کارشناسان تأمیناجتماعی در گفت‌وگو با آتیه‌نو
سلامت باروری و بهداشت خانواده در دستان ماما قرار دارد
فرشید سلگی
خدمات مامایی در مراکز ملکی تأمیناجتماعی بسیار متنوع است و گستره آن علاوه بر دوران پیش از بارداری، حین بارداری، زایمان و پس از زایمان، بهداشت سایر اعضای خانواده و حتی مردان را برای انجام مشاوره، دربر می‌گیرد. به مناسبت روز جهانی ماما که همه‌ساله پنجم ماه می میلادی برگزار می‌شود، گفت‌وگویی صمیمی را با دو «ماما» تأمیناجتماعی انجام دادیم. اهمیت وظایف این گروه حرفه‌ای در اجرای قانون جوانی جمعیت، خوشایندسازی زایمان و برخورداری از مزایای کامل مشاغل سخت و زیان‌آور از مهم‌ترین مسائلی بود که در این گپ‌وگفت مطرح شد.
***
مامامسئول بیمارستان تأمیناجتماعی شهید دکتر رحیمی بیرجند (خراسان‌جنوبی) با بیان اینکه جایگاه حرفه مامایی در اجرای قوانین جوانی جمعیت، بسیار ارزنده است، گفت: «ماما با تأمین و حفظ سلامت مادران و فرزندان، کمک مؤثری به افزایش موالید در کشور می‌کند. شعار روز ماما با عنوان «ماما حامی فرزندآوری و سلامت خانواده» نیز بر همین اساس تعیین شده است.»
نعیمه سادات رحیمی یکی از خدمات مؤثر مامایی را برای ترویج زایمان طبیعی به عنوان یک دستورالعمل کشوری، خوشایندسازی این نوع زایمان دانست و افزود: «ماماها با ارائه شیوه‌های گوناگون خوشایندسازی مادران را به سمت انجام زایمان طبیعی سوق می‌دهند. بهره‌مندی از این روش می‌تواند خاطره خوشی را برای فرزندآوری مادر و ترغیب او برای بارداری‌های آینده ایجاد کند. برای این منظور به‌طور مرتب کلاس‌های آموزشی برای مادران باردار برگزار می‌شود که با استقبال آن‌ها مواجه شده است. در این فضای آموزشی ماماهای بیمارستان مشارکت فعالانه دارند که در نتیجه آن مادران ضمن برقراری ارتباط با ماماها، با فضای زایشگاه نیز آشنا می‌شوند. ورزش‌هایی برای زایمان بی‌درد و تکنیک‌های تنفسی ازجمله آموزش‌هایی است که در این کلاس‌ها ارائه می‌شود. «تن‌آرامی»، «آروماتراپی» (رایحه درمانی) و پخش فیلم‌های آموزشی از دیگر برنامه‌هایی است که کمک می‌کند تا مادران زایمانی بی‌درد داشته باشند.»
او با اشاره به وضعیت فضای فیزیکی بلوک زایمان بیمارستان شهید دکتر رحیمی بیرجند، توضیح داد: «با توجه به قدیمی بودن ساختمان فعلی و محدودیت مساحت زایشگاه، درنظر است تا ساختمان استاندارد و مجهز به اتاق‌های LDR (اتاق‌های تک‌نفره زایمان) احداث شود. ایجاد واحدهای تک نفره کمک می‌کند تا همراه و همسر مادر حین زایمان کنارش باشد که می‌تواند رضایت‌مندی بیماران و آرامش‌خاطر آن‌ها را فراهم کند. زیرا هدف بهینه‌سازی بلوک زایمان، ارتقای سلامت مادر و نوزاد و نیز ارتقای کیفیت زایمان است.»
مامامسئول بیمارستان شهید رحیمی بیرجند درباره تعداد ماماهای شاغل در این بخش و میزان استاندارد مامایی، اعلام کرد: «براساس موازین قانونی، تعداد ماماها در هر بلوک زایمان شامل 10 ماما به ازای هر یک‌هزار زایمان در سال است. درحال حاضر 16 ماما در این بلوک فعالیت دارند که در بخش‌های مختلف خدمت‌رسانی می‌کنند. هنگامی که مادر وارد زایشگاه می‌شود در مراحل قبل از زایمان، به ازای هر دو مادر یک ماما وجود دارد، اما در فاز زایمان، به ازای هر مادر یک ماما خدمت‌رسانی می‌کند. ضمن اینکه فضای اقامتی هم برای مادرانی که در فاز نهفته زایمان قرار دارند، درنظر گرفته شده و این بیماران از خدمات مامایی بهره‌مند می‌شوند. تریاژ مامایی به‌طور شبانه‌روزی فعال است و در این واحد نیز ماماها فعالیت دارند. این بلوک مجهز به شش تخت است و چنانچه تعداد ماما افزایش یابد، انجام امور با دقت بیشتری انجام می‌شود.»
رحیمی با بیان اینکه در بلوک زایمان بیمارستان، ماهانه 200 زایمان طبیعی و سزارین انجام می‌شود، اطلاع داد: «حدود 38 درصد زایمان‌ها سزارین و نزدیک به 62 درصد طبیعی است. با همکاری پزشکان و نیز ماماهای مجربی که در اختیار داریم، به دنبال آن هستیم تا میزان زایمان‌های سزارین کاهش یابد.»
او در ادامه به بحث بیمه تأمیناجتماعی و قرار گرفتن فعالیت‌های حوزه مامایی تحت‌پوشش بیمه پرداخت و گفت: «در مراکز ملکی تأمیناجتماعی در زمینه مسائل بیمه‌ای مامایی، یک برنامه راهبردی تعریف شده است؛ تمام بانوانی که بیمه تأمیناجتماعی هستند، از سن باروری تا یائسگی می‌توانند تمامی خدمات سلامت خود را به‌طور رایگان از مراکز ملکی سازمان دریافت کنند. خدمات قبل، حین و پس از زایمان، معاینه‌های واژینال، آزمایش پاپ‌اسمیر، برداشتن آی.یو.دی و مراقبت‌های یائسگی ازجمله این خدمات به‌شمار می‌رود. تنها چالشی که اکنون وجود دارد، عدم امکان‌پذیرش برخی افراد غیر تأمیناجتماعی است که خواهان برخورداری از خدمات ما هستند. اما به دلیل نبود قرارداد همکاری با برخی بیمه‌گرها نمی‌توانند از خدمات ما بهره‌مند شوند که نارضایتی آن‌ها را در پی دارد.»
مامامسئول بیمارستان شهید رحیمی بیرجند در زمینه چالش‌های حرفه مامایی، افزود: «با وجود اینکه دانشجویان رشته مامایی در دوران تحصیل، واحدهای سنگین دروس این رشته را مانند انجام عملی زایمان، سپری می‌کنند، اما آینده شغلی مطلوبی ندارند و درحال حاضر ماماهای بیکار بسیاری در کشور وجود دارند. همچنین ماماها به‌طور کامل از مزایای مشاغل سخت‌وزیان‌آور مانند سایر مشاغل موازی برخوردار نیستند. درحالی که این‌روزها با مطرح شدن مسئله فرزندآوری در کشور از قابلیت‌های حرفه مامایی برای پیشبرد اهداف جمعیتی بهره‌برداری می‌شود. با این وجود مزایای این حرفه بسیار کم‌رنگ است.»
اهمیت خوشایندسازی فرآیند زایمان
مامامسئول بیمارستان تأمیناجتماعی امام رضا(ع) قم، نقش ماما را در ارائه مشاوره‌های باروری، بسیار مهم دانست و خدمات این گروه حرفه‌ای را پایه‌ساز و زمینه‌ساز تحقق سیاست‌های فرزندآوری بیان کرد.
الهه هشترودی با تأکید بر اهمیت مشاوره‌های باروری بیان کرد: «زنان باید سه ماه قبل از اقدام به بارداری برنامه‌ریزی کنند و ماما آن‌ها را برای انجام آزمایش‌های مختلف، سلامت تغذیه و داروهای مکمل و بهداشت سلامت راهنمایی می‌کند.»
او همچنین به بحث خوشایندسازی فرآیند زایمان پرداخت و گفت: «زایمان فیزیولوژیک از مداخلات تهاجمی پیشگیری کرده و سبب می‌شود تا مادر روند طبیعی زایمان را طی کند. برای این منظور با تشکیل کلاس‌های آموزشی برای مادران ضمن معرفی ورزش‌های مناسب، آمادگی جسمانی آن‌ها برای زایمان طبیعی تقویت می‌شود. باید توجه داشت که داشتن تجربه خوب از روند زایمان، ترس مادران را از بین برده و آن‌ها را برای داشتن بارداری‌های بعدی ترغیب می‌کند.»
مامامسئول بیمارستان امام رضا(ع) قم، با تأکید بر اینکه فعالیت‌های مامایی پایه‌ساز و زمینه‌ساز سیاست‌های فرزندآوری است، ادامه داد: «مسئولان بیمارستان هم‌راستا با این سیاست، برنامه‌های توسعه بلوک زایمان را در دست اقدام دارند و در حال گذار از فضای سنتی اتاق‌های زایمان به سمت ساخت (LDR) هستیم. درنظر است تا پنج اتاق LDR (اتاق تک‌نفره زایمان)، احداث شود که سه اتاق به زایمان در آب، مادران با شرایط ویژه و اتاق ایزوله اختصاص دارد.»
هشترودی با اشاره به فعالیت 13 ماما در بلوک زایمان، اضافه کرد: «آمار زایمان طبیعی در این مرکز در سال 1402 به تعداد 1223 مورد و سزارین 817 مورد به ثبت رسیده است.»
او درباره مهم‌ترین مسائل پیش روی جامعه مامایی، توضیح داد: «با توجه به مسئولیت سنگین ماما که با جان نوزاد و مادر سروکار دارد، انتظار می‌رود که این رشته به‌طور کامل در ردیف مشاغل سخت و زیان‌آور قرار گیرد. از طرفی میزان مالیات‌های دریافتی از کادر درمان رقم‌های بالایی دارد و با توجه به سختی کار و مسئولیت سنگین خدمات این حوزه، شایسته است تا امتیازهایی برای ما درنظر بگیرند و این مسئله یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و خواست بسیاری از همکاران است.»
***
مامامسئول بیمارستان تأمیناجتماعی شهید دکتر رحیمی بیرجند (خراسان‌جنوبی) با بیان اینکه جایگاه حرفه مامایی در اجرای قوانین جوانی جمعیت، بسیار ارزنده است، گفت: «ماما با تأمین و حفظ سلامت مادران و فرزندان، کمک مؤثری به افزایش موالید در کشور می‌کند. شعار روز ماما با عنوان «ماما حامی فرزندآوری و سلامت خانواده» نیز بر همین اساس تعیین شده است.»
نعیمه سادات رحیمی یکی از خدمات مؤثر مامایی را برای ترویج زایمان طبیعی به عنوان یک دستورالعمل کشوری، خوشایندسازی این نوع زایمان دانست و افزود: «ماماها با ارائه شیوه‌های گوناگون خوشایندسازی مادران را به سمت انجام زایمان طبیعی سوق می‌دهند. بهره‌مندی از این روش می‌تواند خاطره خوشی را برای فرزندآوری مادر و ترغیب او برای بارداری‌های آینده ایجاد کند. برای این منظور به‌طور مرتب کلاس‌های آموزشی برای مادران باردار برگزار می‌شود که با استقبال آن‌ها مواجه شده است. در این فضای آموزشی ماماهای بیمارستان مشارکت فعالانه دارند که در نتیجه آن مادران ضمن برقراری ارتباط با ماماها، با فضای زایشگاه نیز آشنا می‌شوند. ورزش‌هایی برای زایمان بی‌درد و تکنیک‌های تنفسی ازجمله آموزش‌هایی است که در این کلاس‌ها ارائه می‌شود. «تن‌آرامی»، «آروماتراپی» (رایحه درمانی) و پخش فیلم‌های آموزشی از دیگر برنامه‌هایی است که کمک می‌کند تا مادران زایمانی بی‌درد داشته باشند.»
او با اشاره به وضعیت فضای فیزیکی بلوک زایمان بیمارستان شهید دکتر رحیمی بیرجند، توضیح داد: «با توجه به قدیمی بودن ساختمان فعلی و محدودیت مساحت زایشگاه، درنظر است تا ساختمان استاندارد و مجهز به اتاق‌های LDR (اتاق‌های تک‌نفره زایمان) احداث شود. ایجاد واحدهای تک نفره کمک می‌کند تا همراه و همسر مادر حین زایمان کنارش باشد که می‌تواند رضایت‌مندی بیماران و آرامش‌خاطر آن‌ها را فراهم کند. زیرا هدف بهینه‌سازی بلوک زایمان، ارتقای سلامت مادر و نوزاد و نیز ارتقای کیفیت زایمان است.»
مامامسئول بیمارستان شهید رحیمی بیرجند درباره تعداد ماماهای شاغل در این بخش و میزان استاندارد مامایی، اعلام کرد: «براساس موازین قانونی، تعداد ماماها در هر بلوک زایمان شامل 10 ماما به ازای هر یک‌هزار زایمان در سال است. درحال حاضر 16 ماما در این بلوک فعالیت دارند که در بخش‌های مختلف خدمت‌رسانی می‌کنند. هنگامی که مادر وارد زایشگاه می‌شود در مراحل قبل از زایمان، به ازای هر دو مادر یک ماما وجود دارد، اما در فاز زایمان، به ازای هر مادر یک ماما خدمت‌رسانی می‌کند. ضمن اینکه فضای اقامتی هم برای مادرانی که در فاز نهفته زایمان قرار دارند، درنظر گرفته شده و این بیماران از خدمات مامایی بهره‌مند می‌شوند. تریاژ مامایی به‌طور شبانه‌روزی فعال است و در این واحد نیز ماماها فعالیت دارند. این بلوک مجهز به شش تخت است و چنانچه تعداد ماما افزایش یابد، انجام امور با دقت بیشتری انجام می‌شود.»
رحیمی با بیان اینکه در بلوک زایمان بیمارستان، ماهانه 200 زایمان طبیعی و سزارین انجام می‌شود، اطلاع داد: «حدود 38 درصد زایمان‌ها سزارین و نزدیک به 62 درصد طبیعی است. با همکاری پزشکان و نیز ماماهای مجربی که در اختیار داریم، به دنبال آن هستیم تا میزان زایمان‌های سزارین کاهش یابد.»
او در ادامه به بحث بیمه تأمیناجتماعی و قرار گرفتن فعالیت‌های حوزه مامایی تحت‌پوشش بیمه پرداخت و گفت: «در مراکز ملکی تأمیناجتماعی در زمینه مسائل بیمه‌ای مامایی، یک برنامه راهبردی تعریف شده است؛ تمام بانوانی که بیمه تأمیناجتماعی هستند، از سن باروری تا یائسگی می‌توانند تمامی خدمات سلامت خود را به‌طور رایگان از مراکز ملکی سازمان دریافت کنند. خدمات قبل، حین و پس از زایمان، معاینه‌های واژینال، آزمایش پاپ‌اسمیر، برداشتن آی.یو.دی و مراقبت‌های یائسگی ازجمله این خدمات به‌شمار می‌رود. تنها چالشی که اکنون وجود دارد، عدم امکان‌پذیرش برخی افراد غیر تأمیناجتماعی است که خواهان برخورداری از خدمات ما هستند. اما به دلیل نبود قرارداد همکاری با برخی بیمه‌گرها نمی‌توانند از خدمات ما بهره‌مند شوند که نارضایتی آن‌ها را در پی دارد.»
مامامسئول بیمارستان شهید رحیمی بیرجند در زمینه چالش‌های حرفه مامایی، افزود: «با وجود اینکه دانشجویان رشته مامایی در دوران تحصیل، واحدهای سنگین دروس این رشته را مانند انجام عملی زایمان، سپری می‌کنند، اما آینده شغلی مطلوبی ندارند و درحال حاضر ماماهای بیکار بسیاری در کشور وجود دارند. همچنین ماماها به‌طور کامل از مزایای مشاغل سخت‌وزیان‌آور مانند سایر مشاغل موازی برخوردار نیستند. درحالی که این‌روزها با مطرح شدن مسئله فرزندآوری در کشور از قابلیت‌های حرفه مامایی برای پیشبرد اهداف جمعیتی بهره‌برداری می‌شود. با این وجود مزایای این حرفه بسیار کم‌رنگ است.»
اهمیت خوشایندسازی فرآیند زایمان
مامامسئول بیمارستان تأمیناجتماعی امام رضا(ع) قم، نقش ماما را در ارائه مشاوره‌های باروری، بسیار مهم دانست و خدمات این گروه حرفه‌ای را پایه‌ساز و زمینه‌ساز تحقق سیاست‌های فرزندآوری بیان کرد.
الهه هشترودی با تأکید بر اهمیت مشاوره‌های باروری بیان کرد: «زنان باید سه ماه قبل از اقدام به بارداری برنامه‌ریزی کنند و ماما آن‌ها را برای انجام آزمایش‌های مختلف، سلامت تغذیه و داروهای مکمل و بهداشت سلامت راهنمایی می‌کند.»
او همچنین به بحث خوشایندسازی فرآیند زایمان پرداخت و گفت: «زایمان فیزیولوژیک از مداخلات تهاجمی پیشگیری کرده و سبب می‌شود تا مادر روند طبیعی زایمان را طی کند. برای این منظور با تشکیل کلاس‌های آموزشی برای مادران ضمن معرفی ورزش‌های مناسب، آمادگی جسمانی آن‌ها برای زایمان طبیعی تقویت می‌شود. باید توجه داشت که داشتن تجربه خوب از روند زایمان، ترس مادران را از بین برده و آن‌ها را برای داشتن بارداری‌های بعدی ترغیب می‌کند.»
مامامسئول بیمارستان امام رضا(ع) قم، با تأکید بر اینکه فعالیت‌های مامایی پایه‌ساز و زمینه‌ساز سیاست‌های فرزندآوری است، ادامه داد: «مسئولان بیمارستان هم‌راستا با این سیاست، برنامه‌های توسعه بلوک زایمان را در دست اقدام دارند و در حال گذار از فضای سنتی اتاق‌های زایمان به سمت ساخت (LDR) هستیم. درنظر است تا پنج اتاق LDR (اتاق تک‌نفره زایمان)، احداث شود که سه اتاق به زایمان در آب، مادران با شرایط ویژه و اتاق ایزوله اختصاص دارد.»
هشترودی با اشاره به فعالیت 13 ماما در بلوک زایمان، اضافه کرد: «آمار زایمان طبیعی در این مرکز در سال 1402 به تعداد 1223 مورد و سزارین 817 مورد به ثبت رسیده است.»
او درباره مهم‌ترین مسائل پیش روی جامعه مامایی، توضیح داد: «با توجه به مسئولیت سنگین ماما که با جان نوزاد و مادر سروکار دارد، انتظار می‌رود که این رشته به‌طور کامل در ردیف مشاغل سخت و زیان‌آور قرار گیرد. از طرفی میزان مالیات‌های دریافتی از کادر درمان رقم‌های بالایی دارد و با توجه به سختی کار و مسئولیت سنگین خدمات این حوزه، شایسته است تا امتیازهایی برای ما درنظر بگیرند و این مسئله یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و خواست بسیاری از همکاران است.»
ارسال دیدگاه
