کاهش مصرف بجای افزایش تولید بنزین

نماینده سابق ایران در اوپک مطرح کرد:

کاهش مصرف بجای افزایش تولید بنزین

نماینده سابق ایران در اوپک معتقد است برخلاف آنچه گاهی مطرح می‌شود و عده‌ای قیمت بنزین را اصلی‌ترین دلیل بالا بودن مصرف آن می‌دانند، قیمت بنزین تنها یکی از پارامترهای مؤثر در میزان مصرف این کالای استراتژیک است. سید محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک درباره وضعیت تولید، مصرف و کیفیت بنزین گفت‌وگویی با «آتیه‌نو» داشته که در ادامه می‌خوانید.



در حال حاضر وضعیت تولید بنزین در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به نظر شما آیا این میزان تولید پاسخگوی نیاز داخلی خواهد بود؟
بر اساس منابع رسمی حدود ۱۰۵ میلیون لیتر بنزین در روز تولید می‌شود که هر پالایشگاه و شرکت سهم مشخصی در تولید این فرآورده نفتی بر عهده گرفته است. البته در این میان میزان مصرف بنزین بسیار بیشتر از این عدد است. به‌ویژه در روزهای تعطیل و ایامی که مردم به مسافرت می‌روند این عدد بالاتر رفته و به بیش از ۱۳۰ میلیون لیتر هم می‌رسد، اما در روزهای عادی مصرف سوخت در کشور پایین‌تر است. آنچه مسلم است اینکه مصرف بنزین در کشور ما بسیار بیشتر از تولید آن است و همین مسئله سبب می‌شود تا برای تأمین نیاز داخلی بنزین وارد کنیم.

به نظر شما برای تأمین نیاز داخلی باید بنزین وارد کنیم یا به گفته برخی کارشناسان باید مصرف آن را مدیریت کنیم؟
راهکار دیگری که برای حل ناترازی بنزین در کشور وجود دارد این است که روی بهینه‌سازی مصرف بی‌رویه بنزین بیشتر تمرکز کنیم؛ چراکه به هیچ‌وجه این میزان مصرف در کشور قابل‌قبول نیست. در غیر این صورت هر چقدر وارد کنیم باز هم قابلیت مصرف بنزین در کشور وجود دارد و مجدداً به واردات بیشتر نیاز پیدا خواهیم کرد. به همین دلیل است که می‌گویم باید روی بهینه‌سازی مصرف سوخت به‌ویژه بنزین در کشور تمرکز بیشتری صورت بگیرد تا روند شتابان مصرف آن در کشور ادامه پیدا نکند و بتوانیم جلوی آن را بگیریم. با توجه به برنامه‌هایی که وجود دارد و پالایشگاه‌هایی که در دست ساخت است شاید بتوان نیاز داخلی را برای مدتی پاسخ گفت، اما از سویی این نیاز و مصرف روند افزایشی دارد و روز‌به‌روز بیشتر می‌‌شود و از سوی دیگر پالایشگاه‌هایی که در حال ساخت داریم هنوز آماده نیستند. حال سؤال اینجاست که چقدر باید تولید کنیم تا به نیاز و تقاضای بنزین در کشور پاسخ دهیم؟ و آیا بهتر نیست که تقاضای بنزین را کنترل کنیم؟

به نظر شما مشکل مصرف بنزین در کشور ریشه در کدام عامل یا عوامل دارد؟ آیا تولید و عرضه خودرو در کشور عامل آن است یا آنکه کیفیت تولید خودرو از این نظر با مشکل روبه‌رو است؟ در کشورهای دیگر این مسئله چگونه مدیریت می‌شود؟
برخلاف نظر برخی کارشناسان که می‌گویند تعداد خودروها در هر خانواده بیش از حد نیاز است و این مسئله سبب افزایش مصرف سوخت شده یا یکی از عوامل آن است، باید گفت تعداد خودروها مسئله نیست. اگر به برخی کشورهای پیشرفته نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که اتفاقاً در برخی از این کشورها تعداد خودروها بیشتر از ایران است اما مصرف سوخت آن‌ها بسیار پایین‌تر از چیزی است که در کشور شاهد آن هستیم. بنابراین باید به دنبال افزایش کیفیت تولید خودرو در کشور باشیم؛ چراکه کشورهای پیشرفته نیز برای حل این مشکل به دنبال تولید خودروهایی با مصرف سوخت پایین رفته‌اند.
خودروهایی که در ایران تولید می‌شوند معمولاً به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر مسافت بیش از ۱۰ لیتر سوخت مصرف می‌کنند. این عدد برای خودروهای تولید شده در کشورهای دیگر ۵ تا ۶ لیتر بنزین به‌صورت متوسط است.
اگر به این سمت حرکت کنیم که خودروهایی با مصرف کمتر تولید کنیم، حتی مصرف بنزین به کمتر از نصف کاهش پیدا می‌کند. البته باید روی موضوع دیگری نیز تمرکز کنیم و آن مدیریت سفرهای مردم است. یعنی بدون آنکه بخواهیم سفرهای آن‌ها را کاهش دهیم باید به دنبال فراهم کردن بستر مناسبی باشیم تا مردم برای انجام سفرهای خود بیش از پیش از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی استفاده کنند. این مسئله نیز به آماده کردن زیرساخت‌های لازم از جمله توسعه ناوگان ‌حمل‌ونقل عمومی در بخش‌های مختلف جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی نیاز دارد.
در مسئله مدیریت مصرف سوخت باید به زیرساخت‌هایی از جمله کارت‌های سوخت نیز توجه کرد. کارت‌های سوخت سبب شده تا حد زیادی جلوی قاچاق بنزین در کشور گرفته شود، اما همین کارت‌های سوخت را نیز باید بهتر مدیریت کرد تا خود به عاملی برای افزایش قاچاق این فرآورده نفتی تبدیل نشود.
در واقع این عوامل مجموعه‌ای از پارامترهایی است که سبب می‌شود مدیریت بهتری در مصرف سوخت داشته باشیم و حتی پس از کاهش قابل‌توجه مصرف بنزین بتوانیم به فکر صادرات باشیم. در این صورت باید دستگاه‌هایی مانند سازمان استاندارد، سازمان حفاظت محیط زیست و غیره به‌صورت جدی به این موضوع ورود پیدا کنند، به وظایف‌شان عمل کنند و اگر بنزینی استاندارد نیست نباید اجازه عرضه آن را بدهند. به نظر من بنزینی که در کشور عرضه می‌شود از کیفیت و استاندارد لازم برخوردار است؛ چراکه استاندارد و کیفیت در بنزین کف و سقفی دارد که استاندارد در تمام بنزین‌هایی که عرضه می‌شود از حداقل مورد نیاز بالاتر است. در شرایط کنونی باید برنامه جامعی برای مدیریت مصرف سوخت به‌ویژه بنزین طراحی و اجرا شود تا بتوانیم پتانسیل‌های زیادی که در حوزه مدیریت و کنترل مصرف بنزین وجود دارد را با استفاده از یک نگاه کلان و استراتژیک مشاهده کنیم. در واقع باید به دنبال کاهش مصرف بنزین در کشور باشیم که در آن صورت می‌توانیم ضمن کنترل تقاضای این فرآورده نفتی در کشور به دنبال صادرات آن به کشورهای مختلف باشیم اما معتقدم در این حوزه با کم‌کاری‌هایی مواجه بوده‌ایم.

آیا عامل قیمت در مصرف بنزین اثرگذار است؟
در این زمینه نظرهای زیاد و مختلفی وجود دارد، اما دو نظر کاملاً اشتباه بوده و نباید روی آن اصرار داشت؛ یکی آنکه برخی گمان می‌کنند با افزایش قیمت بنزین، مصرف این فرآورده نفتی به‌شدت کاهش پیدا می‌کند. در واقع این دسته از کارشناسان معتقدند چهار عامل و مهم‌ترین عامل کاهش مصرف سوخت، قیمت آن است. برخی دیگر نیز می‌گویند قیمت بنزین هیچ تأثیری روی مصرف آن ندارد و باید این مسئله را به عنوان یکی از عوامل مصرف سوخت کنار بگذاریم که به نظر من هر دوی آن‌ها مطرود است‌. بنابراین باید این‌گونه موضوع را نگاه کرد که عوامل مختلفی برای مصرف بنزین در کشور وجود دارد که یکی از آن‌ها قیمت است.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه