
ثبات اقتصادی در شرایط بحران
با وجود حمله اخیر رژیم صهیونیستی به خاک ایران و شکلگیری فضای بحرانی در سطح منطقه، بازار ارز ایران نشانی از فروپاشی یا آشفتگی شدید بروز نداده است. به گفته یحیی آلاسحاق، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، نوسانات ارز در روزهای نخست حمله منجر به افزایش حدود ۱۲ درصدی نرخ دلار شد، اما با دخالت سریع و هدفمند بانک مرکزی، نرخ از مرز ۹۴ هزار تومان عبور نکرد و مجدداً به تعادل بازگشت. این مقام اقتصادی عملکرد دولت را در مدیریت این وضعیت «منسجم، مطلوب و قابل توجه» توصیف کرد و آن را نشانهای از توان سیاستگذار در مواجهه با شوکهای بیرونی دانست.
او با اشاره به تجربیات جهانی مشابه، از جمله بحران کرونا در اروپا، تأکید کرد که شوکهای اقتصادی در مواجهه با بحرانها امری طبیعی است، اما آنچه مهم است واکنش دستگاههای سیاستگذار و میزان تابآوری عمومی جامعه است. آلاسحاق معتقد است در ایران، ترکیبی از اقتدار سیاسی، انسجام نهادهای اجرایی، و همچنین روحیه بالای مردم، موجب شد تا فضای عمومی جامعه در برابر التهابهای روانی و اقتصادی مقاومت کند. به گفته او، برخلاف تصور دشمنان که انتظار ایجاد موج نارضایتی و بیثباتی را داشتند، مردم بهصورت منظم و بدون رفتار هیجانی به تأمین مایحتاج خود پرداختند و بازارهای خردهفروشی نشانی از کمبود یا صفهای غیرعادی نداشت.
او در تحلیل عملکرد بازار ارز، به این نکته اشاره کرد که برخلاف جهشهای چندمرحلهای گذشته، اینبار در میانه یک بحران آشکار نظامی، تنها حدود ۱۰ درصد نوسان در بازار مشاهده شده که آنهم در مدت کوتاهی کنترل شد. آلاسحاق دلیل این پایداری را نهتنها در تدبیر نهادهای سیاستگذار، بلکه در نوعی «اعتماد عمومی» به سیستم اقتصادی و ارزی کشور دانست. او تصریح کرد که این سخن نه مبتنی بر خوشبینی شخصی، بلکه نتیجه بیش از پنج دهه تجربه او در عرصه اقتصاد ملی است. به عنوان مثال، در دهه ۷۰ که خود در مقام وزیر بازرگانی فعالیت داشت، برای واردات ۱۰ هزار قلم کالای ضروری، تنها سه میلیون دلار اعتبار یوزانس در اختیار داشت؛ حال آنکه در شش ماه اخیر، تنها برای واردات کالاهای اساسی و دارو، بالغ بر ۱۱ میلیارد دلار توسط بانک مرکزی تخصیص یافت. او این ظرفیت را نشانهای از تفاوت بنیادین شرایط امروز با گذشتههای بحرانی دانست. در همین حال، حجتالله فرزانی، کارشناس پولی و بانکی، با تأکید بر فقدان خریداران واقعی در بازار آزاد ارز، گفت: قیمتهای اعلامی در بازار اغلب هیجانی و متأثر از فضای روانی است و در نبود تقاضای مؤثر، پایدار نخواهد ماند. به باور او، در صورت بازگشت آرامش به فضای ژئوپلیتیک، بسیاری از این فعالان سوداگر دچار زیانهای سنگین خواهند شد. او با اشاره به روند مناسب تخصیص ارز برای کالاهای اساسی و دارو، تصریح کرد که منابع ارزی کافی در دسترس است و واردات با مشکلی مواجه نشده است.
فرزانی تأکید کرد که مهمترین اولویت در شرایط فعلی، هماهنگی کامل میان سیاستگذار پولی و مالی است؛ چراکه هرگونه تصمیمگیری شتابزده میتواند تعادل نسبی ایجادشده در بازار را مختل کند. او نقش اقناع افکار عمومی در همراهسازی جامعه با سیاستهای اقتصادی را کلیدی دانست و گفت: تجربه جهانی نشان داده که در شرایط اضطراری، تنها سیاستهایی موفقند که با درک درست جامعه و همراهی مردم همراه باشند. از نظر او، در ایران نیز چنین ظرفیتی وجود دارد و با اتخاذ رویکردهای منطقی و ارتباط مؤثر با مردم، میتوان از این بحران نیز با حداقل هزینه عبور کرد.
ارسال دیدگاه