
سالمندی فعال
با توجه به اینکه پدیده سالمندی امری همگانی و گریزناپذیر است، آماده ساختن جمعیت برای دوران سالخوردگی نیز باید مدنظر قرار گیرد، در غیر این صورت جامعه شاهد آسیبهای خسارتبار خواهد بود که نهتنها سالمندان بلکه تمامی افراد جامعه را متضرر میکند. به این منظور در جوامع مختلف راهبردهای متفاوتی برای مدیریت سالمندی و چالشهای مرتبط با آن به کار میگیرند که یکی از آنها استراتژی «سالمندی فعال» است. این استراتژی در بُعد سلامت بر روی حفظ سبک زندگی سالم در همه مراحل زندگی و کاهش مؤلفههای خطرپذیری محیطی تأکید دارد و سلامت فیزیکی، روانی و رفاه اجتماعی را در نظر میگیرد و بُعد دیگر آن مشارکت است. مشارکت به بهینهسازی فرصتهای مربوط به فضای اجتماعی مانند اشتغال، سیاست، آموزش، هنر و مذهب اشاره میکند. شاید این بُعد، نقشی کلیدی در سلامت روان و پویایی سالمندان و داشتن زندگی معطوف به هدف برای سالمندان ایفا و حس مهم و فعال بودن را در آنها ایجاد کند.
بُعد امنیت نیز به فعالیتهایی اشاره دارد که برای تضمین محافظت، شأن و توجه به نیازها و حقوق جسمی، اجتماعی و مالی سالمندانی که قادر نیستند از خودشان حمایت کنند، طراحی شده است. به بیان دیگر، بنای اصلی نظریه سالمندی فعال بر این است که افراد سالمند این توانمندی را داشته باشند تا طبق تواناییها و ترجیحات خود به کار کردن ادامه دهند و از ناتوانی و وابستگی که برای خودشان، خانوادهها و جامعه بسیار پرهزینه است، پیشگیری شود یا به تأخیر افتد. واژه «فعال» به مشارکت مستمر در امور اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، معنوی و مدنی اشاره میکند، نه فقط توانایی فعالیت فیزیکی یا مشارکت در نیروی کار. سالمندی فعال در نظر دارد امید به زندگی سالم و کیفیت زندگی در حین پیر شدن را برای همه مردم از جمله افراد آسیبپذیر، ناتوان و نیازمند مراقبت گسترش دهد. سلامت شرط ضروری برای ایفای نقشهای اجتماعی است و انسانها در صورتی میتوانند فعالیت کامل داشته باشند که هم خود را سالم احساس کنند و هم جامعه آنها را
سالم بداند.
بنابراین در این حالت سلامت در ردیف ارزشهای اجتماعی قرار میگیرد و متغیرهای منحصراً زیستی برای ارائه تعریفی جامع از سلامت کفایت نمیکند. به تدریج مشخص شد که باید به بعد روانی و اجتماعی سلامت نیز توجه داشت چراکه اگر جامعهای سالم نباشد، انسانهای سالمی ندارد و بدون توجه به سلامت اجتماعی، فقط توجه به سلامت جسمی و روانی به تنهایی نمیتواند راهگشا باشد. در این بین، سلامت سالمندی به دلیل آسیبپذیری بالا از اهمیت ویژهای برخوردار است. سلامت جسمی و روانی در دوران پیری نسبت به سایر دورههای زندگی با خطر بیشتری مواجه است، زیرا تغییراتی در شکل و عملکرد اندامهای درونی و بیرونی بدن ایجاد میشود که سازگاری فرد با محیط را دشوار میکند. دوره سالمندی برخی تغییرات در سوختوساز بدن، کاهش فعالیتهای عضلانی- عصبی و دگرگونی در وضع ظاهری اندامها را به دنبال دارد و بیمارییهای جسمی همانند سرطان، بیماریهای قلبی و اختلال انسداد مزمن ریوی در جمعیت سالمندان نسبت به جمعیت جوان شیوع بسیار بیشتری دارد. علاوه بر این مشکلات شایع روانشناختی سالمندان شامل افسردگی، اضطراب و دمانس(زوال عقل) است. از آنجا که پدیده سالمندی جامعه بر تمام جنبههای زندگی جوامع بشری از جمله ساختارهای سنی، ارزشها، معیارها و سازمانهای اجتماعی اثرات قابل ملاحظهای دارد، مقابله با چالشهای فرارو با اتخاذ سیاستهای مناسب ارتقای وضعیت جسمی، روانی و اجتماعی سالمندان از ضرورت بالایی
برخوردار است.
بُعد امنیت نیز به فعالیتهایی اشاره دارد که برای تضمین محافظت، شأن و توجه به نیازها و حقوق جسمی، اجتماعی و مالی سالمندانی که قادر نیستند از خودشان حمایت کنند، طراحی شده است. به بیان دیگر، بنای اصلی نظریه سالمندی فعال بر این است که افراد سالمند این توانمندی را داشته باشند تا طبق تواناییها و ترجیحات خود به کار کردن ادامه دهند و از ناتوانی و وابستگی که برای خودشان، خانوادهها و جامعه بسیار پرهزینه است، پیشگیری شود یا به تأخیر افتد. واژه «فعال» به مشارکت مستمر در امور اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، معنوی و مدنی اشاره میکند، نه فقط توانایی فعالیت فیزیکی یا مشارکت در نیروی کار. سالمندی فعال در نظر دارد امید به زندگی سالم و کیفیت زندگی در حین پیر شدن را برای همه مردم از جمله افراد آسیبپذیر، ناتوان و نیازمند مراقبت گسترش دهد. سلامت شرط ضروری برای ایفای نقشهای اجتماعی است و انسانها در صورتی میتوانند فعالیت کامل داشته باشند که هم خود را سالم احساس کنند و هم جامعه آنها را
سالم بداند.
بنابراین در این حالت سلامت در ردیف ارزشهای اجتماعی قرار میگیرد و متغیرهای منحصراً زیستی برای ارائه تعریفی جامع از سلامت کفایت نمیکند. به تدریج مشخص شد که باید به بعد روانی و اجتماعی سلامت نیز توجه داشت چراکه اگر جامعهای سالم نباشد، انسانهای سالمی ندارد و بدون توجه به سلامت اجتماعی، فقط توجه به سلامت جسمی و روانی به تنهایی نمیتواند راهگشا باشد. در این بین، سلامت سالمندی به دلیل آسیبپذیری بالا از اهمیت ویژهای برخوردار است. سلامت جسمی و روانی در دوران پیری نسبت به سایر دورههای زندگی با خطر بیشتری مواجه است، زیرا تغییراتی در شکل و عملکرد اندامهای درونی و بیرونی بدن ایجاد میشود که سازگاری فرد با محیط را دشوار میکند. دوره سالمندی برخی تغییرات در سوختوساز بدن، کاهش فعالیتهای عضلانی- عصبی و دگرگونی در وضع ظاهری اندامها را به دنبال دارد و بیمارییهای جسمی همانند سرطان، بیماریهای قلبی و اختلال انسداد مزمن ریوی در جمعیت سالمندان نسبت به جمعیت جوان شیوع بسیار بیشتری دارد. علاوه بر این مشکلات شایع روانشناختی سالمندان شامل افسردگی، اضطراب و دمانس(زوال عقل) است. از آنجا که پدیده سالمندی جامعه بر تمام جنبههای زندگی جوامع بشری از جمله ساختارهای سنی، ارزشها، معیارها و سازمانهای اجتماعی اثرات قابل ملاحظهای دارد، مقابله با چالشهای فرارو با اتخاذ سیاستهای مناسب ارتقای وضعیت جسمی، روانی و اجتماعی سالمندان از ضرورت بالایی
برخوردار است.
ارسال دیدگاه