ورود بی‌رویه اتباع بیگانه به ایران و تأثیر آن بر بازار کار و ساختار جمعیتی، چالشی جدی پیش روی کشور قرار داده است. در بسیاری از کشورها، قوانین مشخصی برای فعالیت اتباع خارجی تعریف شده و آن‌ها تنها در مشاغل خاصی اجازه کار دارند. اما در ایران، به‌ویژه در شهرهایی مانند تهران و مشهد (که به مرز نزدیک است) حضور گسترده مهاجران و اتباع بیگانه به چشم می‌خورد. برخی از این اتباع حتی کسب‌وکارهایی راه‌اندازی کرده و به کارفرما تبدیل شده‌اند. این روند، فرصت‌های شغلی نیروهای بومی را تهدید می‌کند و نیازمند سیاست‌گذاری قاطع برای ساماندهی است.
ادعای تنبلی کارگران ایرانی، بهانه‌ای غیرمنصفانه برای توجیه استفاده از نیروی کار خارجی است. کارگران ایرانی در طول تاریخ، از دوران جنگ تا تحریم‌های اقتصادی، سخت‌کوشی و تعهد خود را نشان داده‌اند. اما وقتی دستمزدها کفاف هزینه‌های زندگی را نمی‌دهد، انگیزه کار کاهش می‌یابد. پرداخت حقوق متناسب با هزینه‌های زندگی می‌تواند نیروی کار ایرانی را به تولید باکیفیت و متعهدانه تشویق کند. کارگر ایرانی اگر احساس کند حاصل کارش به خودش تعلق دارد، با انگیزه و علاقه برای کارفرما تلاش می‌کند. مشکل اصلی نه در نگرش کارگران بلکه در ساختارهای اقتصادی است که باید اصلاح شود.
از منظر جمعیتی، افزایش زادوولد اتباع بیگانه زنگ خطری برای آینده ایران است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال ۱۴۳۰، دوسوم جمعیت کشور به سن پیری می‌رسند و از ۹۰ میلیون نفر، تنها یک‌سوم جوان خواهند بود. در این میان، رشد جمعیت اتباع بیگانه می‌تواند تعادل جمعیتی را به هم بزند و ایرانیان را در سرزمین خود به اقلیت تبدیل کند. این واقعیت تلخ، نتیجه نبود مدیریت صحیح و سیاست‌گذاری مناسب است. هرچند کمیسیون جوانی جمعیت در مجلس تشکیل و ایده‌هایی مانند پایگاه‌های فرهنگی برای افزایش جمعیت مطرح شده، اما این اقدامات نتوانسته‌ مسئله کاهش فرزندآوری را حل کنند. هزینه‌های سرسام‌آور درمان، مسکن و مایحتاج زندگی، موانع اصلی ازدواج و فرزندآوری به شمار می روند.
برای مقابله با این چالش‌ها، ایران نیازمند سیاستی جامع و قاطع است. ساماندهی اتباع بیگانه باید با تعیین مشاغل مشخص برای آن‌ها و نظارت دقیق بر فعالیت‌هایشان همراه شود. همزمان، بهبود معیشت کارگران ایرانی از طریق افزایش دستمزدها و رفع مشکلات اقتصادی، می‌تواند انگیزه کار و تولید را در نیروی بومی تقویت کند. در حوزه جمعیتی نیز کاهش دغدغه‌های معیشتی مانند هزینه‌های مسکن و درمان، زوج‌های جوان را به ازدواج و فرزندآوری تشویق می‌کند. بدون اقدام فوری و برنامه‌ریزی بلندمدت، خطر از دست رفتن فرصت‌های شغلی و برهم خوردن تعادل جمعیتی، آینده کشور را تهدید می‌کند. ساماندهی اتباع بیگانه و حمایت از نیروی کار و جمعیت ایرانی، گامی ضروری برای حفظ هویت و اقتصاد ملی است.