نقش اشتغال خانگی در کاهش بیکاری و افزایش خوداتکایی
سال گذشته هدف‌گذاری ایجاد ۱۵۰ هزار فرصت شغلی خانگی جدید در کشور تدوین شد که به‌نظر می‌رسد این هدف تا ماه‌های پایانی سال به میزان زیادی محقق شد.
در روزهای پایانی آذرماه ۱۴۰۲ آزیتا همتیان، رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی از افزایش تعداد فرصت‌های شغلی در حوزه مشاغل خانگی خبر داد و گفت: «از ابتدای سال تاکنون ۱۴۰ هزار شغل خانگی در کشور ایجاد شده و بخش اعظمی از هدف‌گذاری ۱۵۰ هزار شغل خانگی تا پایان سال محقق شده است.» توسعه مشاغل خانگی در سال‌های اخیر در دستور کار دولت قرار گرفته و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی متولی اصلی تلاش برای تحقق این هدف است. حمایت از مشاغل خانگی و گسترش کمّی‌و‌کیفی آن یک هدف کلان است که برای تحقق آن، بسترسازی و نهادسازی هم صورت گرفته است. «تعاونی‌های تأمین نیاز مشاغل خانگی» نهادهایی هستند که از سوی وزارت کار تأمین مجوز شده و برای حمایت از مشاغل خانگی بستری را برای مشارکت جمعی فراهم آورده‌اند.»
حمایت از مشاغل خانگی و تقویت آن‌ها
در همان آذرماه سال قبل، رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در ارتباط با توسعه این نهادهای مشارکتی به راه‌اندازی ۲۰ تعاونی تأمین نیاز مشاغل خانگی اشاره و تأکید کرد: «در حال حاضر بر اساس تفاهم‌نامه امضا شده با معاونت تعاون، علاوه بر تأسیس تعاونی‌های اشاره شده، ۱۱ استان دیگر پیگیر مراحل تأسیس آن‌ها هستند. بیشتر تعاونی‌ها در مرحله ثبت سامانه قرار دارند و پیش‌بینی می‌کنیم با توجه به فرایند تشکیل اتحادیه کشوری تا پایان سال راه‌اندازی این تعاونی‌های تأمین نیاز صورت گیرد.»
سیمین یعقوبیان، فعال صنفی زنان کارگر ایجاد تعاونی‌های محلی، شهرستانی و استانی برای حمایت از مشاغل خانگی و به‌ویژه زنان شاغل در این حوزه را یک گام مؤثر در راستای حمایت از مشاغل خانگی و حفظ پایداری آن‌ها دانست و گفت: «شاغلان مشاغل خانگی با عضویت در تعاونی‌ها به‌عنوان نهادهای مشارکتی، از قدرت کافی برای پیشبرد امور و حل مشکلات جمعی خود برخوردار می‌شوند. هم‌گرایی نهادی این تعاونی‌ها در سطح استان و کشور، قدرت مشاغل خانگی ایجادی و پایداری آن‌ها را افزایش می‌دهد.» به گفته این فعال کارگری، وظیفه اصلی مسئولان، حمایت از مشاغل خانگی و کمک به ماندگاری آن‌هاست و توسعه کمّی و آماری به تنهایی کفایت نمی‌کند.
توسعه مشاغل خانگی در آمارهای رسمی
آمارهای رسمی حکایت از توسعه مشاغل خانگی دارند. از یک‌سو تعداد مشاغل خانگی و از سوی دیگر، آمار افراد در این حوزه افزایش داشته است. بر اساس داده‌های وزارت کار، اشتغال مشاغل خانگی در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ حدود 57 هزار نفر بوده و این تعداد به بیش از ۲۵۵ هزار نفر اشتغال ایجادی و توسعه‌ای در این بخش در سال ۱۴۰۲ رسیده است. همچنین مجوز صادره مشاغل خانگی در نیمه دوم این سال حدود 66 هزار مورد بوده که این تعداد در سال گذشته به حدود 180 هزار مورد رسید.
تا قبل از نیمه دوم سال ۱۴۰۰، سهم مشاغل خانگی از مجموع اشتغال موجود کشور سه درصد بود اما این رقم در انتهای سال گذشته به ۱۰ درصد رسید. مطابق با آمار سامانه رصد اشتغال، از مجموع دو میلیون و ۹۸۰ هزار فرصت شغلی ثبت شده در این سامانه تا انتهای سال ۱۴۰۲ تعداد ۲۹۸ هزار فرصت شغلی سهم مشاغل خانگی بوده است. در تیرماه امسال، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار ۱۰ درصد اشتغال ایجادی کشور را مربوط به حوزه مشاغل خانگی دانست و بیان کرد: «ایجاد ۷۷۵ هزار شغل خالص در سه سال اخیر، تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری و کاهشی شدن آمار بیکاری فارغ‌التحصیلان از اقدامات شاخص در سال‌های اخیر محسوب می‌شود.»
افزایش تسهیلات مشاغل خانگی و اخطار بانک مرکزی
افزایش تسهیلات اعتباری مشاغل خانگی، یکی دیگر از بسترسازی‌ها و تسهیل‌گری‌های صورت گرفته است. در تیرماه سال جاری محمود کریمی‌بیرانوند گفت: «طی سال گذشته پنج هزار میلیارد تومان اعتبار برای حوزه مشاغل خانگی توسط بانک مرکزی اختصاص یافت در حالی که تسهیلات مشاغل خانگی در سال ۱۳۹۹ جمعاً ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است.»
در سال گذشته به‌تنهایی مبلغ اعتبارات مشاغل خانگی، چهار هزار میلیارد تومان بود که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشدی ۳۳ درصدی را تجربه کرد. بانک مرکزی در نیمه دوم سال ۱۴۰۲ مبلغ یک‌هزار میلیارد تومان دیگر به‌منظور تقویت مشاغل خانگی در اختیار وزارت کار قرار داد تا مجموع اعتبار مشاغل خانگی به پنج هزار میلیارد تومان برسد. داده‌ها نشان می‌دهد که تسهیلات مشاغل خانگی در سال گذشته به نسبت سال ۱۳۹۹ رشد ۲۵ برابری داشته است. بدون تردید این افزایش، شاخصی امیدبخش و مثبت تلقی می‌شود. در عین حال اتفاق مثبت دیگر، اعلان هشدار بانک مرکزی در روزهای اخیر به بانک‌های مختلف کشور است مبنی بر اینکه وام مشاغل خانگی «باید» به سرعت تأمین اعتبار و از سوی بانک‌ها پرداخت شود. در روزهای ابتدای آبان‌ماه، بانک مرکزی ضمن اخطار به ۱۰ بانک برای کم‌کاری در پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه مشاغل خانگی تأکید کرد: «پرداخت این تسهیلات الزامی و در صورت عدم اجرا، قابل پیگیری در مراجع ذی‌صلاح است.»
وام قرض‌الحسنه اشتغال‌زایی فردی در سال‌جاری ۱۵۰ میلیون تومان و کارفرمایی به ازای اشتغال‌زایی برای ۴۰ نفر حداکثر چهار میلیارد تومان با سود چهار درصدی است. براساس ابلاغ بانک مرکزی، بانک‌ها ملزم شده‌اند این اعتبارات را به سرعت در اختیار متقاضیان واجد شرایط قرار دهند. به این ترتیب، باید منتظر باشیم و ببینیم گشایش اعتبارات ریالی و تکلیف نظام بانکی، در نهایت به کجا می‌انجامد. به گفته سیمین یعقوبیان، اگر حمایت‌ها مؤثر واقع شود، پایان امسال باید شاهد کاهش شاخص‌های بیکاری در گروه‌های هدف مشاغل خانگی به‌ویژه جامعه زنان و جمعیت زنان سرپرست خانوار باشیم.
در روزهای پایانی آذرماه ۱۴۰۲ آزیتا همتیان، رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی از افزایش تعداد فرصت‌های شغلی در حوزه مشاغل خانگی خبر داد و گفت: «از ابتدای سال تاکنون ۱۴۰ هزار شغل خانگی در کشور ایجاد شده و بخش اعظمی از هدف‌گذاری ۱۵۰ هزار شغل خانگی تا پایان سال محقق شده است.» توسعه مشاغل خانگی در سال‌های اخیر در دستور کار دولت قرار گرفته و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی متولی اصلی تلاش برای تحقق این هدف است. حمایت از مشاغل خانگی و گسترش کمّی‌و‌کیفی آن یک هدف کلان است که برای تحقق آن، بسترسازی و نهادسازی هم صورت گرفته است. «تعاونی‌های تأمین نیاز مشاغل خانگی» نهادهایی هستند که از سوی وزارت کار تأمین مجوز شده و برای حمایت از مشاغل خانگی بستری را برای مشارکت جمعی فراهم آورده‌اند.»
حمایت از مشاغل خانگی و تقویت آن‌ها
در همان آذرماه سال قبل، رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در ارتباط با توسعه این نهادهای مشارکتی به راه‌اندازی ۲۰ تعاونی تأمین نیاز مشاغل خانگی اشاره و تأکید کرد: «در حال حاضر بر اساس تفاهم‌نامه امضا شده با معاونت تعاون، علاوه بر تأسیس تعاونی‌های اشاره شده، ۱۱ استان دیگر پیگیر مراحل تأسیس آن‌ها هستند. بیشتر تعاونی‌ها در مرحله ثبت سامانه قرار دارند و پیش‌بینی می‌کنیم با توجه به فرایند تشکیل اتحادیه کشوری تا پایان سال راه‌اندازی این تعاونی‌های تأمین نیاز صورت گیرد.»
سیمین یعقوبیان، فعال صنفی زنان کارگر ایجاد تعاونی‌های محلی، شهرستانی و استانی برای حمایت از مشاغل خانگی و به‌ویژه زنان شاغل در این حوزه را یک گام مؤثر در راستای حمایت از مشاغل خانگی و حفظ پایداری آن‌ها دانست و گفت: «شاغلان مشاغل خانگی با عضویت در تعاونی‌ها به‌عنوان نهادهای مشارکتی، از قدرت کافی برای پیشبرد امور و حل مشکلات جمعی خود برخوردار می‌شوند. هم‌گرایی نهادی این تعاونی‌ها در سطح استان و کشور، قدرت مشاغل خانگی ایجادی و پایداری آن‌ها را افزایش می‌دهد.» به گفته این فعال کارگری، وظیفه اصلی مسئولان، حمایت از مشاغل خانگی و کمک به ماندگاری آن‌هاست و توسعه کمّی و آماری به تنهایی کفایت نمی‌کند.
توسعه مشاغل خانگی در آمارهای رسمی
آمارهای رسمی حکایت از توسعه مشاغل خانگی دارند. از یک‌سو تعداد مشاغل خانگی و از سوی دیگر، آمار افراد در این حوزه افزایش داشته است. بر اساس داده‌های وزارت کار، اشتغال مشاغل خانگی در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ حدود 57 هزار نفر بوده و این تعداد به بیش از ۲۵۵ هزار نفر اشتغال ایجادی و توسعه‌ای در این بخش در سال ۱۴۰۲ رسیده است. همچنین مجوز صادره مشاغل خانگی در نیمه دوم این سال حدود 66 هزار مورد بوده که این تعداد در سال گذشته به حدود 180 هزار مورد رسید.
تا قبل از نیمه دوم سال ۱۴۰۰، سهم مشاغل خانگی از مجموع اشتغال موجود کشور سه درصد بود اما این رقم در انتهای سال گذشته به ۱۰ درصد رسید. مطابق با آمار سامانه رصد اشتغال، از مجموع دو میلیون و ۹۸۰ هزار فرصت شغلی ثبت شده در این سامانه تا انتهای سال ۱۴۰۲ تعداد ۲۹۸ هزار فرصت شغلی سهم مشاغل خانگی بوده است. در تیرماه امسال، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار ۱۰ درصد اشتغال ایجادی کشور را مربوط به حوزه مشاغل خانگی دانست و بیان کرد: «ایجاد ۷۷۵ هزار شغل خالص در سه سال اخیر، تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری و کاهشی شدن آمار بیکاری فارغ‌التحصیلان از اقدامات شاخص در سال‌های اخیر محسوب می‌شود.»
افزایش تسهیلات مشاغل خانگی و اخطار بانک مرکزی
افزایش تسهیلات اعتباری مشاغل خانگی، یکی دیگر از بسترسازی‌ها و تسهیل‌گری‌های صورت گرفته است. در تیرماه سال جاری محمود کریمی‌بیرانوند گفت: «طی سال گذشته پنج هزار میلیارد تومان اعتبار برای حوزه مشاغل خانگی توسط بانک مرکزی اختصاص یافت در حالی که تسهیلات مشاغل خانگی در سال ۱۳۹۹ جمعاً ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است.»
در سال گذشته به‌تنهایی مبلغ اعتبارات مشاغل خانگی، چهار هزار میلیارد تومان بود که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشدی ۳۳ درصدی را تجربه کرد. بانک مرکزی در نیمه دوم سال ۱۴۰۲ مبلغ یک‌هزار میلیارد تومان دیگر به‌منظور تقویت مشاغل خانگی در اختیار وزارت کار قرار داد تا مجموع اعتبار مشاغل خانگی به پنج هزار میلیارد تومان برسد. داده‌ها نشان می‌دهد که تسهیلات مشاغل خانگی در سال گذشته به نسبت سال ۱۳۹۹ رشد ۲۵ برابری داشته است. بدون تردید این افزایش، شاخصی امیدبخش و مثبت تلقی می‌شود. در عین حال اتفاق مثبت دیگر، اعلان هشدار بانک مرکزی در روزهای اخیر به بانک‌های مختلف کشور است مبنی بر اینکه وام مشاغل خانگی «باید» به سرعت تأمین اعتبار و از سوی بانک‌ها پرداخت شود. در روزهای ابتدای آبان‌ماه، بانک مرکزی ضمن اخطار به ۱۰ بانک برای کم‌کاری در پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه مشاغل خانگی تأکید کرد: «پرداخت این تسهیلات الزامی و در صورت عدم اجرا، قابل پیگیری در مراجع ذی‌صلاح است.»
وام قرض‌الحسنه اشتغال‌زایی فردی در سال‌جاری ۱۵۰ میلیون تومان و کارفرمایی به ازای اشتغال‌زایی برای ۴۰ نفر حداکثر چهار میلیارد تومان با سود چهار درصدی است. براساس ابلاغ بانک مرکزی، بانک‌ها ملزم شده‌اند این اعتبارات را به سرعت در اختیار متقاضیان واجد شرایط قرار دهند. به این ترتیب، باید منتظر باشیم و ببینیم گشایش اعتبارات ریالی و تکلیف نظام بانکی، در نهایت به کجا می‌انجامد. به گفته سیمین یعقوبیان، اگر حمایت‌ها مؤثر واقع شود، پایان امسال باید شاهد کاهش شاخص‌های بیکاری در گروه‌های هدف مشاغل خانگی به‌ویژه جامعه زنان و جمعیت زنان سرپرست خانوار باشیم.
ارسال دیدگاه
