مزایای قانون جدید نقلوانتقال سوابق بیمهای
نقلوانتقال سوابق بیمهای (یا کسور بازنشستگی) بین صندوق‌های بازنشستگی و تجمیع سوابق بیمهای اشخاص معمولاً روندی دشوار و همراه با پیپیدگی‌های اداری خاص بوده است. امری که گاه سبب می‌شد تا فرد در میانه مسیر از انجام آن صرف‌نظر کند. تصویب و ابلاغ بخشنامه جدید در این مورد اقبال عمومی به انتقال سوابق بیمهای را ارتقا داده که در نتیجه آن تعداد بیشتری از شرکای اجتماعی به این کار روی آورده‌اند.
مهناز بیرانوند روزنامه نگار
بخشنامه قانون جدید نقلوانتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی بین صندوق‌های بازنشستگی و تجمیع سوابق بیمهای اشخاص مصوب یازدهم اردیبهشت‌ماه سال 1402 مجلس شورای اسلامی‌و آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور مصوب 27 دی‌ماه سال 1402 هیأت وزیران، اواسط خردادماه سال جاری به شعب و واحدهای اجرایی سازمان تأمین‌اجتماعی ابلاغ شد.
بر این اساس با آغاز اجرای قانون جدید، قانون نقلوانتقال حق‌بیمه یا بازنشستگی مصوب 27 خردادماه سال 1365 و ماده «یک» قانون تعدیل نیروی انسانی دستگاه‌های دولتی مصوب 27 فروردین‌ماه سال 1366 مجلس شورای اسلامی منسوخ و تغییراتی در نحوه نقلوانتقال سوابق بین صندوق‌های بازنشستگی ایجاد شده است.
تفاوت قانون قدیم و جدید انتقال سوابق بیمه
مقایسه قانون جدید نقلوانتقال سوابق بیمه با قانون قبلی این نکته را برجسته می کند که پیش‌تر حق‌بیمه سنوات گذشته متقاضیان در صندوق مبدأ، عیناً به صندوق مقصد منتقل می‌شد. در قانون جدید، وجوه حق‌بیمه یا کسور بازنشستگی، بدواً براساس آخرین نرخ سود اوراق مشارکت اعلامی از سوی بانک مرکزی در زمان درخواست از طرف صندوق مبدأ محاسبه و به‌روزرسانی شده و با اصل حق‌بیمه به صندوق مقصد منتقل و مبلغ مابهالتفاوت (براساس مقررات صندوق مقصد) با تکلیف پرداخت متقاضی حتی به صورت اقساط کاهش می‌یابد.
جزئیات ارائه درخواست انتقال سوابق به تأمین‌اجتماعی
طبق بخشنامه مذکور، بیمه‌شدگان فعال و مستمری‌بگیران که به‌علت انتقال، استعفا، بازخرید خدمت، اخراج، انفصال دائم و تغییرات ساختاری ناشی از ادغام، انحلال و واگذاری‌ها رابطه استخدامی آنان با کارفرمای متبوع قطع و به‌تبع آن از عضویت و شمول صندوق بازنشستگی مربوطه خارج و تحت‌پوشش تأمین‌اجتماعی قرار گیرند، می‌توانند با همراه داشتن حکم قطع رابطه استخدامی یا حکم تغییر نظام بیمهای به شعبه ذی‌ربط جهت ارائه درخواست نقلوانتقال سوابق مراجعه کنند.
شرط 10 سال سابقه پرداخت بیمه
به استناد قانون نحوه تأثیر سوابق انتقال یافته بر سازمان تأمین‌اجتماعی برای استفاده از مزایای مقرر در قانون تأمین‌اجتماعی و قانون استفساریه قانون مذکور، سوابق برای افرادی که از تاریخ تصویب قانون مزبور در 9 اردیبهشت‌ماه سال 1380 از عضویت صندوق قبلی خارج و در ردیف بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی قرار گرفته‌اند، به شکلی در احراز شرایط مستمری بازنشستگی قابل احتساب است که بیمه‌شده در زمان درخواست بازنشستگی دارای حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق‌بیمه مقرر در قانون تأمین‌اجتماعی باشد. همین‌طور سوابق انتقال‌یافته از سایر صندوق‌ها به تأمین‌اجتماعی در احراز شرایط و میزان مستمری ازکارافتادگی و بازماندگان، عیناً ملاک محاسبه قرار خواهد گرفت.
انتقال وجوه حق‌بیمه به صندوق مقصد
بخشنامه مربوطه همچنین درباره نحوه انتقال حق‌بیمه از سازمان تأمین‌اجتماعی به سایر صندوق‌ها توضیحاتی داده است. در ارتباط با درخواست‌هایی که از تاریخ لازم‌الاجرا شدن آیین‌نامه اجرایی قانون در 19 اسفندماه سال 1402 از سوی صندوق مقصد دریافت می‌شود، هنگام انتقال حق‌بیمه از سوی تأمین‌اجتماعی به دیگر صندوق‌ها باید وجوه مربوط به سال‌های قابل انتقال براساس نرخ سود اوراق مشارکت یک‌ساله اعلامی بانک مرکزی در زمان درخواست، محاسبه، به‌روزرسانی و با اصل حق‌بیمه قابل انتقال، به صندوق مقصد منتقل شود. همچنین با توجه به ارائه خدمات درمانی و تعهدات کوتاه‌مدت تأمین‌اجتماعی به بیمه‌شدگان، بر مبنای تبصره «2» ماده (3) قانون یادشده، قبل از انجام به‌روزرسانی، سهم درمان (نُه/ بیست‌وهفتم) و سهم تعهدات کوتاه‌مدت (یک/بیست‌وهفتم) از مبلغ حق‌بیمه قابل انتقال، کسر می‌شود.
پرداخت مستمری جمع برای اولین بار در کشور
پیش از این «سمیرا اسمعیلی شهمیرزادی»، سرپرست دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی 28 دی‌ماه سال 1402 با اعلام تصویب آیین‌نامه جدید نقلوانتقال سوابق بیمهای و برقراری مستمری جمع در هیأت‌دولت، گفت: «پس از ابلاغ قانون نقلوانتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی بین صندوق‌های بازنشستگی و تجمیع سوابق بیمهای اشخاص، متن پیش‌نویس اولیه آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور تهیه شد. صندوق‌های بازنشستگی از طریق این سند نسبت به نقلوانتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی متقاضیان بین صندوق‌های بازنشستگی و برقراری مستمری جمع اقدام خواهند کرد.»
اسمعیلی شهمیرزادی تأکید کرد: «موضوع پرداخت مستمری جمع برای اولین‌بار در کشور اجرایی خواهد شد، به‌طوری که افراد با سابقه بیمه‌پردازی در صندوق‌های مختلف، می‌توانند از هر صندوق به نسبت سابقه بیمه‌پردازی مستمری دریافت کنند. در صورت نقلوانتقال سوابق، وجوه حق‌بیمه انتقالی به صندوق مقصد به‌روزرسانی شده و افراد نسبت به قانون قبلی مابهالتفاوت کمتری می‌پردازند.»
تأثیر انتقال سوابق بیمه بر صندوق‌های بازنشستگی
«نرگس اکبرپور‌روشن»، عضو هیأت‌علمی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی و کارشناس بیمه‌های اجتماعی در ارتباط با تأثیرگذاری نقلوانتقال سوابق بیمهای در حوزه حکمرانی صندوق‌های بازنشستگی کشور، به «آتیه‌نو» گفت: «در این باب صرفاً موضوع تأثیرگذاری قانون جدید نقلوانتقال سوابق بیمهای بر پایداری یک صندوق بازنشستگی نیست و ابعاد مهم دیگری از این موضوع تأثیر می‌پذیرد. در واقع مسئله نظام بازنشستگی و صندوق‌های بیمهای باید از زوایای مختلف و به‌طور ویژه انتقال سوابق بیمهای بین صندوق‌ها و سازمان‌های بیمهای مختلف مورد توجه قرار گیرد. یکی از ابعاد مهم و مؤثر در کنار پایداری، کفایت و جامعیت صندوق‌های بازنشستگی موضوع حکمرانی نهادهای بیمهای و بازنشستگی است.»
اکبرپور‌روشن افزود: «با نگاه کلان به موضوع نقلوانتقال سوابق بیمهای، این مهم در قالب قانون یا بخشنامه جدید امکان تأثیرگذاری بر مجموعه نظام بازنشستگی کشور را خواهد داشت. این تغییرات مرتبط با قانون به نحوی حکمرانی نظام بیمهای کشور را متأثر می‌کند که بیمه‌شدگان در انجام امور مرتبط با تجمیع سوابق بیمهای با فرایندی تسهیل شده مواجه باشند.»
او ادامه داد: «امروزه در نظام‌های بیمهای و بازنشستگی جهان، اصلاحات مرتبط با صندوق‌های بیمهای به سمتی میل می‌کند که انعطاف بیشتری در راستای بهره‌مندی بیمه‌شدگان از مزایای مربوطه ایجاد شود. این اصلاحات باید قابلیت انتخاب بیمه‌شدگان و پویایی را افزایش دهد. تسهیل نقلوانتقال سوابق بیمهای از این جهت ظرفیت اثربخشی بر روند راهبری نظام بازنشستگی را دارد. همچنین این مجموعه اقدامات می‌تواند اختیار عمل را در ارتباط با استفاده بیمه‌شدگان از خدمات صندوق‌ها و سازمان‌های بیمهای بیشتر کند.»
اکبرپور روشن توضیح داد: «با توجه به بند مهم مرتبط با احتساب سود مشارکت بابت حق‌بیمه در قالب بخشنامه جدید نقلوانتقال سوابق بیمهای شرایط منصفانه‌تری را ایجاد می‌کند. به‌صورت ویژه در شرایط تورمی امکان مقایسه و معادل‌سازی مبلغ پرداختی حق‌بیمه سال‌های گذشته با امروز وجود ندارد. دلیل آن را باید در تفاوت قدرت خرید حق‌بیمه پرداختی در سال‌های مختلف دانست. البته گرچه نرخ سود پایین‌تر از میزان تورم است، اما همین شرایط نسبت به عدم لحاظ تورم، از نظر پرداختی وضعیت بهتری را برای بیمه‌شدگان رقم زده و این مهم قدرت انتخاب و اختیار گسترده‌تری برای آنان ایجاد می‌کند. از طرفی با اعمال بخشنامه جدید انتقال سوابق بیمهای احتمال افزایش ورودی‌های سازمان تأمین‌اجتماعی وجود دارد. در این وضعیت باید رشد منابع این نهاد بیمهای را متصور باشیم.»
این کارشناس بیمه‌های اجتماعی بیان کرد: «مجموعاً تأثیر نقلوانتقال سوابق بیمهای را باید در حوزه فرایندها و حکمرانی نظام بیمهای و تأمین‌اجتماعی کشور دانست. این فرایندها در واقع ارائه خدمات و تسهیل‌گری حوزه مورد نظر را در قبال جامعه بیمه‌شدگان و افراد تحت‌پوشش صندوق‌ها و سازمان‌های بیمهای به دنبال خواهد داشت. اعمال بخشنامه جدید مربوط به انتقال سوابق بیمهای، علاوه بر بهبود وضعیت پایداری صندوق‌های بازنشستگی با تسهیل ارائه خدمات، افزایش رضایتمندی جامعه بیمه‌شدگان تحت‌پوشش و رشد سرمایه اجتماعی را در پی دارد. طبیعتاً مزایای اشاره شده، همراهی بیشتر بیمه‌شدگان با سازمان‌ها و صندوق‌های بیمه‌گر اجتماعی را به ارمغان می‌آورد.»
بر این اساس با آغاز اجرای قانون جدید، قانون نقلوانتقال حق‌بیمه یا بازنشستگی مصوب 27 خردادماه سال 1365 و ماده «یک» قانون تعدیل نیروی انسانی دستگاه‌های دولتی مصوب 27 فروردین‌ماه سال 1366 مجلس شورای اسلامی منسوخ و تغییراتی در نحوه نقلوانتقال سوابق بین صندوق‌های بازنشستگی ایجاد شده است.
تفاوت قانون قدیم و جدید انتقال سوابق بیمه
مقایسه قانون جدید نقلوانتقال سوابق بیمه با قانون قبلی این نکته را برجسته می کند که پیش‌تر حق‌بیمه سنوات گذشته متقاضیان در صندوق مبدأ، عیناً به صندوق مقصد منتقل می‌شد. در قانون جدید، وجوه حق‌بیمه یا کسور بازنشستگی، بدواً براساس آخرین نرخ سود اوراق مشارکت اعلامی از سوی بانک مرکزی در زمان درخواست از طرف صندوق مبدأ محاسبه و به‌روزرسانی شده و با اصل حق‌بیمه به صندوق مقصد منتقل و مبلغ مابهالتفاوت (براساس مقررات صندوق مقصد) با تکلیف پرداخت متقاضی حتی به صورت اقساط کاهش می‌یابد.
جزئیات ارائه درخواست انتقال سوابق به تأمین‌اجتماعی
طبق بخشنامه مذکور، بیمه‌شدگان فعال و مستمری‌بگیران که به‌علت انتقال، استعفا، بازخرید خدمت، اخراج، انفصال دائم و تغییرات ساختاری ناشی از ادغام، انحلال و واگذاری‌ها رابطه استخدامی آنان با کارفرمای متبوع قطع و به‌تبع آن از عضویت و شمول صندوق بازنشستگی مربوطه خارج و تحت‌پوشش تأمین‌اجتماعی قرار گیرند، می‌توانند با همراه داشتن حکم قطع رابطه استخدامی یا حکم تغییر نظام بیمهای به شعبه ذی‌ربط جهت ارائه درخواست نقلوانتقال سوابق مراجعه کنند.
شرط 10 سال سابقه پرداخت بیمه
به استناد قانون نحوه تأثیر سوابق انتقال یافته بر سازمان تأمین‌اجتماعی برای استفاده از مزایای مقرر در قانون تأمین‌اجتماعی و قانون استفساریه قانون مذکور، سوابق برای افرادی که از تاریخ تصویب قانون مزبور در 9 اردیبهشت‌ماه سال 1380 از عضویت صندوق قبلی خارج و در ردیف بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی قرار گرفته‌اند، به شکلی در احراز شرایط مستمری بازنشستگی قابل احتساب است که بیمه‌شده در زمان درخواست بازنشستگی دارای حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق‌بیمه مقرر در قانون تأمین‌اجتماعی باشد. همین‌طور سوابق انتقال‌یافته از سایر صندوق‌ها به تأمین‌اجتماعی در احراز شرایط و میزان مستمری ازکارافتادگی و بازماندگان، عیناً ملاک محاسبه قرار خواهد گرفت.
انتقال وجوه حق‌بیمه به صندوق مقصد
بخشنامه مربوطه همچنین درباره نحوه انتقال حق‌بیمه از سازمان تأمین‌اجتماعی به سایر صندوق‌ها توضیحاتی داده است. در ارتباط با درخواست‌هایی که از تاریخ لازم‌الاجرا شدن آیین‌نامه اجرایی قانون در 19 اسفندماه سال 1402 از سوی صندوق مقصد دریافت می‌شود، هنگام انتقال حق‌بیمه از سوی تأمین‌اجتماعی به دیگر صندوق‌ها باید وجوه مربوط به سال‌های قابل انتقال براساس نرخ سود اوراق مشارکت یک‌ساله اعلامی بانک مرکزی در زمان درخواست، محاسبه، به‌روزرسانی و با اصل حق‌بیمه قابل انتقال، به صندوق مقصد منتقل شود. همچنین با توجه به ارائه خدمات درمانی و تعهدات کوتاه‌مدت تأمین‌اجتماعی به بیمه‌شدگان، بر مبنای تبصره «2» ماده (3) قانون یادشده، قبل از انجام به‌روزرسانی، سهم درمان (نُه/ بیست‌وهفتم) و سهم تعهدات کوتاه‌مدت (یک/بیست‌وهفتم) از مبلغ حق‌بیمه قابل انتقال، کسر می‌شود.
پرداخت مستمری جمع برای اولین بار در کشور
پیش از این «سمیرا اسمعیلی شهمیرزادی»، سرپرست دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی 28 دی‌ماه سال 1402 با اعلام تصویب آیین‌نامه جدید نقلوانتقال سوابق بیمهای و برقراری مستمری جمع در هیأت‌دولت، گفت: «پس از ابلاغ قانون نقلوانتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی بین صندوق‌های بازنشستگی و تجمیع سوابق بیمهای اشخاص، متن پیش‌نویس اولیه آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور تهیه شد. صندوق‌های بازنشستگی از طریق این سند نسبت به نقلوانتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی متقاضیان بین صندوق‌های بازنشستگی و برقراری مستمری جمع اقدام خواهند کرد.»
اسمعیلی شهمیرزادی تأکید کرد: «موضوع پرداخت مستمری جمع برای اولین‌بار در کشور اجرایی خواهد شد، به‌طوری که افراد با سابقه بیمه‌پردازی در صندوق‌های مختلف، می‌توانند از هر صندوق به نسبت سابقه بیمه‌پردازی مستمری دریافت کنند. در صورت نقلوانتقال سوابق، وجوه حق‌بیمه انتقالی به صندوق مقصد به‌روزرسانی شده و افراد نسبت به قانون قبلی مابهالتفاوت کمتری می‌پردازند.»
تأثیر انتقال سوابق بیمه بر صندوق‌های بازنشستگی
«نرگس اکبرپور‌روشن»، عضو هیأت‌علمی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی و کارشناس بیمه‌های اجتماعی در ارتباط با تأثیرگذاری نقلوانتقال سوابق بیمهای در حوزه حکمرانی صندوق‌های بازنشستگی کشور، به «آتیه‌نو» گفت: «در این باب صرفاً موضوع تأثیرگذاری قانون جدید نقلوانتقال سوابق بیمهای بر پایداری یک صندوق بازنشستگی نیست و ابعاد مهم دیگری از این موضوع تأثیر می‌پذیرد. در واقع مسئله نظام بازنشستگی و صندوق‌های بیمهای باید از زوایای مختلف و به‌طور ویژه انتقال سوابق بیمهای بین صندوق‌ها و سازمان‌های بیمهای مختلف مورد توجه قرار گیرد. یکی از ابعاد مهم و مؤثر در کنار پایداری، کفایت و جامعیت صندوق‌های بازنشستگی موضوع حکمرانی نهادهای بیمهای و بازنشستگی است.»
اکبرپور‌روشن افزود: «با نگاه کلان به موضوع نقلوانتقال سوابق بیمهای، این مهم در قالب قانون یا بخشنامه جدید امکان تأثیرگذاری بر مجموعه نظام بازنشستگی کشور را خواهد داشت. این تغییرات مرتبط با قانون به نحوی حکمرانی نظام بیمهای کشور را متأثر می‌کند که بیمه‌شدگان در انجام امور مرتبط با تجمیع سوابق بیمهای با فرایندی تسهیل شده مواجه باشند.»
او ادامه داد: «امروزه در نظام‌های بیمهای و بازنشستگی جهان، اصلاحات مرتبط با صندوق‌های بیمهای به سمتی میل می‌کند که انعطاف بیشتری در راستای بهره‌مندی بیمه‌شدگان از مزایای مربوطه ایجاد شود. این اصلاحات باید قابلیت انتخاب بیمه‌شدگان و پویایی را افزایش دهد. تسهیل نقلوانتقال سوابق بیمهای از این جهت ظرفیت اثربخشی بر روند راهبری نظام بازنشستگی را دارد. همچنین این مجموعه اقدامات می‌تواند اختیار عمل را در ارتباط با استفاده بیمه‌شدگان از خدمات صندوق‌ها و سازمان‌های بیمهای بیشتر کند.»
اکبرپور روشن توضیح داد: «با توجه به بند مهم مرتبط با احتساب سود مشارکت بابت حق‌بیمه در قالب بخشنامه جدید نقلوانتقال سوابق بیمهای شرایط منصفانه‌تری را ایجاد می‌کند. به‌صورت ویژه در شرایط تورمی امکان مقایسه و معادل‌سازی مبلغ پرداختی حق‌بیمه سال‌های گذشته با امروز وجود ندارد. دلیل آن را باید در تفاوت قدرت خرید حق‌بیمه پرداختی در سال‌های مختلف دانست. البته گرچه نرخ سود پایین‌تر از میزان تورم است، اما همین شرایط نسبت به عدم لحاظ تورم، از نظر پرداختی وضعیت بهتری را برای بیمه‌شدگان رقم زده و این مهم قدرت انتخاب و اختیار گسترده‌تری برای آنان ایجاد می‌کند. از طرفی با اعمال بخشنامه جدید انتقال سوابق بیمهای احتمال افزایش ورودی‌های سازمان تأمین‌اجتماعی وجود دارد. در این وضعیت باید رشد منابع این نهاد بیمهای را متصور باشیم.»
این کارشناس بیمه‌های اجتماعی بیان کرد: «مجموعاً تأثیر نقلوانتقال سوابق بیمهای را باید در حوزه فرایندها و حکمرانی نظام بیمهای و تأمین‌اجتماعی کشور دانست. این فرایندها در واقع ارائه خدمات و تسهیل‌گری حوزه مورد نظر را در قبال جامعه بیمه‌شدگان و افراد تحت‌پوشش صندوق‌ها و سازمان‌های بیمهای به دنبال خواهد داشت. اعمال بخشنامه جدید مربوط به انتقال سوابق بیمهای، علاوه بر بهبود وضعیت پایداری صندوق‌های بازنشستگی با تسهیل ارائه خدمات، افزایش رضایتمندی جامعه بیمه‌شدگان تحت‌پوشش و رشد سرمایه اجتماعی را در پی دارد. طبیعتاً مزایای اشاره شده، همراهی بیشتر بیمه‌شدگان با سازمان‌ها و صندوق‌های بیمه‌گر اجتماعی را به ارمغان می‌آورد.»
ارسال دیدگاه
