کمردرد دومین دلیل عمده مراجعه به پزشک
کمردرد یکی ازشایع‌ترین بیماری‌هایی است که باعث ضعف و ناتوانی انسان می‌شود. بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که بیش از 85 درصد از مردم دنیا این درد را تجربه کرده‌اند. کمردرد از مهم‌ترین دلایل غیبت از کار بعد از سرماخوردگی، دومین دلیل عمده مراجعه به پزشک و سومین دلیل جراحی‌ها و چهارمین علت بستری به شمار می‌آید. طی غربالگری‌های انجام شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کمردرد نه‌تنها دومین بار بیماری را در کشور داراست بلکه حدود 5/7 درصد افراد جامعه هم به آن مبتلا هستند و حدود 85 تا 90درصد ایرانی‌ها حداقل یک‌بار در طول زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند که مهم‌ترین علت آن الگوی نامناسب زندگی مردم و بی‌تحرکی است.
بیتا مهدوی روزنامه نگار
دکتر محمد دینداری، ارتوپد در مورد کمردرد به «آتیه نو» می‌گوید: «کمردرد یک بیماری تک‌علتی نیست بلکه نشانه‌ای از چند بیماری است. این درد که معمولاً به دلیل آسیب‌های عضلانی، استخوانی و اعصاب ایجاد می‌شود در 85 درصد موارد بعد از حدود دو ماه خود‌به‌خود بهبود پیدا می‌کند. این در حالی است که پیشگیری از این بیماری راحت‌تر از درمان آن است.» او می‌افزاید: «از علل مهم کمردرد می‌توان به ضعف عضلات شکم، ضعف یا انعطاف‌ناپذیری عضلات متصل به ستون فقرات، سفت شدن عضله پشت ران، انحنای بیش از حد ستون فقرات به طرف جلو، تومور، تنگی کانال نخاعی، فتق دیسک کمر، لغزش مهره و آرتروز اشاره کرد.»
این ارتوپد یادآوری می‌کند: «معمولاً درد در ناحیه شکم، لگن و قفسه سینه نیز ممکن است به شکل کمردرد بروز کند که در این صورت به آن درد انتشاری گفته می‌شود؛ از جمله درد آپاندیسیت، عفونت کلیه، کیست تخمدان، بارداری معمولی و بارداری خارج از رحم. علائم درد سیاتیک (دردی که در طول عصب سیاتیک که از پایین کمر به ران‌ها و باسن منشعب شده و تا پایین پا ادامه دارد) نیز به‌علت تحریک ریشه عصب در اثر فشار دیسک بیرون‌زده بین‌مهره‌ای به وجود می‌آید. در این موارد کمردرد حالتی تیز و برنده دارد، طوری که ناحیه بخصوصی را کرخت می‌کند و درد گاهی تا انگشت‌ها هم انتشار پیدا می‌کند. این حالت در جوانان معمولاً به دنبال انجام کارها و ورزش‌های سنگین اتفاق می‌افتد.»
انواع کمردرد
این پزشک در مورد انواع کمردرد می‌گوید: «کمردرد به سه گروه تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از کمر‌دردهای خطرناک، کمردردهایی که باعث بیدار شدن بیمار از خواب می‌شود و کمردردهایی که به دنبال ضربه دیدن و افتادن به زمین به وجود می‌آید و در صورتی که همراه با تب، بی‌اشتهایی و کاهش وزن باشد، بیمار هرچه سریع‌تر باید به پزشک متخصص مراجعه کند. همچنین بیمارانی که سابقه مصرف طولانی‌مدت داروی کورتن را دارند، اگر با کمردرد مراجعه کنند، احتمال شکستگی استخوان در آنان وجود دارد و از این رو باید هرچه سریع‌تر درمان شوند. در گروه دوم یعنی کمردردهایی که ریشه‌های عصبی را درگیر می‌کنند، مانند دیسکی که بیرون زده و روی ریشه فشار می‌آورد درد به زیر زانو تیر می‌کشد. در این حالت تیر کشیدن پا بیشتر بیمار را آزار می‌دهد و جزو دردهای سیاتیک است و گروه سوم که ۹۰ درصد بیماران را تشکیل می‌دهد و شایع‌ترین دردهای کمر است، علل نامشخصی دارند و ممکن است به دلایل مختلفی مانند عضله و دیسک به وجود آمده باشند. این نوع کمر‌دردها خطرناک نیستند و ریشه عصبی را درگیر نمی‌کنند. اما بچه‌ها و افراد مسن جزء گروه خطر هستند. اگر کودکی زیر ۱۰ سال دچار درد کمر شود، باید هرچه سریع‌تر او را به پزشک نشان داد. معمولاً دردهای کمر افراد ۲۰ تا ۵۰ سال را درگیر می‌کند که ممکن است به علت‌هایی مانند شکم بزرگ، چاقی و افزایش قوس کمر باشد. بسیاری از این بیماران با انجام ورزش‌های مناسب و مصرف برخی دارو‌های ساده درمان می‌شوند.»
او در مورد گرفتگی کمر می‌گوید: «گرفتگی کمر واکنش انقباضی درد عضلات پشت و بخصوص کمر است. گرفتگی عضلانی و درد شدید ممکن است در اثر تحریک یا آسیب به اعصاب، رباط‌ها یا ماهیچه‌های کمر ایجاد شود. افرادی که از گرفتگی کمر رنج می‌برند، احساس درد شدید و سفت شدن ماهیچه همراه با سفتی یا برآمدگی قابل لمس دارند. در بیشتر موارد، این واکنش‌های انقباضی عضلات، درست پس از ایجاد جراحت دیده می‌شوند اما در بعضی موارد ممکن است ظاهر شدن آن‌ها چند ساعت تا چند روز طول بکشد. برای پیشگیری از بروز این مشکل یا تخفیف شدت کمردرد پس از بروز آن، می‌توان از برخی تمرین‌های ورزشی استفاده کرد.»
علائم کمردرد
کمردرد، علاوه بر درد در ناحیه کمر، با علائم و نشانه‌های دیگری نیز همراه است که توصیه می‌شود در صورت مشاهده آن‌ها بیماران به پزشک مراجعه کنند. این علائم عبارت‌اند از: تب، کاهش وزن، درد در ناحیه کمر زمانی که حتی با استراحت کردن و دراز کشیدن نیز آرام نگیرد، درد در ناحیه کمر تا جایی که باعث بیدار شدن فرد از خواب شود، درد در ناحیه پا زمانی که تا زیر زانو ادامه داشته باشد، آسیب‌دیدگی ناحیه کمر زمانی که ضربه‌ای به آن وارد شود، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع و بی‌حسی در اطراف اندام‌های تناسلی، دور باسن و مقعد.
رابطه سن و کمردرد
دکتر دینداری در مورد رابطه سن با کمردرد چنین توضیح می‌دهد: «یکی دیگر از علل کمردرد، آرتروز یا تغییر ماهیت دیسک بین‌مهره‌ای است. با افزایش سن، فضای دیسک بین‌مهره‌ای کاهش می‌یابد. در این حالت حتی صدمات کم هم می‌تواند باعث التهاب و فشار آمدن روی ریشه‌های عصبی شود. با بالارفتن سن، تغییرات آرتروزی در مفاصل بین‌مهره‌ای نیز باعث تنگی کانال نخاعی می‌شود. در این وضعیت شخص حین ایستادن‌های طولانی‌مدت در هر دو پای خود احساس درد می‌کند. گاه حتی قدرت راه رفتن طولانی را از دست می‌دهد و ناچار به توقف می‌شود. در تنگی کانال نخاعی اگر قسمتی از دیسک به داخل کانال نخاع وارد شود، کانال را به‌شدت تنگ می‌کند. در این صورت ممکن است علائم شدید و خطرناکی مثل از دست دادن حس اندام، اختلال در کار روده یا مثانه و از دست دادن کنترل ادرار پیش بیاید.»
پیشگیری از کمردرد
او با بیان این مطلب که یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از کمردرد ورزش است ادامه می‌دهد: «متأسفانه بسیاری از جوانان و نوجوانان ورزش نمی‌کنند، از این رو در سنین بالا دچار کمردرد و دردهای عضلانی می‌شوند. بسیاری از مردم از عادت‌های غذایی سالم پیروی نمی‌کنند و همین مسئله باعث می‌شود بعد از ۳۰سالگی دچار افزایش وزن بی‌رویه شوند و به این بیماری مبتلا شوند. بسیاری از بیماران به علت کمردرد در مراکز درمانی بستری می‌شوند، در حالی که خیلی از آنان با انتخاب شیوه صحیح تغذیه و ورزش می‌توانند از بروز این بیماری پیشگیری کنند. آن‌ها فکر می‌کنند زمانی که کمردرد دارند، باید استراحت کنند و هیچ فعالیتی انجام ندهند. در حالی که این‌گونه نیست؛ در اغلب موارد برای اینکه بیمار زودتر بهبود پیدا کند، بهترین کار ورزش و انجام حرکات کششی است.
این ارتوپد یادآوری می‌کند: «معمولاً درد در ناحیه شکم، لگن و قفسه سینه نیز ممکن است به شکل کمردرد بروز کند که در این صورت به آن درد انتشاری گفته می‌شود؛ از جمله درد آپاندیسیت، عفونت کلیه، کیست تخمدان، بارداری معمولی و بارداری خارج از رحم. علائم درد سیاتیک (دردی که در طول عصب سیاتیک که از پایین کمر به ران‌ها و باسن منشعب شده و تا پایین پا ادامه دارد) نیز به‌علت تحریک ریشه عصب در اثر فشار دیسک بیرون‌زده بین‌مهره‌ای به وجود می‌آید. در این موارد کمردرد حالتی تیز و برنده دارد، طوری که ناحیه بخصوصی را کرخت می‌کند و درد گاهی تا انگشت‌ها هم انتشار پیدا می‌کند. این حالت در جوانان معمولاً به دنبال انجام کارها و ورزش‌های سنگین اتفاق می‌افتد.»
انواع کمردرد
این پزشک در مورد انواع کمردرد می‌گوید: «کمردرد به سه گروه تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از کمر‌دردهای خطرناک، کمردردهایی که باعث بیدار شدن بیمار از خواب می‌شود و کمردردهایی که به دنبال ضربه دیدن و افتادن به زمین به وجود می‌آید و در صورتی که همراه با تب، بی‌اشتهایی و کاهش وزن باشد، بیمار هرچه سریع‌تر باید به پزشک متخصص مراجعه کند. همچنین بیمارانی که سابقه مصرف طولانی‌مدت داروی کورتن را دارند، اگر با کمردرد مراجعه کنند، احتمال شکستگی استخوان در آنان وجود دارد و از این رو باید هرچه سریع‌تر درمان شوند. در گروه دوم یعنی کمردردهایی که ریشه‌های عصبی را درگیر می‌کنند، مانند دیسکی که بیرون زده و روی ریشه فشار می‌آورد درد به زیر زانو تیر می‌کشد. در این حالت تیر کشیدن پا بیشتر بیمار را آزار می‌دهد و جزو دردهای سیاتیک است و گروه سوم که ۹۰ درصد بیماران را تشکیل می‌دهد و شایع‌ترین دردهای کمر است، علل نامشخصی دارند و ممکن است به دلایل مختلفی مانند عضله و دیسک به وجود آمده باشند. این نوع کمر‌دردها خطرناک نیستند و ریشه عصبی را درگیر نمی‌کنند. اما بچه‌ها و افراد مسن جزء گروه خطر هستند. اگر کودکی زیر ۱۰ سال دچار درد کمر شود، باید هرچه سریع‌تر او را به پزشک نشان داد. معمولاً دردهای کمر افراد ۲۰ تا ۵۰ سال را درگیر می‌کند که ممکن است به علت‌هایی مانند شکم بزرگ، چاقی و افزایش قوس کمر باشد. بسیاری از این بیماران با انجام ورزش‌های مناسب و مصرف برخی دارو‌های ساده درمان می‌شوند.»
او در مورد گرفتگی کمر می‌گوید: «گرفتگی کمر واکنش انقباضی درد عضلات پشت و بخصوص کمر است. گرفتگی عضلانی و درد شدید ممکن است در اثر تحریک یا آسیب به اعصاب، رباط‌ها یا ماهیچه‌های کمر ایجاد شود. افرادی که از گرفتگی کمر رنج می‌برند، احساس درد شدید و سفت شدن ماهیچه همراه با سفتی یا برآمدگی قابل لمس دارند. در بیشتر موارد، این واکنش‌های انقباضی عضلات، درست پس از ایجاد جراحت دیده می‌شوند اما در بعضی موارد ممکن است ظاهر شدن آن‌ها چند ساعت تا چند روز طول بکشد. برای پیشگیری از بروز این مشکل یا تخفیف شدت کمردرد پس از بروز آن، می‌توان از برخی تمرین‌های ورزشی استفاده کرد.»
علائم کمردرد
کمردرد، علاوه بر درد در ناحیه کمر، با علائم و نشانه‌های دیگری نیز همراه است که توصیه می‌شود در صورت مشاهده آن‌ها بیماران به پزشک مراجعه کنند. این علائم عبارت‌اند از: تب، کاهش وزن، درد در ناحیه کمر زمانی که حتی با استراحت کردن و دراز کشیدن نیز آرام نگیرد، درد در ناحیه کمر تا جایی که باعث بیدار شدن فرد از خواب شود، درد در ناحیه پا زمانی که تا زیر زانو ادامه داشته باشد، آسیب‌دیدگی ناحیه کمر زمانی که ضربه‌ای به آن وارد شود، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع و بی‌حسی در اطراف اندام‌های تناسلی، دور باسن و مقعد.
رابطه سن و کمردرد
دکتر دینداری در مورد رابطه سن با کمردرد چنین توضیح می‌دهد: «یکی دیگر از علل کمردرد، آرتروز یا تغییر ماهیت دیسک بین‌مهره‌ای است. با افزایش سن، فضای دیسک بین‌مهره‌ای کاهش می‌یابد. در این حالت حتی صدمات کم هم می‌تواند باعث التهاب و فشار آمدن روی ریشه‌های عصبی شود. با بالارفتن سن، تغییرات آرتروزی در مفاصل بین‌مهره‌ای نیز باعث تنگی کانال نخاعی می‌شود. در این وضعیت شخص حین ایستادن‌های طولانی‌مدت در هر دو پای خود احساس درد می‌کند. گاه حتی قدرت راه رفتن طولانی را از دست می‌دهد و ناچار به توقف می‌شود. در تنگی کانال نخاعی اگر قسمتی از دیسک به داخل کانال نخاع وارد شود، کانال را به‌شدت تنگ می‌کند. در این صورت ممکن است علائم شدید و خطرناکی مثل از دست دادن حس اندام، اختلال در کار روده یا مثانه و از دست دادن کنترل ادرار پیش بیاید.»
پیشگیری از کمردرد
او با بیان این مطلب که یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از کمردرد ورزش است ادامه می‌دهد: «متأسفانه بسیاری از جوانان و نوجوانان ورزش نمی‌کنند، از این رو در سنین بالا دچار کمردرد و دردهای عضلانی می‌شوند. بسیاری از مردم از عادت‌های غذایی سالم پیروی نمی‌کنند و همین مسئله باعث می‌شود بعد از ۳۰سالگی دچار افزایش وزن بی‌رویه شوند و به این بیماری مبتلا شوند. بسیاری از بیماران به علت کمردرد در مراکز درمانی بستری می‌شوند، در حالی که خیلی از آنان با انتخاب شیوه صحیح تغذیه و ورزش می‌توانند از بروز این بیماری پیشگیری کنند. آن‌ها فکر می‌کنند زمانی که کمردرد دارند، باید استراحت کنند و هیچ فعالیتی انجام ندهند. در حالی که این‌گونه نیست؛ در اغلب موارد برای اینکه بیمار زودتر بهبود پیدا کند، بهترین کار ورزش و انجام حرکات کششی است.
ارسال دیدگاه
