
تأثیر انجمنهای ایمنی و بهداشت کار در بهبود سلامت نیروی کار معدن
وضعیت ایمنی معادن در ایران به روایت آمارهاي رسمی و گزارش شده، مناسب نیست. منشأ عمده حوادث و بهویژه تلفات متعاقب آنها، خطاي انسانی بیان به شمار میرود. همچنین اقدامات متعدد قانونگذاري، تشکیل کمیتهها، عقد تفاهمنامه، ابلاغ دستورالعمل یا وضع استانداردها که توسط سازمانهاي متولی و طی سالیان مختلف انجام شده، نتوانسته به موفقیت شگرفی در کاهش حوادث معدنی منجر شود. در این میان، نقش انجمنهای ایمنی و بهداشت، بسیار حیاتی و محوری است.
کاهش حوادث معدنی مستلزم برخورداری از یک رویکرد چندوجهی شامل اجرای اقدامات ایمنی، پذیرش فناوریهای جدید و ترویج فرهنگ ایمنی در صنعت معدن است. انجمنهای ایمنی و بهداشت شغلی نقشی اساسی در رابطه با این تلاشها ایفا میکنند. هماکنون جایگاه این تشکلها چندان مطلوب نیست و با نقش اثرگذار آنها در تصویب و اجرای قوانین و مقررات حفاظتی مطابق با استانداردهای بینالمللی فاصله زیادی دارد. ازجمله عوامل منفی اثرگذار بر فعالیت کارآمد این تشکلها میتوان مشکلات اقتصادی و اولویت دادن بهرهوری بر ایمنی، عوامل نظارتی و محدودیت بودجه و دسترسی به فناوریهای مدرن و مواد آموزشی را عنوان کرد که میتواند مانع اثربخشی نهادهای فوق شود.
این در حالی است که در شرایط مطلوب، انجمنهای غیردولتی ایمنی و بهداشت حرفهای نقشی حیاتی در افزایش حفاظت و ایمنی کارگران در صنایع مختلف ایفا میکنند. این سازمانها با فعالیت مستقل از ارگانهای دولتی از طریق حمایت، آموزش، پژوهش و همکاری مشارکت قابلتوجهی در تدوین استانداردهای مرتبط با ایمنی و نظارت بر حسن اجرای آنها دارند. اقدامات مذکور توسط انجمنهای غیردولتی حوزه ایمنی و بهداشت کار در چند سطح انجام میشود:
حمایت از سیاستگذاریها
سازمانهای غیردولتی ایمنی و بهداشت شغلی از توسعه و اجرای مقررات ایمنی و بهداشت قوی حمایت میکنند. آنها توصیههای تخصصی را براساس تحقیقات انجام شده به سیاستگذاران ارائه میدهند. این تلاشهای حمایتی منجر به اجرای مقررات و استانداردهای ایمنی سختگیرانهتر میشود که نتیجه آن تدوین سیاستهای آگاهانه مبتنی بر به حداقل رساندن چالشها و نیازهای حفاظت و ایمنی محیط کار است.
آموزش
انجمنهای بهداشت شغلی برنامههای آموزشی جامعی را در مورد جنبههای مختلف بهداشت و ایمنی کار ایجاد و ارائه میکنند. آنها کارگاهها، سمینارها و کنفرانسهایی را برای آموزش کارگران و کارفرمایان در مورد آخرین شیوهها و فناوریهای ایمنی در نظر میگیرند. در جریان همین برنامههای آموزشی، کارگران آموزشهای لازم را برای شناخت و کاهش خطرات میبینند که منجر به ایجاد محیط کار ایمنتر میشود. در عین حال، رویدادهای آموزشی منظم تضمین میکند که هم کارگران و هم کارفرمایان از آخرین روندها و تکنیکهای ایمنی اطلاع دارند.
تحقیق و توسعه
انجام تحقیقات برای شناسایی خطرات نوظهور و مداخلات ایمنی مؤثر است. در همین راستا تشویق به توسعه و پذیرش فناوریها و روشهای جدید برای افزایش ایمنی محل کار ضرورت پیدا میکند. یافتههای تحقیقات به ایجاد راهحلهای ایمنی مبتنی بر شواهد یاری میرساند که به چالشهای خاص صنعت میپردازد. همچنین ترویج فناوریهای نوآورانه اقدامات ایمنی و تجهیزات مؤثرتر را در پی دارد.
اشتراکگذاری اطلاعات
سازمانهای فوق بهعنوان مخزن اطلاعات اشتراکگذاری بهترین شیوهها، مطالعات موردی و دستورالعملهای ایمنی را برعهده میگیرند. آنها پلتفرمهایی را برای متخصصان صنعت برای تبادل ایده و همکاری در طرحهای ایمنی فراهم میکنند و به این وسیله با ایجاد فرصتهای شبکهسازی، تلاشهای جمعی برای بهبود ایمنی محل کار را رقم میزنند.
ممیزیها و بازرسیهای ایمنی
تفویض بازرسی و نظارت بر ایمنی محیطهای کار به انجمنهای غیردولتی از سوی حاکمیت، به استقلال روند نظارت بر ایمنی کارگران کمک میکند. انجام ممیزیها و بازرسیهای ایمنی مستقل برای ارزیابی شرایط محیط کار و رعایت مقررات ایمنی این مزیت را دارد که ارزیابی بی طرفانهای از ایمنی محل کار ارائه دهد و زمینههای بهبود را برجسته سازد.
از طرفی بازرسی میتواند به ارائه خدمات مشاوره برای کمک به سازمانها در رسیدگی به مشکلات ایمنی شناسایی شده، منتهی شود. خدمات مشاوره سازمانها را برای یافتن راهحلهای عملی افزایش ایمنی راهنمایی میکند.
بررسی و تحلیل حوادث شغلی
کمک به بررسی حوادث محل کار برای تعیین علل ریشهای، عوامل مؤثر بر وقوع آنها و ارائه توصیههایی براساس تجزیه و تحلیل حوادث جهت جلوگیری از حوادث آینده، ازجمله وظایف این انجمنهاست. با انجام بررسیها علل اصلی حوادث کشف و مداخلات هدفمند امکانپذیر میشود. در عین حال سازمانها توانایی بهبود مداوم فرایندهای ایمنی را کسب میکنند.
افزایش آگاهی و ترویج فرهنگ ایمنی
اجرای کمپینهایی برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت بهداشت و ایمنی شغلی و تشویق سازمانها به پرورش فرهنگی که در آن ایمنی اولویت و ارزش دارد، از کارویژههای این انجمنهاست. کمپینهای آگاهی به کارگران و کارفرمایان در مورد اهمیت اقدامات ایمنی آموزش میدهند. در نتیجه ترویج فرهنگ ایمنی زمینه اتخاذ رویکردهای پیشگیرانهتر برای ایمنی محیط کار را به دنبال میآورد.
آمادگی و واکنش اضطراری
ارائه آموزش در مورد استراتژیهای آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری و یاری سازمانها در توسعه و اصلاح طرحهای واکنش اضطراری یکی از مأموریتهای انجمنهای ایمنی و بهداشت کار است. این طرحها کارگران را برای پاسخگویی مناسب نسبت به مواقع خطر آماده میکند.
نقش نظارتی دولت
نهاد دولت میتواند عملکرد انجمنهای بهداشت و ایمنی شغلی را توسط ترکیبی از روشهای نظارتی، همکاری و ارزیابی عملکرد مورد ارزیابی قرار دهد. ایجاد یک نظام صنفی که استانداردها و دستورالعملهای روشن برای فعالیت انجمنهای حفاظت و ایمنی، همراه با سیستم صدور مجوز و اعتبار را تضمین کند، از مهمترین اقدامات دولتها در راستای تقویت فعالیت این تشکلهاست. تشکیل یک نظام صنفی، گزارشدهی منظم و ممیزیهای عملکرد را ضرورت میبخشد و انجمنهای ایمنی و بهداشت را ملزم میکند تا گزارشهای تفصیلی فعالیتهای خود را ارائه دهند. گزارش اجباری حوادث محل کار به یک پایگاه داده مرکزی و مستقل، امکان تجزیه و تحلیل دادهها را برای شناسایی روندها و اندازهگیری تأثیر مداخلات ایمنی فراهم میکند. انجام نظرسنجیها و جمعآوری بازخورد از کسبوکارها، کارگران و سایر ذینفعان ارزیابی اثربخشی برنامهها و خدمات سازمانهای غیردولتی فعال در حوزه حفاظت و ایمنی کار را به ارمغان میآورد.
همکاری و ارتباط بین دولت و انجمنهای حوزه ایمنی یک کار حیاتی است. جلسات منظم با این انجمنها، ذینفعان صنعت و سایر سازمانهای مربوطه به اشتراکگذاری بهترین شیوهها یاری میرساند. توسعه شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) و ارزیابی نتایج فعالیتهای انجمنها از طریق بهبود معیارهای ایمنی محل کار، ارزیابی نسبتا دقیقی از تأثیر آنها ارائه میدهد. پیوند بودجه دولتی با معیارهای عملکرد، اثربخشی را تشویق میکند، در حالی که شفافیت و پاسخگویی با در دسترس قرار دادن دادههای عملکرد برای عموم حفظ میشود. بهبود مستمر از طریق خودارزیابی، بررسی همتایان و آموزش مداوم برای آموزشگران حوزه ایمنی و بهداشت کار سبب میشود تا آنها در مورد آخرین شیوههای ایمنی و الزامات قانونی بهروز بمانند. با به کارگیری این راهبردها، دولت میتواند بهطور مؤثر بر عملکرد انجمنهای بهداشت و ایمنی شغلی نظارت کرده و اطمینان حاصل کند که این هستهها بهطور مثبت در نتایج ایمنی و بهداشت محیط کار مفید هستند.
این در حالی است که در شرایط مطلوب، انجمنهای غیردولتی ایمنی و بهداشت حرفهای نقشی حیاتی در افزایش حفاظت و ایمنی کارگران در صنایع مختلف ایفا میکنند. این سازمانها با فعالیت مستقل از ارگانهای دولتی از طریق حمایت، آموزش، پژوهش و همکاری مشارکت قابلتوجهی در تدوین استانداردهای مرتبط با ایمنی و نظارت بر حسن اجرای آنها دارند. اقدامات مذکور توسط انجمنهای غیردولتی حوزه ایمنی و بهداشت کار در چند سطح انجام میشود:
حمایت از سیاستگذاریها
سازمانهای غیردولتی ایمنی و بهداشت شغلی از توسعه و اجرای مقررات ایمنی و بهداشت قوی حمایت میکنند. آنها توصیههای تخصصی را براساس تحقیقات انجام شده به سیاستگذاران ارائه میدهند. این تلاشهای حمایتی منجر به اجرای مقررات و استانداردهای ایمنی سختگیرانهتر میشود که نتیجه آن تدوین سیاستهای آگاهانه مبتنی بر به حداقل رساندن چالشها و نیازهای حفاظت و ایمنی محیط کار است.
آموزش
انجمنهای بهداشت شغلی برنامههای آموزشی جامعی را در مورد جنبههای مختلف بهداشت و ایمنی کار ایجاد و ارائه میکنند. آنها کارگاهها، سمینارها و کنفرانسهایی را برای آموزش کارگران و کارفرمایان در مورد آخرین شیوهها و فناوریهای ایمنی در نظر میگیرند. در جریان همین برنامههای آموزشی، کارگران آموزشهای لازم را برای شناخت و کاهش خطرات میبینند که منجر به ایجاد محیط کار ایمنتر میشود. در عین حال، رویدادهای آموزشی منظم تضمین میکند که هم کارگران و هم کارفرمایان از آخرین روندها و تکنیکهای ایمنی اطلاع دارند.
تحقیق و توسعه
انجام تحقیقات برای شناسایی خطرات نوظهور و مداخلات ایمنی مؤثر است. در همین راستا تشویق به توسعه و پذیرش فناوریها و روشهای جدید برای افزایش ایمنی محل کار ضرورت پیدا میکند. یافتههای تحقیقات به ایجاد راهحلهای ایمنی مبتنی بر شواهد یاری میرساند که به چالشهای خاص صنعت میپردازد. همچنین ترویج فناوریهای نوآورانه اقدامات ایمنی و تجهیزات مؤثرتر را در پی دارد.
اشتراکگذاری اطلاعات
سازمانهای فوق بهعنوان مخزن اطلاعات اشتراکگذاری بهترین شیوهها، مطالعات موردی و دستورالعملهای ایمنی را برعهده میگیرند. آنها پلتفرمهایی را برای متخصصان صنعت برای تبادل ایده و همکاری در طرحهای ایمنی فراهم میکنند و به این وسیله با ایجاد فرصتهای شبکهسازی، تلاشهای جمعی برای بهبود ایمنی محل کار را رقم میزنند.
ممیزیها و بازرسیهای ایمنی
تفویض بازرسی و نظارت بر ایمنی محیطهای کار به انجمنهای غیردولتی از سوی حاکمیت، به استقلال روند نظارت بر ایمنی کارگران کمک میکند. انجام ممیزیها و بازرسیهای ایمنی مستقل برای ارزیابی شرایط محیط کار و رعایت مقررات ایمنی این مزیت را دارد که ارزیابی بی طرفانهای از ایمنی محل کار ارائه دهد و زمینههای بهبود را برجسته سازد.
از طرفی بازرسی میتواند به ارائه خدمات مشاوره برای کمک به سازمانها در رسیدگی به مشکلات ایمنی شناسایی شده، منتهی شود. خدمات مشاوره سازمانها را برای یافتن راهحلهای عملی افزایش ایمنی راهنمایی میکند.
بررسی و تحلیل حوادث شغلی
کمک به بررسی حوادث محل کار برای تعیین علل ریشهای، عوامل مؤثر بر وقوع آنها و ارائه توصیههایی براساس تجزیه و تحلیل حوادث جهت جلوگیری از حوادث آینده، ازجمله وظایف این انجمنهاست. با انجام بررسیها علل اصلی حوادث کشف و مداخلات هدفمند امکانپذیر میشود. در عین حال سازمانها توانایی بهبود مداوم فرایندهای ایمنی را کسب میکنند.
افزایش آگاهی و ترویج فرهنگ ایمنی
اجرای کمپینهایی برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت بهداشت و ایمنی شغلی و تشویق سازمانها به پرورش فرهنگی که در آن ایمنی اولویت و ارزش دارد، از کارویژههای این انجمنهاست. کمپینهای آگاهی به کارگران و کارفرمایان در مورد اهمیت اقدامات ایمنی آموزش میدهند. در نتیجه ترویج فرهنگ ایمنی زمینه اتخاذ رویکردهای پیشگیرانهتر برای ایمنی محیط کار را به دنبال میآورد.
آمادگی و واکنش اضطراری
ارائه آموزش در مورد استراتژیهای آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری و یاری سازمانها در توسعه و اصلاح طرحهای واکنش اضطراری یکی از مأموریتهای انجمنهای ایمنی و بهداشت کار است. این طرحها کارگران را برای پاسخگویی مناسب نسبت به مواقع خطر آماده میکند.
نقش نظارتی دولت
نهاد دولت میتواند عملکرد انجمنهای بهداشت و ایمنی شغلی را توسط ترکیبی از روشهای نظارتی، همکاری و ارزیابی عملکرد مورد ارزیابی قرار دهد. ایجاد یک نظام صنفی که استانداردها و دستورالعملهای روشن برای فعالیت انجمنهای حفاظت و ایمنی، همراه با سیستم صدور مجوز و اعتبار را تضمین کند، از مهمترین اقدامات دولتها در راستای تقویت فعالیت این تشکلهاست. تشکیل یک نظام صنفی، گزارشدهی منظم و ممیزیهای عملکرد را ضرورت میبخشد و انجمنهای ایمنی و بهداشت را ملزم میکند تا گزارشهای تفصیلی فعالیتهای خود را ارائه دهند. گزارش اجباری حوادث محل کار به یک پایگاه داده مرکزی و مستقل، امکان تجزیه و تحلیل دادهها را برای شناسایی روندها و اندازهگیری تأثیر مداخلات ایمنی فراهم میکند. انجام نظرسنجیها و جمعآوری بازخورد از کسبوکارها، کارگران و سایر ذینفعان ارزیابی اثربخشی برنامهها و خدمات سازمانهای غیردولتی فعال در حوزه حفاظت و ایمنی کار را به ارمغان میآورد.
همکاری و ارتباط بین دولت و انجمنهای حوزه ایمنی یک کار حیاتی است. جلسات منظم با این انجمنها، ذینفعان صنعت و سایر سازمانهای مربوطه به اشتراکگذاری بهترین شیوهها یاری میرساند. توسعه شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) و ارزیابی نتایج فعالیتهای انجمنها از طریق بهبود معیارهای ایمنی محل کار، ارزیابی نسبتا دقیقی از تأثیر آنها ارائه میدهد. پیوند بودجه دولتی با معیارهای عملکرد، اثربخشی را تشویق میکند، در حالی که شفافیت و پاسخگویی با در دسترس قرار دادن دادههای عملکرد برای عموم حفظ میشود. بهبود مستمر از طریق خودارزیابی، بررسی همتایان و آموزش مداوم برای آموزشگران حوزه ایمنی و بهداشت کار سبب میشود تا آنها در مورد آخرین شیوههای ایمنی و الزامات قانونی بهروز بمانند. با به کارگیری این راهبردها، دولت میتواند بهطور مؤثر بر عملکرد انجمنهای بهداشت و ایمنی شغلی نظارت کرده و اطمینان حاصل کند که این هستهها بهطور مثبت در نتایج ایمنی و بهداشت محیط کار مفید هستند.
ارسال دیدگاه