هوش اجتماعی یکی از چندین نوع هوش ما است که به‌طور مستقیم به روابط ما با دیگر افراد مربوط می‌شود. این هوش، در حقیقت تبحر لازم برای ایجاد، حفظ و گسترش ارتباطات را به ما می‌دهد و تقریباً شامل 13 مهارت است. هوش اجتماعی مانند هوش هیجانی قابل تقویت‌شدن است. یعنی می‌توان آن را با آموزش تقویت کرد، اما نکته قابل‌توجه در تقویت آن این است که قبل از اقدام برای افزایش آن بهتر است هوش هیجانی افراد تقویت شود. دلیل این امر این است که بسیاری از افراد ممکن است اطلاعات زیادی درباره چگونگی برقراری یا حفظ روابط داشته باشند، اما نمی‌توانند به این دانسته‌ها عمل کنند. بنابراین، در اینجا پای هوش هیجانی برای از بین بردن فاصله میان دانش و عمل به میان می‌آید. بسیاری از افراد مشکلات درونی عدیده‌ای برای برقراری روابط دارند که این مشکلات را می‌توان به‌مدد تقویت هوش هیجانی رفع کرد. در یک مفهوم کلی می‌توان گفت که هوش اجتماعی یعنی قدرت کنار آمدن با مردم و برقراری ارتباط مؤثر با آنان. نکته مهم این است که با پرورش هوش اجتماعی، می‌توان در مذاکرات و درگیری‌ها خوب عمل کرده و نیازهای فرد مقابل را به خوبی فهمید. فردی که هوش اجتماعی بالایی دارد، معمولاً از اعتماد‌به‌نفس بالایی نیز برخوردار است و از فرصت‌ها به خوبی استفاده می‌کند.
ویژگی‌های افراد با هوش اجتماعی بالا
هوش اجتماعی به‌طور فردی به ما یاد می‌دهد که چگونه نقش‌های مختلف اجتماعی را ایفا کنیم و همچنین به ما قوانینی را آموزش می‌دهد که بتوانیم استانداردهای خود را هر‌چه بهتر در تعامل با دیگران نشان دهیم. به عبارت دیگر افراد با هوش اجتماعی بالا می‌دانند که چگونه تعامل اجتماعی را اجرا کنند و در نتیجه مهارت‌های شنیداری آن‌ها اثربخش خواهد بود و افزایش پیدا می‌کند. افراد با هوش اجتماعی بالا شنونده‌های بسیار خوبی نیز هستند.
این افراد همیشه می‌دانند که دیگران از چه چیزهایی لذت می‌برند و رفتار آن‌ها را می‌شناسند. در واقع توانایی خواندن فکر و احساسات دیگران را دارند. احساسات و عاطفه بخشی از هوش عاطفی و هوش اجتماعی و هوش احساسی است که با یکدیگر مرتبط است و باعث می‌شود که افراد مهارت خود را در این زمینه افزایش دهند. شخص با هوش اجتماعی بالا می‌داند که چگونه باید نقش‌های اجتماعی مختلف را ایفا کند. او به دیگران اجازه می‌دهد که در کنارش احساس راحتی داشته باشند و در نتیجه اعتماد‌به‌نفس آن‌ها را افزایش می‌دهد. از طرفی افراد با هوش اجتماعی بالا به‌راحتی می‌دانند که چه زمانی بحث در حال منحرف‌شدن است و خود را کاملاً از بحث کردن دور می‌کنند. آن‌ها انسان‌های جنجالی و دعوایی نیستند و ایده‌های‌شان همیشه روشن و واضح است. افزایش هوش هیجانی سبب می‌شود بتوانید در مدیریت و کنترل احساسات منفی توانایی بیشتری داشته باشید زیرا کنترل احساسات منفی بر قضاوت شما نسبت به وقایع و رویدادها تأثیرگذار است‌. اگر می‌خواهید هوش هیجانی شما افزایش یابد‌، پس شخصی‌سازی‌های منفی را کاهش دهید. هنگامی که نسبت به رفتار یک نفر احساس منفی پیدا کردید، سعی نکنید فوراً نتیجه‌گیری منفی داشته باشید و قبل از هر واکنشی، آن رفتار را از جنبه‌های مختلف بررسی کنید. همچنین برای کنترل و مدیریت احساسات منفی‌، ترس از جواب رد شنیدن را در خود کاهش دهید.

راهکارهایی برای افزایش هوش اجتماعی
پرورش و تقویت هوش اجتماعی به تلاش، کار جدی و توجه بیشتر به دنیای اطراف نیاز دارد. برای اینکه سخنور بهتری شوید، وقت بگذارید و تلاش کنید. همچنین از طریق آنچه «گوش کردن فعال» نامیده می‌شود، تلاش کنید تا شنونده‌ای مؤثرتر باشید و گفته‌ گوینده را بازتاب دهید تا مطمئن شوید که آن را به‌وضوح درک کرده‌اید. مهم‌تر از همه، این است که موقعیت‌های اجتماعی و رفتار خودتان را بررسی کنید. برای پرورش و تقویت هوش اجتماعی باید سعی کنید از موفقیت‌ها و شکست‌های اجتماعی‌تان درس بگیرید. به این موضوع نیز توجه داشته باشید که برای بالاتر بردن هوش هیجانی باید قاطعانه رفتار کنید و حد‌ و مرزهای خودتان را مشخص کنید تا دیگران از جایگاه فعلی شما مطلع شوند. برای حفظ ارتباطات نزدیک باید در ابراز احساسات و ارزش قائل شدن برای آن‌ها و ابراز عواطف لطیف و عاشقانه توانا باشیم‌. مهارت در ابراز احساسات باعث افزایش هوش هیجانی می‌شود. افراد با هوش اجتماعی بالا روابط عمیقی را با انسان‌ها برقرار می‌کنند که کاملاً معنادار هستند‌. به احساسات همسر، فرزندان، دوستان، همکاران و دیگر افراد دور و بر خود توجه کنید و از آن‌ها قدردانی کنید. اگر افراد نزدیک زندگی خود را نادیده بگیرید‌، کم‌کم جایگاه خود را نزد آن‌ها از دست می‌دهید. بیشتر مردم مهارت‌های‌شان را از خانواده، دوستان و جامعه خود یاد می‌گیرند، اما فردی با هوش اجتماعی بالا می‌داند که دیگران ممکن است بر اساس تربیت‌شان واکنش‌ها و آداب و رسوم متفاوتی داشته باشند. در مجموع بهتر است بدانید که تسلط بر این ویژگی‌ها آسان نیست؛ اگر آسان بود، هرگز در جمع‌ها یا مهمانی‌ها گفت‌وگوی ناخوشایندی پیش نمی‌آمد. به کارهایی توجه کنید که افراد با هوش اجتماعی بالا انجام می‌دهند و همچنین به اشتباهاتی که می‌خواهید از آن‌ها اجتناب کنید. سپس فکر کنید که می‌خواهید در موقعیت اجتماعی بعدی، متفاوت عمل کنید. برای بهبود مهارت‌های خود فعال باشید و از شکست‌ها و همچنین موفقیت‌های خود درس بگیرید.