
سیاست گذاری ژاپن در بازار کار زنان
امسال اقتصاد ژاپن بارها بهعنوان سرتیتر خبرها مطرح شد؛ چون تورم برای اولینبار طی دهههای اخیر به این کشور بازگشت. این درحالی است که کارگران سود دستمزد را کسب میکنند و بانک مرکزی ژاپن برای اولینبار در ۱۷ سال گذشته نرخ بهره را افزایش میدهد. اما یک روند بلند و طولانیتری در اقتصاد ژاپن اتفاق میافتد که میتواند برای سیاستگذاران جالب باشد؛ اشتغال زنان بهطور پیوسته رو به افزایش است. زنان در سن کار ژاپنی سالهاست که به بازار کار میپیوندند، روندی که در ماههای اخیر و با توجه به کمبود کارگر و بازار سخت شرکتها برای جذب نیروی کار گزینه مناسبی به نظر میرسد.
حمیدرضا علینیا مترجم
از حدود سال ۲۰۱۳، دولت ژاپن سعی کرده که هم سیاستهای عمومی و هم فرهنگ سازمانی را با زنان در نیروی کار دوستانهتر کند. هدف این بود که منبع جدیدی از استعدادها را در آینده جذب کند؛ یعنی زمانی که چهارمین اقتصاد بزرگ جهان با بازار پیر و در حال کاهش کار روبهرو است.
ژاپن از پیش خود را برای این وضعیت آماده و در طول دهه اخیر به خوبی زیرساختهای مراقبت را برای والدین شاغل ایجاد کرد. با این وجود، حتی برخی از کسانی که در هنگام طراحی سیاستهای زنانهکردن اقتصاد دستاندرکار بودند هم از اینکه چه تعداد از زنان ژاپنی از تغییرات سیاست و تغییر هنجارهای اجتماعی استقبال میکنند و به نیروی کار میپیوندند شوکه شدند.
آدام پوزن، رئیس مؤسسه «اقتصاد بینالمللی پیترسون» که مشاور دولت ژاپن بود و سیاستهایی را برای ایجاد کارگران زن بیشتر توصیه میکرد در اینباره میگوید: «همه ما قدرت آن را دستکم گرفتیم.» آقای پوزن در آن زمان فکر میکرد که ممکن است آنها بتوانند ۸۰۰هزار زن را به بازار کار برسانند، میزانی بسیار کمتر از تقریباً سه میلیون نفری که در حال حاضر به بازار کار پیوستهاند (البته بسیاری از آنها پارهوقت هستند). این غافلگیری میتواند درس مهمی برای مقامات اقتصادی در سراسر جهان باشد.»
توسعه نیروی کار
این پرسش میتواند درس مناسبی برای «فدرال رزرو» (بانک مرکزی ایالات متحده) باشد؛ فضای کار در ایالات متحده چقدر میتواند گسترش یابد؟ این یک سؤال اساسی برای فدرال رزرو در سال ۲۰۲۴ است. طی یک سال گذشته، تورم در ایالات متحده کاهش یافته و فشارهای دستمزد با وجود استخدام قوی و اقتصاد به سرعت گسترش یافته و تعدیل شده؛ زیرا عرضه کارگران کشور در حال گسترش است.
در آمریکا رشد نیروی کار در سالهای اخیر از دو منبع بزرگ حاصل شده است: مهاجرت و مشارکت نیروی کار پس از سقوط در طول همهگیری. این مشارکت بهویژه در زنانی که در سالهای اوج کاری خود، بین ۲۵ تا ۵۴ سال هستند صادق است.
اکنون اقتصاددانان میپرسند که آیا این گسترش میتواند ادامه یابد؟ به نظر میرسد که مهاجرت به ایالات متحده ادامهدار است؛ اقتصاددانان گلدمن ساکس معتقدند که ایالات متحده میتواند امسال حدود یک میلیون مهاجر بیشتر از حد معمول اضافه کند. سؤال این است که آیا مشارکت نیروی کار زنان هم به همین میزان افزایش خواهد یافت یا نه؟
در حال حاضر با توجه به اینکه جمعیت پیر میشود و افراد مسن کمتر کار میکنند، بسیاری از اقتصاددانان میگویند که تعداد کلی کارکنان میتواند پایدار بماند و حتی با گذشت زمان سقوط کند. با توجه به این روندها، برخی از اقتصاددانان شک دارند که رشد عرضه نیروی کار ادامه یابد.
در اواخر سال ۲۰۱۰ هم اقتصاددانان تصور میکردند که بازار کار آمریکا فضای کمی برای اضافهکردن کارگران جدید دارد، اما با دیدن بازگشت نیروی کار از حاشیه، شگفتزده شدند. این در حالی است که نرخ کار در اوج سن کاری زنان از تابستان گذشته نسبتاً پایدار بوده است. تجربه ژاپنی این سؤال را ایجاد میکند که آیا زنان آمریکایی بهطور خاص میتوانند در تعداد بیشتری کار کنند؟
ایالات متحده زمانی نسبت به سایر اقتصادهای پیشرفته شاهد مشارکت بالاتری از نیروی کار زنان در سن کار بود، اما اکنون و از سال ۲۰۱۵ از بسیاری کشورها همچون ژاپن عقب افتاده است.
زنان در سن کار
امروزه حدود ۷۷درصد از زنان در سن کار در ایالات متحده یا شاغلاند یا به دنبال شغل هستند. این رقم برای زنان ژاپنی حدود ۸۳درصد است که در دهه گذشته حدود ۷۴درصد و در اوایل دهه ۱۹۹۰ حدود ۶۵درصد بود. این تغییرات به دلایل مختلف به وجود آمد؛ دولت ژاپن اقدامات سیاستگذاری مناسبی انجام داد، مانند افزایش ظرفیت مرکز مراقبت از کودک یا تغییر نگرش ملت نسبت به خانواده. به همین دلیل میانگین سن افرادی که برای اولینبار ازدواج میکنند بهطور پیوسته رو به افزایش بوده و میزان باروری در حالت رکورد قرار دارد.
پل شارد، اقتصاددان معتقد است: «دورنمای بزرگ اجتماعی این سیاستها به تأخیر انداختن ازدواج، تأخیر در سالهای فرزندآوری و اصلاً ازدواج نکردن است.»
اما بهرغم این سیاستها محدودیتهایی هم برای کار زنان وجود دارد، هنوز مجازات مالیاتی برای شغل دوم در کشور وجود دارد و کیفیت مشاغل زنان نیز عالی نیست. مشاغل آنها غالباً کمدرآمد و برای ساعات محدود تعبیه میشود. زنان همچنین تا حد زیادی در ردههای رهبری در شرکتهای ژاپنی غایب هستند.
با این وجود، تجربه ژاپن میتواند نکاتی را در مورد آنچه در ایالات متحده میگذرد ارائه دهد. به عنوان مثال، باروری و میزان ازدواج نیز در آمریکا کاهش مییابد. این موضوع میتواند فضایی را برای نرخ کار در بین زنان جوان و میانسال ایجاد کند که در مدتزمان نزدیک افزایش یابد. در نتیجه وضعیت فوق یک ملت با جمعیت و اقتصاد کوچکتر ظهور خواهد کرد.
منبع: نیویورک تایمز
ارسال دیدگاه