
تأثیر متفاوت ساعت تابستانی بر صنایع مختلف
تغییر ساعت تاچه حد مصرف انرژی را محدود میکند؟
تغییر ساعت یا ساعت تابستانی (DST) تمرینی است که در آن طی ماههای گرمتر، ساعتها را به جلو میبرند، بهطوری که مردم در زندگی روزمره خود زمان کمتری را در تاریکی می گذرانند. طرفداران تغییر ساعت بهطور کلی استدلال میکنند که این کار موجب صرفهجویی در مصرف انرژی و ترویج فعالیتهای اوقات فراغت در فضای باز در عصرهای تابستانی میشود. بنابراین برای سلامت جسمی و روانی مفید است، تصادفات رانندگی را کاهش میدهد، از جرم و جنایت میکاهد و حتی برای تجارت مفید واقع میشود. مخالفان اما استدلال میکنند که تغییر ساعت، ریتم شبانهروزی انسان را مختل میکند و ممکن است بر سلامت انسان تأثیر منفی بگذارد که همین امر، تصادفات کشنده را افزایش میدهد. همچنین احتمال حمله قلبی را بالا میبرد. آنها ادعا میکنند که این کار صرفهجویی واقعی در انرژی محسوب نمیشود.
محمد رضوانی روزنامه نگار
این سیستم (مارس تا نوامبر) که ایالات متحده از آن پیروی میکند در سال 2007 آغاز شد، اما این مفهوم بسیار قدیمیتر است. به گفته اداره آمار وزارت حملونقل ایالات متحده، ساعت تابستانی ریشه در برنامه قطارها دارد، اما در اروپا و ایالات متحده برای صرفهجویی در مصرف سوخت و انرژی در طول جنگ جهانی اول به کار گرفته شد.
دلایل استفاده از ساعت تابستانی
ایالات متحده در اغلب دوران جنگ جهانی دوم، ساعت تابستانی را به شکل دائمی نگه داشت. این ایده برای صرفهجویی در مصرف سوخت و استاندارد نگه داشتن زمان مطرح شد. با پایان یافتن جنگ در سال 1945، مؤسسه گالوپ از مردم پرسید که ساعت را چگونه باید بگوییم و تنها 17 درصد از مردم خواستند آنچه را که در آن زمان «ساعت جنگ» نامیده میشد، در تمام طول سال حفظ کنند.
ایالات متحده در طول بحران انرژی در دهه 1970 دوباره ساعت تابستانی دائمی را امتحان کرد. هدف از آن صرفهجویی در سوخت بود. در زمانی که ریچارد نیکسون، رئیسجمهور وقت آمریکا این قانون را در ژانویه 1974 امضا کرد، یک اقدام محبوب برشمرده میشد، اما در پایان آن ماه، فرماندار فلوریدا پس از اینکه هشت دانشآموز در تصادفی به علت تاریکی قربانی شدند، خواستار لغو این قانون شد و مدارس در سراسر این کشور، زمان آغاز فعالیت خود را تا طلوع خورشید به تأخیر انداختند. سپس در تابستان، موافقت عمومی به شدت کاهش یافت و در اوایل ماه اکتبر، کنگره آمریکا به بازگشت به زمان استاندارد رأی داد. سرانجام مجلس سنای ایالات متحده، قانونی را در مارس 2022 تصویب کرد تا «ساعت تابستانی» دائمی شود و این لایحه به اتفاق آرا تصویب شد، اما قانونگذاران مجلس به این لایحه رأی ندادند.
چرا به ساعت تابستانی نیاز داریم؟
مطالعات انجام شده طی 25 سال گذشته، نشان داده که این تغییر یکساعته، ریتم بدن را که با چرخش زمین، تنظیم و سازگار شده، مختل میکند. این امر به بحثها در مورد اینکه آیا اعمال ساعت تابستانی به هر شکلی ایده خوبی است یا نه، دامن میزند. مسئله این است که برای هر استدلالی یک مخالف وجود دارد. مثلاً، مطالعاتی وجود دارد که نشان میدهد وقتی افراد یک ساعت خواب اضافی را از دست میدهند، تصادفات رانندگی بیشتری داریم. همچنین مطالعاتی وجود دارد که نشان میدهد وقتی یک ساعت نور خورشید در پایان روز وجود دارد، سرقت کاهش مییابد.
ما همچنین میدانیم که افراد در شروع ساعت تابستانی، بیشتر دچار حملات قلبی میشوند، اما در مورد سلامت روان، به نظر میرسد مردم زمانی که یک ساعت بیشتر در نور روز زندگی میکنند، خوشحالترند.
اگرچه صرفهجویی در مصرف انرژی اغلب بهعنوان دلیلی برای اعمال ساعت تابستانی مطرح است، اما گفته میشود انرژی صرفهجویی شده چندان قابلتوجه نیست.
در مجموع، صنوف و صنایع مختلف تمایل متفاوتی به اعمال این ساعت دارند؛ صنعت ورزشهای تفریحی میخواهد مشتریان بیشتری پس از یک روز کاری که هنوز هوا روشن است، به آن مراجعه کنند، اما صنعت سینما، ساعت تابستانی را دوست ندارد، چراکه وقتی هوا روشن است، کمتر کسی به تماشای فیلم میرود.
تأثیر بر مصرف انرژی
یک فراتحلیل از 44 مطالعه در سال 2017 نشان داد که ساعت تابستانی، منجر به صرفهجویی 0.3 درصدی در مصرف برق میشود. علاوه بر این صرفهجویی در مصرف برق برای کشورهای دورتر از خط استوا بیشتر است، در حالی که مناطق نیمه گرمسیری برق بیشتری مصرف میکنند. این بدان معنی است که اعمال ساعت تابستانی، ممکن است در برخی کشورها مانند کانادا و بریتانیا در مصرف برق صرفهجویی کند، اما در کشورهای دیگر مانند مکزیک، جنوب ایالات متحده و شمال آفریقا مصرف برق را افزایش میدهد. ضمن اینکه این صرفهجویی در برق همچنین با استفاده اضافی از انواع دیگر انرژی، مانند سوخت گرمایشی همراه و جبران میشود.
پتانسیل اعمال ساعت تابستانی برای صرفهجویی در انرژی، عمدتاً ناشی از تأثیرات آن بر روشنایی منازل مسکونی است که حدود 3.5 درصد از میزان مصرف برق را در ایالات متحده و کانادا تشکیل میدهد. در مقایسه، تهویههای مطبوع 16.5 درصد انرژی را در ایالات متحده مصرف میکنند.
تأخیر در زمان اسمی غروب و طلوع خورشید، استفاده از نور مصنوعی در عصر را کاهش و در صبح افزایش میدهد. در ابتدا هدف اولیه اعمال ساعت تابستانی، کاهش استفاده عصرگاهی از نورهای رشتهای بود که زمانی مدل استفاده رایج از برق محسوب میشد. از آن زمان تاکنون، الگوهای مصرف انرژی تا حد زیادی تغییر کرده است. اکنون استفاده از برق تحتتأثیر جغرافیا، آب و هوا و اقتصاد قرار دارد. بنابراین نتایج یک مطالعه انجام شده در یک مکان ممکن است با یک کشور یا آب و هوای دیگر متفاوت باشد.
طبق تحقیقات، اعمال ساعت تابستانی در ایالات متحده، هزینههای روشنایی منازل مسکونی را کاهش میدهد، اما بهویژه زمانی که منابع غیرالکتریسیته مصرف انرژی در نظر گرفته میشوند، مصرف کلی انرژی افزایش مییابد.
در سال 2000، زمانی که بخشهایی از استرالیا تغییر ساعت را در اواخر زمستان آغاز کردند، مصرف کلی برق تغییری نکرد، اما اوج بار صبحگاهی و قیمتها افزایش یافت. در مجموع مصرف کلی یکسان بود، زیرا مردم در صبحهای تاریک برق بیشتر و در عصرهای روشنتر، برق کمتری مصرف میکردند.
یک مطالعه مشابه در ژاپن در سال 2007 نیز حاکی از کاهش ناچیز مصرف برق بر اثر تغییر ساعت بود. پژوهشگران میگویند تغییرات آب و هوا بر استفاده از انرژی محیطهای اداری تأثیر دارد و تأثیر ساعت تابستانی بر تقاضای انرژی سرمایشی و گرمایشی به موقعیت جغرافیایی بستگی دارد. مطالعات متعدد نشان داده که اعمال ساعت تابستانی مصرف سوخت را افزایش میدهد.
افزایش امنیت عمومی
در سال 1975، وزارت حملونقل ایالات متحده کاهش 0.7 درصدی در تلفات ترافیکی در طول اعمال ساعت تابستانی را شناسایی کرد و کاهش واقعی را بین 1.5 تا 2 درصد تخمین زد. در سال 1995 گزارش شرکتهای بیمه حاکی از کاهش پنج درصدی تصادفات مرگبار برای عابران پیاده بود. همچنین تلفات ترافیکی، سه تا چهار درصد در بریتانیا در مقایسه با عدم اعمال ساعت تابستانی کاهش داشته است. با این حال، تصادفات در طول دو هفته پس از پایان ساعت تابستانی در بریتانیا تا 11 درصد افزایش مییابد.
به همین ترتیب در ایالات متحده، تصادفات وسیله نقلیه با حیوانات 16 درصد در هفته پس از پایان ساعت تابستانی افزایش مییابد.
مشخص نیست که آیا اختلال در خواب منجر به تصادفات مرگبار، بلافاصله پس از تغییر ساعت میشود یا نه، چراکه ارتباط بین تغییر ساعت و تصادفات رانندگی در آمریکای شمالی و بریتانیا مشاهده شده، اما مثلاً در فنلاند یا سوئد مشاهده نشده است. همچنین تغییر ساعت احتمالاً برخی از انواع جرمها، مانند سرقت و تجاوز را کاهش میدهد، زیرا قربانیان احتمالی کمتری بعد از غروب در فضای باز حضور دارند.
آثار تغییر ساعت بر سلامتی
متخصصان درباره پیامدهای منفی تغییر ساعت بر سلامتی هشدار دادهاند. ساعت تابستانی، زمان خواب را کاهش میدهد و باعث افزایش عدم تطابق بین ساعت بدن و زمان محلی میشود.
محرومیت از خواب و استرس اجتماعی با اثرات منفی بر پیامدهای سلامت جسمی و روانی، از جمله افزایش خطر ابتلا به دیابت، چاقی، بیماری قلبی، افسردگی و برخی از انواع سرطان مرتبط است. حفظ زمان استاندارد در طول سال بهعنوان گزینه ارجح برای سلامت و ایمنی عمومی از سوی کارشناسان پیشنهاد شده است.
به باور متخصصان، تغییر ساعت، خطر حمله قلبی را 10 درصد افزایش میدهد و خواب را مختل میکند. اثرات سازگاری فصلی ریتم شبانهروزی میتواند شدید باشد و برای هفتهها ادامه یابد.
در نهایت، هنوز کاملاً مشخص نیست که آیا داشتن یک ساعت بیشتر نور خورشید در پایان روز در مقایسه با ابتدای روز مفید است یا خیر. به نظر میرسد مفید یا مضر بودن تغییر ساعت بین افراد مختلف جامعه متفاوت است و گمان نمیرود که اعمال ساعت تابستانی در بسیاری از کشورها به این زودی برچیده شود.