سوزش سر دل بیماری رایج دستگاه گوارش
روماتیسم قلبی ازجمله بیماری‌های خود‌ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به دلیل التهاب ناشی از عفونت به دریچه‌های قلب حمله می‌کند و باعث بروز آسیب دائمی به ناحیه فوق می‌شود. این بیماری معمولاً پس از ابتلا به یک عفونت استرپتوکوکی مانند عفونت گلو رخ می‌دهد. وقتی دریچه قلب آسیب ببیند نمی‌تواند عملکرد خود را به‌درستی انجام دهد؛ چراکه احتمال نشت خون یا باریک شدن دریچه قلب وجود دارد. با رخ دادن چنین آسیبی، پمپاژ درست خون به سراسر بدن دچار نقص می‌شود و علائم نارسایی قلب نیز پس از مدتی بروز می‌یابد. تب روماتیسمی که عامل اصلی ابتلا به روماتیسم قلبی به شمار می‌رود ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما معمولاً در کودکان ۵ تا ۱۵ سال شیوع بیشتری دارد.
بیتا مهدوی روزنامه نگار
سوزش سردل یا ترش کردن معده از معمول‌ترین بیماری‌های دستگاه گوارش در جهان و ایران است، به‌طوری كه در هر روز هفت درصد مردم درجهان با آن درگیر هستند. این بیماری علاوه برکاهش کیفیت زندگی و تحمیل بار اقتصادی، فرد را مستعد سرطان مری می‌کند. سوزش معده یا سوزش سر دل یک احساس درد و سوزش در ناحیه قفسه سینه است که ممکن است به گردن و گلو نیز سرایت کند. این شرایط می‌تواند ناشی از مشکلات گوارشی مختلف نظیر رفلاکس معده، ورم معده و یا حتی مشکلات دوره بارداری باشد. زمانی که سوزش سر دل دارید، طعم تلخ در دهان یا طعم ترش در پشت گلو را احساس خواهید کرد. این علائم در هر زمانی ظاهر می‌شوند، اما اغلب بعد از صرف غذا یا زمانی که بلافاصله پس از خوردن چیزی دراز می‌کشید، بدتر می‌شود. بسیاری از مردم به راحتی با مصرف آب، شیر و یا شربت آنتی‌اسید آن را درمان می‌کنند اما عارضه فوق در صورت تداوم خطرناک است. دکتر محمدعلی درخشنده، متخصص بیماری‌های داخلی در مورد سوزش سردل یا ترش کردن به «آتیه‌نو» می‌گوید: «سوزش سر دل به علت برگشت محتویات معده به‌ویژه اسید به داخل مری ایجاد می‌شود. وقوع آن در اثر از بین رفتن عملکرد صحیح دریچه‌ای است که بین مری و معده قرار دارد و در حالت طبیعی مانع برگشت محتویات معده به مری می‌شود. سوزش سر دل نسبتاً شایع است و به نظر می‌رسد با صنعتی شدن زندگی انسان‌ها (کم تحرکی، چاقی، مصرف غذاهای آماده و کنسرو) شیوع این بیماری روبه افزایش باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف غذاهای دارای اسیدیته بالا می‌تواند باعث ایجاد سوزش سر دل شود. افرادی که قهوه زیاد می خورند، نسبت به افرادی که قهوه بدون کافئین مصرف می‌کنند دارای ریسک بالای ابتلا به رفلاکس(ناشی از آسیب بیشتر مری با قهوه کافئین‌دار) هستند. همچنین مصرف بالای نمک خوراکی، مصرف غذاهای حاوی مقادیر بسیار کم فیبر و مصرف شکلات و نوشیدنی‌های گازدار که با تضعیف موقتی در اسفنکتر تحتانی مری و باعث رفلاکس معده می‌شوند، احتمال ابتلا را بیشتر می‌کند. علت اصلی این اختلال ناشی از گاز دی‌اکسید‌کربن موجود در نوشیدنی است که باعث افزایش تعداد تنفس افراد شده و باعث افزایش ورود اسید به مری می‌شود. از علل دیگر می‌توان به فشار‌های روحی، روانی، استرس و مصرف برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، آسپرین، داروهای ضدالتهاب غیر‌استروئیدی که به تحریک معده و افزایش اسیدیته آن منجر می‌شود و وجود بیماری‌هایی مانند زخم‌معده، التهاب معده و رفلاکس معده اشاره کرد.
علائم
درخشنده در مورد علائم این بیماری می‌افزاید: «ترش کردن و احساس جوشش در پشت جناغ سینه شایع‌ترین علامت است. البته این بیماری علائم دیگری هم دارد که عبارت‌اند از آروغ زدن مکرر، خشکی و تلخی مزمن دهان، افزایش ترشحات بزاق دهان و جمع شدن آب در دهان، درد پشت جناغ سینه، گرفتگی صدای صبحگاهی و خس‌خس سینه، التهاب اندو (ریشه دندان) و پوسیدگی سریع دندان‌ها، برگشت محتویات معده به دهان و اختلال و درد در بلع غذا. علائم عارضه فوق بسیار متنوع‌اند و بسیاری از آن‌ها حداقل یک‌بار در طول زندگی تجربه می‌شوند. باید توجه داشت که بروز این علائم بیماری تلقی نمی‌شود، بلکه ترش کردن بیش از 2 تا 3 بار در هفته و وجود مزمن علائم فوق می‌تواند حاکی از بیماری مزمن باشد.»
تشخیص به موقع
او در مورد تشخیص به موقع سوزش سر دل می‌افزاید: «براساس توصیه‌های انستیتو بهداشت جهانی هر فردی که بیش از 2 تا 3 بار در هفته علائم ترش کردن و جوشش پشت جناغ را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند. در صورتی که سن فرد بالای 40 سال و طول کشیدن علائم بیش از پنج سال باشد و با گیرکردن غذا یا کاهش وزن مواجه شود، برای عوارض احتمالی باید اقدامات تشخیصی ازجمله آندوسکوپی را انجام دهد. اگر سن فرد کمتر از 40 سال و مدت شروع علائم هم کمتر از پنج سال باشد، توصیه می‌شود ابتدا یک دوره 4 تا 6 هفته از داروهای آنتی اسید (طبق تجویز پزشک) استفاده کند.»
عوارض
این متخصص بیماری‌های داخلی در مورد عوارض ترش کردن معده یادآوری می‌کند: «بسیاری از مردم بر این باورند که ترش کردن چندبار در هفته آن‌قدر مهم نیست که نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد، اما باید توجه داشت که بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض مهمی به دنبال داشته باشد. یکی از این پیامدها شامل ایجاد جراحت در مری است که محتویات معده به علت خاصیت اسیدی باعث آسیب به سلول‌ها می‌شود. جدار معده مکانیسیم‌های دفاعی متعددی برای جلوگیری از صدمه اسیدی دارد، اما جدار مری چنین خواصی ندارد و تماس مداوم اسید با آن جراحت‌هایی در مخاط مری ایجاد می‌کند که به آن ورم انتهایی مری یا ازوفاژیت می‌گویند. جراحت‌های حاصل از برگشت اسید به مری در صورت عدم درمان پیشرفت می‌کند و ممکن است منجر به زخم در مری شود. عارضه دیگر گیر کردن غذا در مری محسوب می‌شود. بروز زخم و جراحت در مری ضمن ایجاد تنگی انتهای مری، عبور غذا را با مشکل مواجه می‌کند. این اتفاق معمولاً در رفلاکس‌های شدید و طولانی‌مدت می‌افتد. تغییر ماهیت بافت انتهای مری نتیجه دیگر سوزش سر دل است. در اثر تحریک مداوم اسید در مری سلول‌های مخاط مری تغییر ماهیت می‌دهند که فرد را برای بروز سرطان مری بسیار مستعد می‌کند. سرطان مری از مهم‌ترین عوارض این بیماری است. به‌طوری که در نهایت بعد از سال‌ها رفلاکس و ایجاد زخم در مری احتمال بروز سرطان مری در فرد افزایش می‌یابد.
جراحی برای درمان
درخشنده در مورد جراحی توضیح می‌دهد: «جراحی در شرایط خاصی برای درمان بیماری تجویز می‌شود. به عنوان مثال در مواردی که علی‌رغم مقدار کافی دارو علائم بیماری در حین مصرف دارو کاهش نمی‌یابد یا در شرایطی که در آندوسکوپی عوارض خاص ناشی از برخورد اسید به مخاط مری ایجاد شده، پزشک متخصص دستگاه گوارش جراحی را پیشنهاد می‌کند. در حال حاضر جراحی هم به روش باز و هم با لاپاراسکوپی انجام می‌شود. در آینده حتی از طریق آندسکوپی می‌توان عملی انجام داد که جلوی برگشت اسید معده را بگیرد. نکته مهمی که بیماران باید در نظر داشته باشند، این است که افراد مبتلا بدانند این بیماری همیشگی است و هیچ دارویی وجود ندارد که با یک دوره خاص درمانی آن را برای همیشه بهبود دهد. لذا این افراد باید مقدار مناسب دارو را برای همیشه استفاده کنند و هر 2 تا 3 سال یک‌بار هم آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی را انجام دهند تا عوارض احتمالی به موقع تشخیص داده شود و درمان مناسب به عمل آید.
علائم
درخشنده در مورد علائم این بیماری می‌افزاید: «ترش کردن و احساس جوشش در پشت جناغ سینه شایع‌ترین علامت است. البته این بیماری علائم دیگری هم دارد که عبارت‌اند از آروغ زدن مکرر، خشکی و تلخی مزمن دهان، افزایش ترشحات بزاق دهان و جمع شدن آب در دهان، درد پشت جناغ سینه، گرفتگی صدای صبحگاهی و خس‌خس سینه، التهاب اندو (ریشه دندان) و پوسیدگی سریع دندان‌ها، برگشت محتویات معده به دهان و اختلال و درد در بلع غذا. علائم عارضه فوق بسیار متنوع‌اند و بسیاری از آن‌ها حداقل یک‌بار در طول زندگی تجربه می‌شوند. باید توجه داشت که بروز این علائم بیماری تلقی نمی‌شود، بلکه ترش کردن بیش از 2 تا 3 بار در هفته و وجود مزمن علائم فوق می‌تواند حاکی از بیماری مزمن باشد.»
تشخیص به موقع
او در مورد تشخیص به موقع سوزش سر دل می‌افزاید: «براساس توصیه‌های انستیتو بهداشت جهانی هر فردی که بیش از 2 تا 3 بار در هفته علائم ترش کردن و جوشش پشت جناغ را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند. در صورتی که سن فرد بالای 40 سال و طول کشیدن علائم بیش از پنج سال باشد و با گیرکردن غذا یا کاهش وزن مواجه شود، برای عوارض احتمالی باید اقدامات تشخیصی ازجمله آندوسکوپی را انجام دهد. اگر سن فرد کمتر از 40 سال و مدت شروع علائم هم کمتر از پنج سال باشد، توصیه می‌شود ابتدا یک دوره 4 تا 6 هفته از داروهای آنتی اسید (طبق تجویز پزشک) استفاده کند.»
عوارض
این متخصص بیماری‌های داخلی در مورد عوارض ترش کردن معده یادآوری می‌کند: «بسیاری از مردم بر این باورند که ترش کردن چندبار در هفته آن‌قدر مهم نیست که نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد، اما باید توجه داشت که بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض مهمی به دنبال داشته باشد. یکی از این پیامدها شامل ایجاد جراحت در مری است که محتویات معده به علت خاصیت اسیدی باعث آسیب به سلول‌ها می‌شود. جدار معده مکانیسیم‌های دفاعی متعددی برای جلوگیری از صدمه اسیدی دارد، اما جدار مری چنین خواصی ندارد و تماس مداوم اسید با آن جراحت‌هایی در مخاط مری ایجاد می‌کند که به آن ورم انتهایی مری یا ازوفاژیت می‌گویند. جراحت‌های حاصل از برگشت اسید به مری در صورت عدم درمان پیشرفت می‌کند و ممکن است منجر به زخم در مری شود. عارضه دیگر گیر کردن غذا در مری محسوب می‌شود. بروز زخم و جراحت در مری ضمن ایجاد تنگی انتهای مری، عبور غذا را با مشکل مواجه می‌کند. این اتفاق معمولاً در رفلاکس‌های شدید و طولانی‌مدت می‌افتد. تغییر ماهیت بافت انتهای مری نتیجه دیگر سوزش سر دل است. در اثر تحریک مداوم اسید در مری سلول‌های مخاط مری تغییر ماهیت می‌دهند که فرد را برای بروز سرطان مری بسیار مستعد می‌کند. سرطان مری از مهم‌ترین عوارض این بیماری است. به‌طوری که در نهایت بعد از سال‌ها رفلاکس و ایجاد زخم در مری احتمال بروز سرطان مری در فرد افزایش می‌یابد.
جراحی برای درمان
درخشنده در مورد جراحی توضیح می‌دهد: «جراحی در شرایط خاصی برای درمان بیماری تجویز می‌شود. به عنوان مثال در مواردی که علی‌رغم مقدار کافی دارو علائم بیماری در حین مصرف دارو کاهش نمی‌یابد یا در شرایطی که در آندوسکوپی عوارض خاص ناشی از برخورد اسید به مخاط مری ایجاد شده، پزشک متخصص دستگاه گوارش جراحی را پیشنهاد می‌کند. در حال حاضر جراحی هم به روش باز و هم با لاپاراسکوپی انجام می‌شود. در آینده حتی از طریق آندسکوپی می‌توان عملی انجام داد که جلوی برگشت اسید معده را بگیرد. نکته مهمی که بیماران باید در نظر داشته باشند، این است که افراد مبتلا بدانند این بیماری همیشگی است و هیچ دارویی وجود ندارد که با یک دوره خاص درمانی آن را برای همیشه بهبود دهد. لذا این افراد باید مقدار مناسب دارو را برای همیشه استفاده کنند و هر 2 تا 3 سال یک‌بار هم آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی را انجام دهند تا عوارض احتمالی به موقع تشخیص داده شود و درمان مناسب به عمل آید.
ارسال دیدگاه
