خط‌آهن رشت-آستارا، در ایستگاه پایانی
خط ریلی رشت-آستارا نشان‌دهنده بخشی از دورنمای اقتصادی و تجاری ایران است و آخرین تکه پازل کریدور شمال به جنوب محسوب می‌شود. این طرح در سال‌های گذشته یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت سیزدهم در حوزه حمل‌و‌نقل بوده؛ دغدغه‌ای که با رفع آن، جنوبی‌ترین شهرها و بنادر کشور به یکدیگر متصل شده و این مسیر در جابه‌جایی بار ترانزیتی و مسافر نقش بسزایی ایفا خواهد کرد.
امیرحسین لواسانی روزنامه نگار
یکی از مهم‌ترین پروژه‌های حمل‌و‌نقلی کشور را می‌توان پروژه خط ریلی رشت-آستارا دانست. طرحی که از منظر اقتصادی و سیاسی برای ایران بسیار مهم است؛ زیرا در یک کلام کریدور شمال را به جنوب متصل می‌کند و در دل خود، شاهراه‌ها و بنادر اصلی کشور را به یکدیگر پیوند زده و از سوی دیگر ارتباط کشورها و اقتصادهای مهم و بزرگ آسیا را در پی دارد. موضوع فوق در حالی بیان می‌شود که برخی کارشناسان بر این باورند که خط ریلی رشت-آستارا به طول بیش از 160 کیلومتر، جایگاهی همچون کانال سوئز پیدا می‌کند و ایران به کانال سوئز خاکی مجهز خواهد شد.
بنابر بررسی‌ها این بخش از خط راه‌آهن ایران می‌تواند با کمک خطوط دریایی، هند را به روسیه متصل کند؛ چراکه خط راه‌آهن ایران از چابهار و بندرعباس امکان وصل شدن به زاهدان، سرخس، بندر امیرآباد، رشت، انزلی، آستارا، باکو، آستاراخان، مسکو و سن‌پترزبورگ را دارد. در کنار آن امکان استفاده از همین خطوط برای اتصال از دو بندر بزرگ جنوبی ایران (چابهار و بندرعباس) به سرخس، ترکمنستان، قزاقستان و بعد به روسیه به صورت زمینی فراهم می‌شود.
آغاز به کار این پروژه در ابعاد مختلف در اقتصاد و سیاست ایران تأثیرگذار است. حتی معیشت شهرهای بزرگ و کوچک ایران همچون چابهار، رشت، آستارا و... را دستخوش تغییر می‌کند. به نظر می‌رسد با توجه به این مسائل یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت و وزارت راه و شهرسازی راه‌اندازی خط ریلی رشت-آستاراست که خط ریلی رشت- کاسپین را در کنار خود دارد.
پیشرفت 3درصدی طی 13 سال
عملیات اجرایی پروژه راه‌آهن رشت- کاسپین در سال 1385 کلید خورد، اما بنابر آمار منتشر شده از سال 1385 تا 1398 تنها 3درصد از این پروژه پیشرفت داشته است. با روی کار آمدن دولت مردمی سیزدهم، توجه ویژه‌ای به این پروژه فراملی صورت گرفت و حاضران در مذاکرات بین‌المللی کشورهای هند و روسیه نیز برای اجرای پروژه رشت-آستارا که حلقه مفقوده اتصال کریدور شمال به جنوب ایران است، ابراز تمایل کردند.
در پی این اعلام آمادگی در ابتدای تابستان سال 1402 کشور روسیه، شرکت‌های معتبر خود را در زمینه ساخت و تجهیز خطوط ریلی به ایران معرفی کرد و قرارداد اجرایی راه‌آهن رشت-آستارا به امضا رسید. این مهم عاملی شد تا اجرای این پروژه بیش از پیش سرعت بگیرد. پروژه مذکور در ماه‌های اخیر پیشرفت بیش از 90درصدی را تجربه کرده و امید است در ماه‌های آینده مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.
طرحی برای افزایش توان ترانزیتی
زمستان سال گذشته علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت در حاشیه جلسه هیأت‌وزیران گفت: «افتتاح راه‌آهن رشت-آستارا یکی از اولویت‌های دولت است؛ چراکه با تکمیل این پروژه توان ترانزیتی کشور افزایش می‌یابد. به همین منظور و برای تسریع در اجرا، روش تأمین مالی راه‌آهن رشت-آستارا در جلسه امروز هیأت‌دولت به تصویب رسید.»
این تأکید دولت از آن‌رو بود که راه‌آهن رشت-آستارا به‌عنوان بخشی از کریدور ریلی شمال به جنوب و یکی از مهم‌ترین طرح‌های ترانزیتی و تحول‌زا برای توسعه راه‌آهن، در اولویت‌های اجرایی وزارت راه و شهرسازی قرار دارد. همچنین موسی فکور، سرپرست معاونت امور عمرانی استاندارد گیلان در رابطه با پروژه ریلی رشت-آستارا گفت: «پروژه ریلی رشت-آستارا به طول ۱۶۲کیلومتر است که کار مطالعاتی آن از سال ۸۲ الی ۹۳ انجام شد.» او با اشاره به اینکه ظرفیت ترافیک مسافربری خط ریلی فوق به 2 میلیون و ۷۰۰هزار نفر می‌رسد، افزود: «ترافیک حمل و جابه‌جایی بار این مسیر ریلی ۷ میلیون تن در سال تخمین زده شده است.» سرپرست معاونت عمرانی استانداری گیلان با اشاره به جزئیات اجرای پروژه راه آهن رشت-آستارا بیان کرد: «پروژه مورد نظر حدود ۷میلیون متر مکعب عملیات خاکی داشته و ۲۷۰هزار متر مکعب بتن‌ریزی برای آن پیش‌بینی شده است.»
فکور با اضافه کردن این نکته که پروژه ریلی رشت-آستارا باید چهارساله به اتمام برسد، توضیح داد: «برای اجرای پروژه فوق بیش از یک میلیارد یورو برآورد مالی شده است. پروژه رشت- کاسپین- آستارا کریدور شمال به جنوب را از مرز آبی و خاکی به هم پیوند می‌دهد و ظرفیت ترانزیتی خوبی برای گیلان فراهم می‌کند.»
بررسی تاریخی این پروژه از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم به ریاست شهید جمهور سید ابراهیم رئیسی گواه است که پروژه‌های فراملی همچون پروژه خط راه‌آهن رشت-آستارا برای دولت بسیار اهمیت دارد. روزهای ابتدایی زمستان 1400 در پی سفر رئیس‌جمهور شهید به مسکو در رابطه با این خط ریلی صحبت شد و سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد از خرید 200 دستگاه لوکوموتیو برای استفاده در پروژه مذکور در آینده نزدیک خبر داد. مسیر ریلی ترانزیتی مورد اشاره، آورده اقتصادی قابل‌توجهی برای کشور به همراه دارد. این در حالی است که خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی در ابتدای سال 1401، در این‌باره گفت: «نزدیک به ۱۴هزار و ۲۵۰ کیلومتر مسیر ریلی در دست بهره‌برداری داریم و قرار است تا 9500کیلومتر دیگر به طول شبکه بیفزاییم؛ هم‌اکنون نزدیک به 3300 کیلومتر از این میزان در دست احداث است.»
او یادآور شد: «برنامه ما این است که ۱۲۵۰ کیلومتر شبکه ریلی را در قالب ۹ پروژه اولویت‌دار تا پایان دولت سیزدهم به بهره‌برداری برسانیم. پیشرفت فیزیکی این ۹ پروژه ریلی عموماً بالای ۵۰درصد است. اگر یک برنامه اعتباری و اجرایی برای پروژه‌های فوق در نظر گرفته شود، برنامه احداث طبق زمان‌بندی تعیین‌شده پیش خواهد رفت.»
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حل‌و‌نقل کشور، متوسط ساخت شبکه‌های ریلی در کشور تا حدود ۱۰ سال قبل را ۱۶۰ کیلومتر در سال دانست و ادامه داد: ««در یک دهه اخیر که توجه ویژه‌ای به توسعه شبکه ریلی شده، این شاخص (متوسط سالانه احداث ریل در کشور) به ۲۰۰ کیلومتر افزایش یافته است.»
او در رابطه با پروژه رشت-آستارا این نکته را نیز افرود: «راه‌آهن رشت-آستارا به‌عنوان حلقه مفقوده کریدور شمال به جنوب، مهم‌ترین پروژه ریلی ترانزیتی محسوب می‌شود که به شبکه ریلی جمهوری آذربایجان و سپس راه‌آهن روسیه و همچنین یک شاخه آن به قفقاز و نهایتاً اروپا متصل خواهد شد.» در آخر می‌توان گفت که پروژه فراملی رشت-آستارا که شهرها و کریدور شمال به جنوب ایران را متصل خواهد کرد، در کنار افزایش حجم ترانزیت کالای بین‌المللی می‌تواند مسیر بسیار مناسبی برای جابه‌جایی مسافران ایرانی و بین‌المللی باشد.
بنابر بررسی‌ها این بخش از خط راه‌آهن ایران می‌تواند با کمک خطوط دریایی، هند را به روسیه متصل کند؛ چراکه خط راه‌آهن ایران از چابهار و بندرعباس امکان وصل شدن به زاهدان، سرخس، بندر امیرآباد، رشت، انزلی، آستارا، باکو، آستاراخان، مسکو و سن‌پترزبورگ را دارد. در کنار آن امکان استفاده از همین خطوط برای اتصال از دو بندر بزرگ جنوبی ایران (چابهار و بندرعباس) به سرخس، ترکمنستان، قزاقستان و بعد به روسیه به صورت زمینی فراهم می‌شود.
آغاز به کار این پروژه در ابعاد مختلف در اقتصاد و سیاست ایران تأثیرگذار است. حتی معیشت شهرهای بزرگ و کوچک ایران همچون چابهار، رشت، آستارا و... را دستخوش تغییر می‌کند. به نظر می‌رسد با توجه به این مسائل یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت و وزارت راه و شهرسازی راه‌اندازی خط ریلی رشت-آستاراست که خط ریلی رشت- کاسپین را در کنار خود دارد.
پیشرفت 3درصدی طی 13 سال
عملیات اجرایی پروژه راه‌آهن رشت- کاسپین در سال 1385 کلید خورد، اما بنابر آمار منتشر شده از سال 1385 تا 1398 تنها 3درصد از این پروژه پیشرفت داشته است. با روی کار آمدن دولت مردمی سیزدهم، توجه ویژه‌ای به این پروژه فراملی صورت گرفت و حاضران در مذاکرات بین‌المللی کشورهای هند و روسیه نیز برای اجرای پروژه رشت-آستارا که حلقه مفقوده اتصال کریدور شمال به جنوب ایران است، ابراز تمایل کردند.
در پی این اعلام آمادگی در ابتدای تابستان سال 1402 کشور روسیه، شرکت‌های معتبر خود را در زمینه ساخت و تجهیز خطوط ریلی به ایران معرفی کرد و قرارداد اجرایی راه‌آهن رشت-آستارا به امضا رسید. این مهم عاملی شد تا اجرای این پروژه بیش از پیش سرعت بگیرد. پروژه مذکور در ماه‌های اخیر پیشرفت بیش از 90درصدی را تجربه کرده و امید است در ماه‌های آینده مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.
طرحی برای افزایش توان ترانزیتی
زمستان سال گذشته علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت در حاشیه جلسه هیأت‌وزیران گفت: «افتتاح راه‌آهن رشت-آستارا یکی از اولویت‌های دولت است؛ چراکه با تکمیل این پروژه توان ترانزیتی کشور افزایش می‌یابد. به همین منظور و برای تسریع در اجرا، روش تأمین مالی راه‌آهن رشت-آستارا در جلسه امروز هیأت‌دولت به تصویب رسید.»
این تأکید دولت از آن‌رو بود که راه‌آهن رشت-آستارا به‌عنوان بخشی از کریدور ریلی شمال به جنوب و یکی از مهم‌ترین طرح‌های ترانزیتی و تحول‌زا برای توسعه راه‌آهن، در اولویت‌های اجرایی وزارت راه و شهرسازی قرار دارد. همچنین موسی فکور، سرپرست معاونت امور عمرانی استاندارد گیلان در رابطه با پروژه ریلی رشت-آستارا گفت: «پروژه ریلی رشت-آستارا به طول ۱۶۲کیلومتر است که کار مطالعاتی آن از سال ۸۲ الی ۹۳ انجام شد.» او با اشاره به اینکه ظرفیت ترافیک مسافربری خط ریلی فوق به 2 میلیون و ۷۰۰هزار نفر می‌رسد، افزود: «ترافیک حمل و جابه‌جایی بار این مسیر ریلی ۷ میلیون تن در سال تخمین زده شده است.» سرپرست معاونت عمرانی استانداری گیلان با اشاره به جزئیات اجرای پروژه راه آهن رشت-آستارا بیان کرد: «پروژه مورد نظر حدود ۷میلیون متر مکعب عملیات خاکی داشته و ۲۷۰هزار متر مکعب بتن‌ریزی برای آن پیش‌بینی شده است.»
فکور با اضافه کردن این نکته که پروژه ریلی رشت-آستارا باید چهارساله به اتمام برسد، توضیح داد: «برای اجرای پروژه فوق بیش از یک میلیارد یورو برآورد مالی شده است. پروژه رشت- کاسپین- آستارا کریدور شمال به جنوب را از مرز آبی و خاکی به هم پیوند می‌دهد و ظرفیت ترانزیتی خوبی برای گیلان فراهم می‌کند.»
بررسی تاریخی این پروژه از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم به ریاست شهید جمهور سید ابراهیم رئیسی گواه است که پروژه‌های فراملی همچون پروژه خط راه‌آهن رشت-آستارا برای دولت بسیار اهمیت دارد. روزهای ابتدایی زمستان 1400 در پی سفر رئیس‌جمهور شهید به مسکو در رابطه با این خط ریلی صحبت شد و سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد از خرید 200 دستگاه لوکوموتیو برای استفاده در پروژه مذکور در آینده نزدیک خبر داد. مسیر ریلی ترانزیتی مورد اشاره، آورده اقتصادی قابل‌توجهی برای کشور به همراه دارد. این در حالی است که خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی در ابتدای سال 1401، در این‌باره گفت: «نزدیک به ۱۴هزار و ۲۵۰ کیلومتر مسیر ریلی در دست بهره‌برداری داریم و قرار است تا 9500کیلومتر دیگر به طول شبکه بیفزاییم؛ هم‌اکنون نزدیک به 3300 کیلومتر از این میزان در دست احداث است.»
او یادآور شد: «برنامه ما این است که ۱۲۵۰ کیلومتر شبکه ریلی را در قالب ۹ پروژه اولویت‌دار تا پایان دولت سیزدهم به بهره‌برداری برسانیم. پیشرفت فیزیکی این ۹ پروژه ریلی عموماً بالای ۵۰درصد است. اگر یک برنامه اعتباری و اجرایی برای پروژه‌های فوق در نظر گرفته شود، برنامه احداث طبق زمان‌بندی تعیین‌شده پیش خواهد رفت.»
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حل‌و‌نقل کشور، متوسط ساخت شبکه‌های ریلی در کشور تا حدود ۱۰ سال قبل را ۱۶۰ کیلومتر در سال دانست و ادامه داد: ««در یک دهه اخیر که توجه ویژه‌ای به توسعه شبکه ریلی شده، این شاخص (متوسط سالانه احداث ریل در کشور) به ۲۰۰ کیلومتر افزایش یافته است.»
او در رابطه با پروژه رشت-آستارا این نکته را نیز افرود: «راه‌آهن رشت-آستارا به‌عنوان حلقه مفقوده کریدور شمال به جنوب، مهم‌ترین پروژه ریلی ترانزیتی محسوب می‌شود که به شبکه ریلی جمهوری آذربایجان و سپس راه‌آهن روسیه و همچنین یک شاخه آن به قفقاز و نهایتاً اروپا متصل خواهد شد.» در آخر می‌توان گفت که پروژه فراملی رشت-آستارا که شهرها و کریدور شمال به جنوب ایران را متصل خواهد کرد، در کنار افزایش حجم ترانزیت کالای بین‌المللی می‌تواند مسیر بسیار مناسبی برای جابه‌جایی مسافران ایرانی و بین‌المللی باشد.
ارسال دیدگاه
