اصالت در تعاونی با سرمایه انسانی است
رضا وفایی‌یگانه معاون اقتصادی کسب‌و‌کار اتاق تعاون ایران
وقتی اصول تعاون را مطالعه کنیم به چند مسئله و اصل اساسی می‌رسیم. یکی از این اصول این است که در بخش تعاون هر نفر یک رأی دارد. به این معنا که فارغ از اینکه افراد چقدر سرمایه به عنوان سهم خودشان در تعاونی وارد می‌کنند، در فرایند تصمیم‌گیری هر نفر یک رأی دارد.
این مسئله یک فلسفه‌ای دارد و آن این است که در تعاونیها اصالت را به سرمایه‌های انسانی می‌دهند. یعنی در تعاونیها برای اینکه به رشد و توسعه دست پیدا کنیم آن چیزی که پیش از هر چیزی مهم و ضروری است، نیروی انسانی، توانمندی و تخصص آن است.
بنابراین اگر دنبال اشتغال‌زایی باشید هزینه آن در بخش تعاون نسبت به سایر بخش‌ها بسیار کمتر است؛ چراکه تمرکز این مجموعه روی توانمندی‌های افراد و سرمایه‌های آن‌هاست. این موضوع یکی از ویژگی‌های متمایز تعاون نسبت به سایر بخش‌هاست.
اصل دوم در این بخش این است که در حوزه تعاون در کنار اهداف اقتصادی، اهداف اجتماعی هم مدنظر قرار دارد. یعنی تعاون در واقع یک مؤسسه اقتصادی و اجتماعی است و اگر به دنبال اهدافی از جمله برقراری عدالت اجتماعی باشیم که در قانون اساسی نیز مورد تأکید ویژه قرار گرفته، تعاون بهتر از هر راه و روشی می‌تواند به تحقق آن کمک کند.
از سوی دیگر می‌توان گفت که بخش تعاون بستر بسیار خوبی برای ایجاد تشکل‌های اقتصادی است. به عبارت دیگر تشکل‌سازی اقتصادی از این منظر راحت‌تر صورت می‌گیرد؛ چراکه در تعاونیها همیشه بر این اصل تأکید می‌شود که تعاون بین تعاونیها باید تقویت شود. یعنی در تعاونیها که مجموعه‌ای از افراد است، توصیه بر این می‌کنیم که بزرگ و بزرگ‌تر شوند چون این امر یک مجموعه را به بازدهی با مقیاس بزرگ‌تر می‌رساند. به این معنا که در تولید هر اندازه مقیاس تولید بزرگ‌تر شود، بازده آن بنگاه یا مجموعه اقتصادی هم بالاتر خواهد رفت. همچنین هزینه تولید کاهش پیدا می‌کند و چنین ویژگی‌هایی است که ما را در تحقق شعار سال کمک خواهد کرد.
به عنوان مثال در بخش تعاونی‌های مسکن هدف تولید مسکن برای اعضا با کمترین قیمت است. در تعاونی‌های مصرف دسترسی مردم به کالاهای اساسی با پایین‌ترین قیمت و نهایتاً در تعاونی‌های تأمین نیاز، رساندن کالا و مواد اولیه به درب کارخانه‌ها با کمترین نرخ است. این مسائل دقیقاً متناسب با موضوعات و دغدغه‌های اصلی امروز کشور مانند بهره‌وری و تورم است که در کشور ما وضعیت خوبی ندارند.
البته ویژگی‌هایی که از تعاون و تعاونیها در حوزه اقتصادی و اجتماعی عنوان شد تنها مختص کشورمان نیست و در دنیا نیز به اثبات رسیده است. با توجه به اینکه در هفته تعاون هستیم، باید گفت که بخش تعاون انتظاراتی از دولت و دولتمردان دارد. پیش از این رانتی را ایجاد می‌کردند و می‌گفتند می‌خواهیم زمین یا امکاناتی را رایگان در اختیار بخشی قرار دهیم و نهایتاً می‌گفتند بروید با آن تعاونی شکل دهید، اما امروز به جرأت می‌توان اعلام کرد که مهم‌ترین رانت بخش تعاون مزیت‌های خودش است. بنابراین مهم‌ترین انتظاری که بخش تعاون از حاکمیت و دولت‌ها دارند این است که عرصه را برای نقش‌آفرینی تعاونیها باز بگذارند. هم‌اکنون در برخی حوزه‌ها این بستر وجود ندارد و فضا رقابتی‌تر است، اما اگر اجازه دهیم تعاونیها در بخش‌های مختلف شکوفا شوند و در عرصه‌های مختلف حضور پیدا کنند و ظرفیت‌های خودشان را نشان دهند، شرایط بهتری حاکم می‌شود.
این مسئله یک فلسفه‌ای دارد و آن این است که در تعاونیها اصالت را به سرمایه‌های انسانی می‌دهند. یعنی در تعاونیها برای اینکه به رشد و توسعه دست پیدا کنیم آن چیزی که پیش از هر چیزی مهم و ضروری است، نیروی انسانی، توانمندی و تخصص آن است.
بنابراین اگر دنبال اشتغال‌زایی باشید هزینه آن در بخش تعاون نسبت به سایر بخش‌ها بسیار کمتر است؛ چراکه تمرکز این مجموعه روی توانمندی‌های افراد و سرمایه‌های آن‌هاست. این موضوع یکی از ویژگی‌های متمایز تعاون نسبت به سایر بخش‌هاست.
اصل دوم در این بخش این است که در حوزه تعاون در کنار اهداف اقتصادی، اهداف اجتماعی هم مدنظر قرار دارد. یعنی تعاون در واقع یک مؤسسه اقتصادی و اجتماعی است و اگر به دنبال اهدافی از جمله برقراری عدالت اجتماعی باشیم که در قانون اساسی نیز مورد تأکید ویژه قرار گرفته، تعاون بهتر از هر راه و روشی می‌تواند به تحقق آن کمک کند.
از سوی دیگر می‌توان گفت که بخش تعاون بستر بسیار خوبی برای ایجاد تشکل‌های اقتصادی است. به عبارت دیگر تشکل‌سازی اقتصادی از این منظر راحت‌تر صورت می‌گیرد؛ چراکه در تعاونیها همیشه بر این اصل تأکید می‌شود که تعاون بین تعاونیها باید تقویت شود. یعنی در تعاونیها که مجموعه‌ای از افراد است، توصیه بر این می‌کنیم که بزرگ و بزرگ‌تر شوند چون این امر یک مجموعه را به بازدهی با مقیاس بزرگ‌تر می‌رساند. به این معنا که در تولید هر اندازه مقیاس تولید بزرگ‌تر شود، بازده آن بنگاه یا مجموعه اقتصادی هم بالاتر خواهد رفت. همچنین هزینه تولید کاهش پیدا می‌کند و چنین ویژگی‌هایی است که ما را در تحقق شعار سال کمک خواهد کرد.
به عنوان مثال در بخش تعاونی‌های مسکن هدف تولید مسکن برای اعضا با کمترین قیمت است. در تعاونی‌های مصرف دسترسی مردم به کالاهای اساسی با پایین‌ترین قیمت و نهایتاً در تعاونی‌های تأمین نیاز، رساندن کالا و مواد اولیه به درب کارخانه‌ها با کمترین نرخ است. این مسائل دقیقاً متناسب با موضوعات و دغدغه‌های اصلی امروز کشور مانند بهره‌وری و تورم است که در کشور ما وضعیت خوبی ندارند.
البته ویژگی‌هایی که از تعاون و تعاونیها در حوزه اقتصادی و اجتماعی عنوان شد تنها مختص کشورمان نیست و در دنیا نیز به اثبات رسیده است. با توجه به اینکه در هفته تعاون هستیم، باید گفت که بخش تعاون انتظاراتی از دولت و دولتمردان دارد. پیش از این رانتی را ایجاد می‌کردند و می‌گفتند می‌خواهیم زمین یا امکاناتی را رایگان در اختیار بخشی قرار دهیم و نهایتاً می‌گفتند بروید با آن تعاونی شکل دهید، اما امروز به جرأت می‌توان اعلام کرد که مهم‌ترین رانت بخش تعاون مزیت‌های خودش است. بنابراین مهم‌ترین انتظاری که بخش تعاون از حاکمیت و دولت‌ها دارند این است که عرصه را برای نقش‌آفرینی تعاونیها باز بگذارند. هم‌اکنون در برخی حوزه‌ها این بستر وجود ندارد و فضا رقابتی‌تر است، اما اگر اجازه دهیم تعاونیها در بخش‌های مختلف شکوفا شوند و در عرصه‌های مختلف حضور پیدا کنند و ظرفیت‌های خودشان را نشان دهند، شرایط بهتری حاکم می‌شود.
ارسال دیدگاه
