قاره آفریقا با دارا بودن ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور، یک فرصت بزرگ در حوزه روابط تجاری و اقتصادی به‌شمار می‌آید. ایران می‌تواند به‌واسطه نیاز این قاره به سوخت و انرژی، فناوری و مکانیزاسیون در تولید محصولات کشاورزی، سرمایه‌گذاری و طراحی و ساخت امور زیربنایی ازجمله معدن، سد، راه‌سازی و پروژه‌های عمرانی در آفریقا حضور پیدا کند. همچنین زمینه‌های دیگر همچون اورهال کردن پالایشگاه‌ها، استخراج گاز، بازار مصرف مناسب مواد غذایی و محصولات صنعتی، تجاری و مصرفی سایر موارد همکاری قلمداد می‌شود. این در حالی است که نیاز ما به کشت فراسرزمینی همراه با توانمندی در صادرات خدمات فنی و مهندسی به این قاره فرصت‌های بی‌نظیری را برای همکاری توأمان ایران و کشورهای آفریقایی فراهم کرده است. در سال ۱۴۰۲ گستردگی صادرات کشورمان به این قاره از نکات قابل‌توجه بود. صادرات در شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به‌شکل خاصی توسعه پیدا کرد و ۳۹ کشور از این قاره، مقصد صادرات کالاهای ایرانی به‌صورت مستقیم بودند. با وجود کاهش صادرات کشور به بخش سفید این قاره در شمال در سال‌های گذشته، شاهد افزایش صادرات به کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، تونس، جیبوتی و مراکش در سال ۱۴۰۲ با وجود بحران حمل‌و‌نقل در دریای سرخ بودیم. درخصوص مقاصد نخست محصولات صادراتی به آفریقا نیز باید گفت که در سال ۱۴۰۲، غنا با خرید ۱۷۳.۵ میلیون دلار، آفریقای جنوبی با ۱۴۵ میلیون دلار، تانزانیا با ۹۲.۸ میلیون دلار، کنیا با ۴۸.۷ میلیون دلار، نیجریه با ۴۸ میلیون دلار، موزامبیک با ۴۷.۱ میلیون دلار و سومالی با ۳۳.۳ میلیون دلار هفت مقصد نخست صادرات کالاهای ایرانی به‌صورت مستقیم به این قاره بودند. این در شرایطی اتفاق افتاد که ۵۱‌درصد صادرات ایران به این قاره از مشتقات نفتی شامل کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغن‌های صنعتی بود. بعد از آن ۳۷‌درصد صادرات کشورمان را محصولات فولادی و آهنی به خود اختصاص داده است. مواد غذایی، مصالح ساختمانی، انواع فرش و کف‌پوش، شوینده‌ها و لوازم بهداشتی، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، لوازم صنعتی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباب‌بازی از دیگر کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ بودند. در رابطه با واردات از قاره آفریقا باید اشاره کرد که در سال گذشته ۲۲ کشور از این قاره فروشنده مستقیم کالا به ایران بودند که آفریقای جنوبی با فروش ۱۹ میلیون دلار، زامبیا با ۱۲.۵ میلیون دلار، غنا با ۱۲ میلیون دلار، سیشل با ۱۱.۷ میلیون دلار، کنیا با ۹.۵ میلیون دلار، تانزانیا با ۶.۱ میلیون دلار و اوگاندا با ۴.۱ میلیون دلار، هفت کشور نخست فروش کالا در بین کشورهای قاره آفریقا به ایران در سال گذشته به حساب می‌آیند. ۶۶‌درصد واردات ایران از این قاره مواد غذایی و کشاورزی مانند چای، ذرت، قهوه، توتون، حبوبات، لاشه گوسفند و محصولات شیلاتی بود. ۲۱‌درصد را نیز مواد معدنی مانند سنگ منگنز، سنگ و خاک روی، کنسانتره گروم، و ۱۳‌درصد دیگر نیز عمدتاً روغن صنعتی و گریس، انواع تسمه، ماشین‌آلات، مواد شیمیایی و صنعتی و لوازم یدکی دربر گرفت. البته باید به این نکته مهم اشاره کرد که عدم شناخت ظرفیت‌ها در بین تجار ایرانی و آفریقایی، نبود یا کمبود حمل‌و‌نقل ارزان، مستمر و فراگیر و موانع جابه‌جایی مستقیم ارز و پول، از موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقا است که رفع این موانع با اراده دولت‌ها و پیگیری بخش خصوصی تا حدودی به تجارت ایران با این قاره شتاب خواهد داد. از سویی یک راهکار توسعه تجارت با این قاره، راه‌اندازی مراکز تجاری در کشورهای آفریقایی است. این مراکز می‌تواند در توسعه تبادلات و تسهیل آن تأثیرگذار باشد. بر این اساس معرفی و ارائه خدمات فنی و مهندسی در کشورهای آفریقایی میزان تجارت غیرنفتی دو کشور را نیز افزایش خواهد داد.