبط با کنترل موازی، همچون سند حمل را در این سامانه آورده‌ایم. برنامه‌مان این است که در این پایگاه از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی، دوربین‌های کنترل جاده‌ای و بخش نظارتی استفاده کنیم تا بتوانیم کل مسیر ترانزیت را به‌صورت برخط کنترل و پایش کنیم.
در حوزة ترانزیت کالا نیز باید گفت که برخی از مسائل ترانزیتی به موضوع تشریفات و هماهنگی میان دو کشور مرتبط است. دو کشور یک‌سری پروتکل‌ها و هماهنگی‌هایی را با هم انجام می‌دهند و گواهینامه‌های هرکدام از آن‌ها برای طرف مقابل هم قابل‌قبول می‌شود. برای همین دیگر لازم نیست هر دو سوی مرز نمونه‌گیری انجام شود. چنین مسائلی باید جزو هماهنگی‌های تشریفات و ذیل گمرک و دستگاه‌هایی مانند سازمان استاندارد باشد و پروتکل‌های میان این دستگاه‌ها در دو کشور تنظیم شود تا ترانزیت کالاها در کمترین زمان ممکن انجام گیرد.
ارسال دیدگاه
