
توسعه برنامه «ادغام دیجیتالی» کشورها در آفریقا
تولید ناخالص قارهای باید بالاتر برود
در سال 2021، مجموع تولید ناخالص داخلی 54 کشور آفریقایی کمتر از 15درصد تولید ناخالص داخلی ایالات متحده بوده است. این قاره پهناور متشکل از کشورهای زیاد با بازار اقتصادی نسبتاً کوچک است که در صحنه جهانی در مقایسه با کشورهایی با جمعیت و تولید ناخالص عظیم، بازیگر بزرگی به حساب نمیآیند. به همین دلیل در سالهای اخیر، طرح یکپارچگی اقتصادی در آفریقا بسیار مورد توجه قرار گرفته که بهعنوان مسیری برای رفاه مشترک و افزایش نفوذ جهانی کشورهای قاره سیاه در نظر گرفته شده است. ادغام منطقهای در آفریقا، مشابه آنچه در اتحادیه اروپا اتفاق افتاده، بهعنوان کلیدی برای ایجاد ثبات، رشد اقتصاد، بهبود کارایی بازار، تقسیم هزینههای پروژههای زیرساختی بزرگ و رسیدگی به صلح و امنیت در آفریقا تعریف شده و از آنجایی که جهان هر روز دیجیتالیتر میشود، ادغام دیجیتالی این کشورها برای یکپارچگی موفق منطقه آفریقا، حیاتی است.
الهام اظهری روزنامهنگار
چند تجربه موفق
پیش از این بخش خصوصی در کشورهای آفریقایی تجربه موفقی در زمینه ادغام دیجیتالی داشتهاند و توانستهاند بدون محدودیتهایی که بوروکراسیهای اداری ایجاد میکنند در این راه گام بردارند و البته میتوانند بهعنوان نقاط مرجع و شرکای بالقوه برای ادغام دیجیتالی اقتصاد آفریقا عمل کنند. تقویت این یکپارچگی دیجیتال مستلزم همکاری بین بازیگران بخش خصوصی، دولتها و نهادهای منطقهای است. نتایج سیستم پرداخت و تسویه پان آفریقایی (PAPSS) نشان میدهد که پیادهسازی این رویکرد یکپارچه امکانپذیر خواهد بود. این سیستم، محصول مشارکت اتحادیه آفریقا و بانک صادرات و واردات آفریقاست که به شبکه برخی از بزرگترین بانکهای خصوصی آفریقا وابسته است. سیستم پرداخت متمرکز و تسویه حساب تجاری بین کشورهای آفریقایی که بهطور رسمی در ژانویه سال 2022 رونمایی شد، تجارت قارهای و یکپارچگی اقتصادی بین کشورها را تسهیل میکند. این سیستم پرداخت، امکان پرداخت مبادلات تجاری بین کشورهای آفریقایی را با ارزهای محلی فراهم میسازد (آفریقا تقریباً 42 ارز دارد) که باعث کاهش هزینههای تجارت بین این کشورها خواهد شد و روند پرداختهای تجاری را تسریع میکند. قبل از راهاندازی این سیستم، مسیر پرداخت معمولی بین دو کشور آفریقایی مستلزم این بود که یک ارز آفریقایی ابتدا با دلار، پوند یا یورو مبادله و سپس برای بار دوم با یک ارز آفریقایی متفاوت مبادله شود که این کار هزینه مبادلات ارزی بین آفریقایی را سالانه به میزان 5 میلیارد دلار افزایش میداد.
افزایش قابلیت همکاری در ساختن سیستمهای دیجیتال در سراسر قاره آفریقا، زمان و منابع قابلتوجهی میطلبد، اما اولویتبندی این امور میتواند پایه و اساس یکپارچهسازی دیجیتال را ایجاد کند. سیستمهای دیجیتال یکپارچه که در کشورهای آفریقایی ساخته میشوند باید قابلیت تبادل و استفاده از اطلاعات با سایر سیستمهای مشابه در کشورهای دیگر را داشته باشند که این خود باعث یکپارچهسازی آسان در آینده نزدیک خواهد شد.
برای مثال، در سیستمهای تعیین هویت، یک سناریوی ایدهآل این است که شناسه به دستآمده مثلاً در نیجریه به راحتی توسط بانکی در نامیبیا بهصورت دیجیتالی قابلیت تأیید داشته باشد. در این حالت اگر سیستم هویت دیجیتال نیجریه ظرفیت همکاری داشته باشد، این امکان به راحتی قابل دسترسی است. علاوه بر این، سیستمهای شناسایی متقابل به سیستمهای شناخت مشتری در سراسر قاره اجازه میدهد که به خدمات مالی در هر نقطه از آفریقا دسترسی داشته باشند و تجارت بین آفریقا را آسانتر کنند. البته این سیستمها نیازمند مداخلات سیاستی و نظارتی قابلتوجهی هستند. دولتها و نهادهای منطقهای باید به چالشهایی مانند هماهنگسازی استانداردها، ارتقای چارچوبهای قانونی فعلی و اتخاذ مقررات امنیت سایبری و حفاظت از دادهها برای تسهیل قابلیت همکاری موفق
رسیدگی کنند.
اهمیت برق و اینترنت
تمام این برنامه ادغام دیجیتال، در صورتی که خدمات دیجیتال تنها برای بخشی از جمعیت قابل دسترسی باشد، هیچ شانسی برای گسترش ندارد. میزان دسترسی به اینترنت در کشورهای آفریقایی است که احتمال موفقیت این برنامه یکپارچهسازی دیجیتال را در کشورهای آفریقایی تعیین میکند. همان اندازه که زیرساختهای فیزیکی مانند جادهها، راهآهن و بنادری که بخشهای مختلف قاره را به هم متصل میکنند برای یکپارچگی فیزیکی آفریقا حیاتی است، اینترنت نیز برای موفقیت این طرح حیاتی است.
در بسیاری از کشورهای آفریقایی، هنوز کمتر از نیمی از جمعیت به اینترنت دسترسی دارند و در کشورهایی مانند بوروندی و جمهوری آفریقای مرکزی، ضریب نفوذ اینترنت کمتر از 15 درصد است. همچنین 600 میلیون نفر - یا معادل 43 درصد از کل جمعیت آفریقا- به برق دسترسی ندارند و اکثریت آنها در جنوب صحرای آفریقا زندگی میکنند. بنابراین، تسریع دسترسی جهانی به برق و اینترنت باید در اولویت
قرار گیرد.
آفریقا به شدت به یکپارچهسازی دیجیتال نیاز دارد، اما شناخت مشکلات ذاتی آن مانند نگرانی در مورد حاکمیت و اهداف ملی متفاوت، بسیار مهم است. علاوه بر این، گامهای فعال به سمت یکپارچهسازی دیجیتال مستلزم تعهداتی است که دولتها را ملزم به انجام وظایفی در قبال این طرح میکند تا با شناخت اهمیت این طرح، منابع لازم برای پیشبرد آن را فراهم کنند.