اقتصاد دیجیتال زیر چتر تأمین‌اجتماعی
مهناز بیرانوند روزنامه نگار
اگر به بخواهیم یک کار تحقیقاتی برروی مشاغل نوظهور در کشورمان (یا حتی جهان) انجام دهیم، آمار دقیقی از تعداد شاغلان کسب‌وکارهای نوین در دست نیست. تنها تخمین‌ها هستند که خبر از فعالیت ۶ تا ۸ میلیون نفر در این حوزه می‌دهند؛ از رانندگان پلتفرم‌های حمل‌ونقل تا اینفلوئنسرها و فعالان فضای مجازی که از مسیرهای قانونی درآمد کسب می‌کنند. این نیروی کار پویا که بخش بزرگی از اقتصاد مدرن ایران را شکل می‌دهد، در کنار توسعه بازار و درآمدزایی، به دنبال چتر حمایتی بیمه اجتماعی است تا آینده‌ای امن‌تر داشته باشد.
تحول تأمین‌اجتماعی در خدمت اقتصاد دیجیتال
سازمان تأمین‌اجتماعی، به‌عنوان ستون اصلی نظام بیمه‌ای کشور، گسترش پوشش بیمه‌ای شاغلان دیجیتال را بعنوان یکی از مهمترین بخش‌های طرح‌های تحولی خود قرار داده است. طرح «ساماندهی بیمه کسب‌وکارهای نوین»، یکی از محورهای برنامه‌های 20گانه تحولی این سازمان، با تمرکز بر شناسایی و دسته‌بندی این مشاغل، تدوین ضوابط بیمه‌ای متناسب با ماهیت پویای آن‌ها و ساماندهی بیمه شاغلانی چون رانندگان پلتفرم‌های حمل‌ونقل و فعالان مجازی طراحی شده است.
غلامحسین عابدی‌روش، کارشناس بیمه‌های اجتماعی، در گفت‌وگو با آتیه‌نو در این ارتباط می‌گوید: «پوشش بیمه‌ای مشاغل نوین، نه‌تنها چتر حمایتی تأمین‌اجتماعی را گسترده‌تر می‌کند، بلکه پایداری مالی سازمان، امنیت شغلی شاغلان و رشد پلتفرم‌های دیجیتال را تضمین می‌کند. این یک فرصت طلایی برای همه طرف‌هاست.»
رؤیارویی تازه با جهان مشاغل دیجیتال
دی‌ماه سال گذشته، مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی در تشریح طرح‌های تحولی تأکید کرد: «مشاغل نوین، اقتضائات جدیدی می‌طلبند. ما باید با بخشنامه‌ها و ضوابط بیمه‌ای نوین، پاسخگوی این نیازها باشیم.»
برآوردها نشان می‌دهد بیش از ۱.۵ میلیون نفر از شاغلان پلتفرم‌های مجازی بدون پوشش بیمه‌ای به فعالیت خود ادامه می‌دهند. تاکنون، ۱۱۳ هزار نفر از این افراد تحت خدمات تأمین‌اجتماعی قرار گرفته‌اند و این سازمان با اعلام آمادگی برای ایجاد سازوکارهای شفاف و همکاری با پلتفرم‌ها، آماده جذب تعداد بیشتری از این شاغلان است.
عابدی‌روش معتقد است رشد شتابان کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران، مشابه تجربه کشورهای پیشرفته، نشان‌دهنده ضرورت بازنگری در نظام بیمه‌ای است. طرح‌های تحولی تأمین‌اجتماعی، گامی محکم برای حمایت از این نیروی کار مدرن است.
قانون؛ پشتیبان بیمه فعالان دیجیتال
در نهم اسفندماه سال گذشته، آیین‌نامه اجرایی بند «چ» ماده (۲۸) قانون برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه با محوریت بیمه اجتماعی شاغلان پلتفرم‌های حمل‌ونقل بار و مسافر به تصویب هیأت وزیران رسید. این مصوبه، تکالیف روشنی برای تأمین‌اجتماعی تعریف کرده است: تعیین دستمزد مقطوع برای محاسبه حق بیمه بر اساس ماده ۳۵ قانون تأمین‌اجتماعی و امکان دریافت بخشی از درآمد پلتفرم‌ها به‌عنوان حق بیمه، با توافق صاحبان پلتفرم‌ها و شاغلان. تا پیش از این، نبود قوانین مشخص، شاغلان پلتفرمی را به استفاده از تفسیرهای موجود از قوانین کار و تأمین‌اجتماعی محدود کرده بود. عابدی‌روش تأکید می‌کند: «بند «چ» ماده (۲۸) برنامه هفتم، نقطه عطفی برای ساماندهی بیمه این گروه است. اولویت‌بخشی به شاغلان پلتفرم‌های حمل‌ونقل و فعالان دیجیتال، گامی کلیدی در این مسیر است.»
گفت‌وگو؛ رمز موفقیت گسترش بیمه‌ای
ایجاد سازوکاری مشترک برای شناسایی شاغلان دیجیتال، تعیین نرخ حق بیمه، و تأمین منابع مالی آن، از چالش‌های اصلی این حوزه است. گفت‌وگوهای چندجانبه میان سازمان تأمین‌اجتماعی، صاحبان پلتفرم‌ها و نمایندگان شاغلان در این حوزه می‌تواند این مسیر را هموار کند. عابدی‌روش می‌گوید: «جذب شاغلان مشاغل نوین به نظام بیمه‌ای، نه‌تنها پوشش بیمه‌ای را گسترش می‌دهد، بلکه آینده‌ای امن برای دوران بازنشستگی این افراد تضمین می‌کند. گفت‌وگوهای سازنده میان ذی‌نفعان، کلید موفقیت این طرح است.»
راهکار تعیین منابع مالی
تعیین سازوکار وصول حق‌بیمه شاغلان پلتفرمی، یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی این طرح است. بدون فرمولی شفاف برای تأمین منابع مالی، گسترش پوشش بیمه‌ای دشوار خواهد بود. عابدی‌روش پیشنهاد می‌دهد: «می‌توان از مکانیزم‌های مالی و مالیاتی برای شناسایی دستمزد شاغلان و محاسبه حق‌بیمه استفاده کرد. برای مثال، پلتفرم‌ها می‌توانند بخشی از درآمد خود را به‌عنوان سهم حق بیمه پرداخت کنند که این امر هم برای شاغلان و هم برای سازمان مقرون‌به‌صرفه است. این رویکرد، هم‌راستا با سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی است.»
بیمه دیجیتال، سود مشترک برای همه
گسترش پوشش بیمه‌ای شاغلان کسب‌وکارهای نوین، مزایای چندجانبه‌ای دارد: برای شاغلان، امنیت شغلی و آرامش‌خاطر در دوران بازنشستگی؛ برای سازمان تأمین‌اجتماعی، افزایش تعداد بیمه‌شدگان و پایداری مالی و برای پلتفرم‌ها، جلب رضایت نیروی کار و تقویت اعتبار در بازار.
عابدی‌روش معتقد است: «تشریح مزایای بیمه‌های اجتماعی برای شاغلان و پلتفرم‌ها، کلید جلب مشارکت آن‌هاست. این فرایند، نه‌تنها آینده شاغلان دیجیتال را تضمین می‌کند، بلکه به توسعه اقتصاد دیجیتال کشور کمک می‌کند.»
ساماندهی بیمه شاغلان کسب‌وکارهای نوین، گامی بلند در مسیر عدالت اجتماعی و حمایت از نیروی کار دیجیتال است. با تکیه بر قوانین جدید، گفت‌وگوهای سازنده و سازوکارهای مالی شفاف، سازمان تأمین‌اجتماعی می‌تواند چتر حمایتی خود را بر سر میلیون‌ها شاغل پلتفرمی بگستراند و آینده‌ای روشن‌تر برای آن‌ها رقم زند.
تحول تأمین‌اجتماعی در خدمت اقتصاد دیجیتال
سازمان تأمین‌اجتماعی، به‌عنوان ستون اصلی نظام بیمه‌ای کشور، گسترش پوشش بیمه‌ای شاغلان دیجیتال را بعنوان یکی از مهمترین بخش‌های طرح‌های تحولی خود قرار داده است. طرح «ساماندهی بیمه کسب‌وکارهای نوین»، یکی از محورهای برنامه‌های 20گانه تحولی این سازمان، با تمرکز بر شناسایی و دسته‌بندی این مشاغل، تدوین ضوابط بیمه‌ای متناسب با ماهیت پویای آن‌ها و ساماندهی بیمه شاغلانی چون رانندگان پلتفرم‌های حمل‌ونقل و فعالان مجازی طراحی شده است.
غلامحسین عابدی‌روش، کارشناس بیمه‌های اجتماعی، در گفت‌وگو با آتیه‌نو در این ارتباط می‌گوید: «پوشش بیمه‌ای مشاغل نوین، نه‌تنها چتر حمایتی تأمین‌اجتماعی را گسترده‌تر می‌کند، بلکه پایداری مالی سازمان، امنیت شغلی شاغلان و رشد پلتفرم‌های دیجیتال را تضمین می‌کند. این یک فرصت طلایی برای همه طرف‌هاست.»
رؤیارویی تازه با جهان مشاغل دیجیتال
دی‌ماه سال گذشته، مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی در تشریح طرح‌های تحولی تأکید کرد: «مشاغل نوین، اقتضائات جدیدی می‌طلبند. ما باید با بخشنامه‌ها و ضوابط بیمه‌ای نوین، پاسخگوی این نیازها باشیم.»
برآوردها نشان می‌دهد بیش از ۱.۵ میلیون نفر از شاغلان پلتفرم‌های مجازی بدون پوشش بیمه‌ای به فعالیت خود ادامه می‌دهند. تاکنون، ۱۱۳ هزار نفر از این افراد تحت خدمات تأمین‌اجتماعی قرار گرفته‌اند و این سازمان با اعلام آمادگی برای ایجاد سازوکارهای شفاف و همکاری با پلتفرم‌ها، آماده جذب تعداد بیشتری از این شاغلان است.
عابدی‌روش معتقد است رشد شتابان کسب‌وکارهای اینترنتی در ایران، مشابه تجربه کشورهای پیشرفته، نشان‌دهنده ضرورت بازنگری در نظام بیمه‌ای است. طرح‌های تحولی تأمین‌اجتماعی، گامی محکم برای حمایت از این نیروی کار مدرن است.
قانون؛ پشتیبان بیمه فعالان دیجیتال
در نهم اسفندماه سال گذشته، آیین‌نامه اجرایی بند «چ» ماده (۲۸) قانون برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه با محوریت بیمه اجتماعی شاغلان پلتفرم‌های حمل‌ونقل بار و مسافر به تصویب هیأت وزیران رسید. این مصوبه، تکالیف روشنی برای تأمین‌اجتماعی تعریف کرده است: تعیین دستمزد مقطوع برای محاسبه حق بیمه بر اساس ماده ۳۵ قانون تأمین‌اجتماعی و امکان دریافت بخشی از درآمد پلتفرم‌ها به‌عنوان حق بیمه، با توافق صاحبان پلتفرم‌ها و شاغلان. تا پیش از این، نبود قوانین مشخص، شاغلان پلتفرمی را به استفاده از تفسیرهای موجود از قوانین کار و تأمین‌اجتماعی محدود کرده بود. عابدی‌روش تأکید می‌کند: «بند «چ» ماده (۲۸) برنامه هفتم، نقطه عطفی برای ساماندهی بیمه این گروه است. اولویت‌بخشی به شاغلان پلتفرم‌های حمل‌ونقل و فعالان دیجیتال، گامی کلیدی در این مسیر است.»
گفت‌وگو؛ رمز موفقیت گسترش بیمه‌ای
ایجاد سازوکاری مشترک برای شناسایی شاغلان دیجیتال، تعیین نرخ حق بیمه، و تأمین منابع مالی آن، از چالش‌های اصلی این حوزه است. گفت‌وگوهای چندجانبه میان سازمان تأمین‌اجتماعی، صاحبان پلتفرم‌ها و نمایندگان شاغلان در این حوزه می‌تواند این مسیر را هموار کند. عابدی‌روش می‌گوید: «جذب شاغلان مشاغل نوین به نظام بیمه‌ای، نه‌تنها پوشش بیمه‌ای را گسترش می‌دهد، بلکه آینده‌ای امن برای دوران بازنشستگی این افراد تضمین می‌کند. گفت‌وگوهای سازنده میان ذی‌نفعان، کلید موفقیت این طرح است.»
راهکار تعیین منابع مالی
تعیین سازوکار وصول حق‌بیمه شاغلان پلتفرمی، یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی این طرح است. بدون فرمولی شفاف برای تأمین منابع مالی، گسترش پوشش بیمه‌ای دشوار خواهد بود. عابدی‌روش پیشنهاد می‌دهد: «می‌توان از مکانیزم‌های مالی و مالیاتی برای شناسایی دستمزد شاغلان و محاسبه حق‌بیمه استفاده کرد. برای مثال، پلتفرم‌ها می‌توانند بخشی از درآمد خود را به‌عنوان سهم حق بیمه پرداخت کنند که این امر هم برای شاغلان و هم برای سازمان مقرون‌به‌صرفه است. این رویکرد، هم‌راستا با سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی است.»
بیمه دیجیتال، سود مشترک برای همه
گسترش پوشش بیمه‌ای شاغلان کسب‌وکارهای نوین، مزایای چندجانبه‌ای دارد: برای شاغلان، امنیت شغلی و آرامش‌خاطر در دوران بازنشستگی؛ برای سازمان تأمین‌اجتماعی، افزایش تعداد بیمه‌شدگان و پایداری مالی و برای پلتفرم‌ها، جلب رضایت نیروی کار و تقویت اعتبار در بازار.
عابدی‌روش معتقد است: «تشریح مزایای بیمه‌های اجتماعی برای شاغلان و پلتفرم‌ها، کلید جلب مشارکت آن‌هاست. این فرایند، نه‌تنها آینده شاغلان دیجیتال را تضمین می‌کند، بلکه به توسعه اقتصاد دیجیتال کشور کمک می‌کند.»
ساماندهی بیمه شاغلان کسب‌وکارهای نوین، گامی بلند در مسیر عدالت اجتماعی و حمایت از نیروی کار دیجیتال است. با تکیه بر قوانین جدید، گفت‌وگوهای سازنده و سازوکارهای مالی شفاف، سازمان تأمین‌اجتماعی می‌تواند چتر حمایتی خود را بر سر میلیون‌ها شاغل پلتفرمی بگستراند و آینده‌ای روشن‌تر برای آن‌ها رقم زند.
ارسال دیدگاه
