خشکی چشم، یک بیماری شایع است که در اثر اختلال در عملکرد غدد اشکی به‌وجود می‌آید. در واقع وظیفه اشک، ایجاد رطوبت در سطح چشم است و اگر این وظیفه به‌خوبی انجام نشود، سطح چشم خشک می‌شود. عوارض خشکی چشم ناراحتی و آزار چشم فرد و در برخی مواقع اختلالات بینایی را به‌دنبال دارد‌. این بیماری، یک عارضه متداول است و سالانه افراد زیادی با آن درگیر می‌شوند. در گذشته شیوع این مشکل بیشتر در افراد مسن مشاهده می‌شد اما امروزه به‌دلیل استفاده مداوم افراد از کامپیوتر و موبایل و خیرگی طولانی‌مدت آن‌ها به مانیتور، این عارضه در سنین مختلف در حال گسترش است‌.

دکتر رضا فرهمند، چشم‌پزشک در مورد خشکی چشم و علل به‌وجود آورنده آن به «آتیه ‌نو» می‌گوید‌: «سطح چشم به وسیله اشک مرطوب می‌شود و با حرکات پلک و چشم‌، اشک تمام سطح چشم را می‌پوشاند‌. اشک علاوه بر نقش مرطوب‌کنندگی چشم‌، در تغذیه سطح چشم نیز نقش دارد و اگر به هر دلیلی سطح چشم به‌درستی مرطوب نشود‌، خشکی چشم اتفاق می‌افتد‌. معمولاً خشکی چشم تمام چشم را دربر می‌گیرد و عموماً ناشی از کمبود اشک است‌. از این‌رو فرد احساس ناراحتی و وجود شن‌ریزه در چشم دارد. در این موارد فرد به دلیل اینکه فکر می‌کند جسم خارجی در چشمش است آن را ماساژ می‌دهد که باعث اشک ریزش‌، احساس ناراحتی و قرمزی چشم می‌شود. عوامل متعددی در کمبود اشک تأثیر دارد. خشکی چشم ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد اما به‌طور کلی در بین خانم‌ها و افراد بالای 50 سال رایج‌تر است. مهم‌ترین عامل ابتلا به این بیماری زمینه ارثی فرد است. از دیگر علل خشکی چشم می‌توان به اختلالات هورمونی‌، یائسگی‌، ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت، روماتوئید آرتریت (روماتیسم مفصلی)، لوپوس (بیماری خود ایمنی) اسکلرودرما (بیماری پیش‌رونده روماتیسمی‌) سندروم شوگرن (اختلال سیستم ایمنی بدن) اختلالات تیروئیدی، پارکینسون (شایع ترین بیماری مخرب اعصاب) و استفاده از داروهایی مثل آنتی‌هیستامین، دارو‌های ضدافسرگی، داروهای فشارخون، داروهای ضدبارداری دکونژستان‌، کمبود ویتامین A و عمل لیزیک چشم اشاره کرد‌. 
علائم 
او در مورد نشانه‌های خشکی چشم می‌افزاید‌: «علائم خشکی چشم شامل احساس سوزش، خشکی، وجود شن و زخم در چشم‌، مواد چسبناک داخل یا اطراف چشم‌، حساسیت چشم به دود یا باد‌، قرمزی چشم‌، دشواری در باز نگه داشتن چشم‌، خستگی چشم بعد از حتی مطالعه‌ کوتاه‌مدت‌، تاری دید مخصوصاً در انتهای روز‌، حساسیت به نور‌، ناراحتی هنگام استفاده از لنز‌، دوبینی و چسبیدن پلک‌ها به هم هنگام بیدار شدن است. اغلب افراد با افزايش سن دچار درجاتى از اختلال عملکرد غدد اشکی می‌شوند.» 

درمان 
این چشم‌پزشک در مورد درمان خشکی چشم یادآوری می‌کند‌: «در صورتی که خشکی چشم مرتبط با علت خاصی نباشد درمان علامتی انجام می‌شود‌. درمان علامتی به این معناست که برای جبران کمبود اشک بیمار از قطره‌های اشک مصنوعی یا ژل‌های مرطوب‌کننده با اثر طولانی‌تر در چشم استفاده می‌کند‌. همچنین ممکن است پزشک درمان التهابات لبه پلک یا داخل چشم را نیز ضروری بداند تا مقدار اشک مصنوعی بتواند تأمین‌کننده نیاز چشم باشد و عوارضی ایجاد نکند‌. قطره‌های اشک مصنوعی یا ژل‌های مرطوب‌کننده چشم هیچ مشکلی برای چشم ایجاد نمی‌کنند‌. نوع ديگر قطره‌ها بدون ماده نگهدارنده است و بسته‌بندى آن به‌صورت ويال‌هاى کوچک است که براى يک‌روز کافى است و بعد بايد دور انداخته ‌شوند‌. اين نوع قطره‌ها براى استفاده طولانى‌مدت مناسب هستند‌. بايد در نظر داشت قطره‌ها از نظر ترکيبى متفاوت‌اند؛ برخى حالت آبکى‌تر دارند و برخى حاوى مواد ژل‌مانند بوده و طول اثر بيشترى دارند که برحسب شدت خشکى چشم توسط پزشک انتخاب و تجويز مى‌شوند‌. استفاده از این قطره‌ها یا ژل‌ها بستگی به‌شدت خشکی چشم دارد و می‌تواند یک تا چهار مرتبه در روز تجویز ‌شود‌. پزشک برای درمان خشکی چشم مزمن، احتمالاً دارو تجویز خواهد کرد. این داروها به‌صورت خوراکی یا به شکل قطره‌ چشم هستند. بیشتر آن‌ها در کم‌کردن التهاب پلک‌ها مؤثرند.
التهاب پلک‌، از ترشح روغن از غدد چربی چشم به داخل اشک جلوگیری می‌کند. در نبود چربی، اشک چشم به‌سرعت تبخیر می‌شود‌. برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها منجر به تحریک غدد چربی اطراف چشم می‌شوند و در نهایت به روغنی‌شدن اشک چشم کمک می‌کنند. اگر پزشک مطمئن باشد که دلیل اصلی خشکی چشم فرد، التهاب پلک‌هاست، اقدام به تجویز آنتی‌بیوتیک‌های ضدالتهابی خواهد کرد. قطره‌های چشمی‌که با تجویز پزشک، امکان دسترسی به آن‌ها وجود دارد از نوع ضد‌التهابی هستند.»
او ادامه می‌دهد: «پلاگ‌های اشکی وسایل ظریفی هستند که به‌طور موقت یا دائمی‌ در منفذ مجرای اشکی قرار داده می‌شوند. این روش بدون درد و برگشت‌پذیر است و در آن منافذ خروجی اشک در گوشه‌های داخلی پلک‌ها که اشک را به درون بینی می‌فرستند، بسته می‌شوند.
رایج‌ترین داروی تجویز شده برای سندرم چشم خشک، یک داروی ضد‌التهاب به نام سیکلوسپورین است. این دارو باعث افزایش میزان اشک در چشم شده و خطر آسیب به قرنیه را کاهش می‌دهد. اگر خشکی چشم بسیار شدید باشد شاید لازم باشد در مدت‌زمانی کوتاه از قطره‌های کورتیکواستروئید استفاده شود. در برخی موارد نیز ممکن است مصرف داروی خاصی موجب بروز خشکی چشم شده باشد که در این صورت پزشک سعی می‌کند نسخه را تغییر دهد و از داروی جایگزین استفاده کند. اگر درمان به‌درستی و به‌موقع انجام نشود عوارض بیشتری برای چشم به وجود می‌آورد‌. همچنین تغییر سبک زندگی مى‌تواند بر عارضه خشکی چشم بسیار موثر واقع شود‌.» 

پیشگیری 
دکتر فرهمند با بیان این مطلب که پیشگیری از خشکی چشم بسیار مشکل است توضیح می‌دهد‌: «در مواردی که خشکی چشم ناشی از بیماری‌های روماتیسمی‌ و مفصلی باشد تشخیص به‌موقع بیماری برای جلوگیری از بروز چنین عوارضی اهمیت دارد‌. از آنجا که آلاینده‌های شیمیایی در هوا وجود دارند که جزو عوامل مهم کاهش اشک هستند، جلوگیری از این شرایط قطعاً مشکل است. هر عاملی که بر محیط طبیعی چشم تأثیر بگذارد منجر به کاهش اشک و عوارض کمبود آن می‌شود.» 

عوارض 
این متخصص چشم اضافه می‌کند: «کسانی که دچار خشکی چشم هستند ممکن است دچار عوارض خاصی شوند به‌طور کلی این عوارض عبارت‌اند از: 
• عفونت‌های چشمی: اشک از سطح چشم‌ها در برابر عفونت محافظت می‌کند. از این‌رو بدون اشک کافی، ممکن است فرد دچار یک ریسک بالای عفونت چشمی ‌شود‌. 
• آسیب‌دیدگی سطح چشم: اگر خشکی چشم درمان نشود، به التهاب چشم و مشکلات بینایی منجر می‌شود.
•کیفیت پایین زندگی: خشک بودن سطح چشم انجام کارهای روزمره را دشوار می‌کند.»