
واکنشها به کاریکاتور جنجالآفرین ادامه دارد
تبعات سبقت جمعیتی هند از چین
اخیراً یک کاریکاتور بحثبرانگیز افکار عمومی هند را آزار داده است؛ چراکه این کشور ۱.۴ میلیارد نفری از چین پیشی گرفته و به پرجمعیتترین کشور جهان تبدیل شده است. نشر این کاریکاتور حساسیتها را نسبت به آنچه منتقدان کلیشههای منسوخ شده رسانهای میدانند برجسته کرده است. تصویری که ماه گذشته در مجله خبری آلمانی اشپیگل منتشر شد، انبوهی از هندیهای سرخوش را بر روی یک لوکوموتیو قدیمی و پرجمعیت نشان میدهد که بسیاری از آنها روی سقف قطار ایستادهاند، در حالی که از قطار شیک و مدرن چینی سبقت میگیرند. اما این تمام ماجرای هند نیست. کشور هند در طول۷۰ سال گذشته و پس از استقلال از انگلیس مسیری طولانی را برای رسیدن به یکی از اقتصادهای برتر جهان طی کرده است. در واکنش به این تصویر ویجایاسای ردی، قانونگذار هندی در توییتر نوشت: «جهان غرب ترجیح میدهد هند را فقیر و در حال مبارزه نشان دهد». البته بقیه حتی عکسالعمل تندتری نشان دادند؛ کانچان گوپتا، مشاور ارشد وزارت اطلاعات هند در توییتر نوشت: «سلام آلمان، کاریکاتور شما بهطرز فجیعی نژادپرستانه است.»
اما سه ربع قرن بعد، منتقدان کارتون اشپیگل معتقدند این ناعادلانه است که به هند از دریچه فقر نگاه کنیم. اقتصاد نزدیک به ۳ تریلیون دلاری هند اکنون پنجمین اقتصاد بزرگ دنیاست و سریعترین رشد اقتصادی در جهان را دارد. بانک جهانی، هند را از وضعیت کمدرآمد به سطح درآمد متوسط ارتقا داده و میزان درآمد ناخالص ملی سرانه بین 1036 تا ۱۲هزار و ۵۳۶دلار است. نرخ باسوادی برای مردان به ۷۴ درصد و برای زنان به ۶۵ درصد افزایش یافته و میانگین امید به زندگی در حال حاضر ۷۰ سال است. در این وضعیت و بر اساس پیشبینیهای سازمان ملل، در یک تغییر لرزهای در جمعیتشناسی جهانی، بالاخره هند از چین پیشی گرفت و به پرجمعیتترین کشور جهان تبدیل شد. بهاصطلاح «سود سهام جمعیتی» هند بهوسیله رشد اقتصادی بالقوه ناشی از جمعیت زیاد افزایش مییابد. این جمعیت زیاد در سن کار که توسط بازار مصرف گسترده این کشور و مجموعهای از نیروی کار مقرونبهصرفه، سرمایهگذاران جهانی را جذب میکند منجر به افزایش بازدهی سرمایهگذاری در هند میشود.
احتمالاً در چند سال آینده اقتصاد هند از آلمان بزرگتر خواهد شد. صندوق بینالمللی پول انتظار دارد که این کشور آسیای جنوبی در سال جاری عملکرد بهتری از تمام اقتصادهای نوظهور و پیشرفته داشته باشد و رشد تولید ناخالص داخلی ۵.۹ درصد را ثبت کند. در مقایسه، انتظار میرود اقتصاد آلمان و انگلیس دچار رکود شوند، در حالی که پیشبینی میشود ایالات متحده تنها ۱.۶ درصد رشد
داشته باشد.
قطار پیشرفت هند
فیلیپ آکرمان، سفیر آلمان در هند، به یک خبرگزاری هندی درباره کاریکاتور نشریه آلمانی، گفت: «کاریکاتور اشپیگل با کلیشههای بسیار قدیمی بازی میکند. من میخواهم از این کاریکاتوریست دعوت کنم تا با من در دهلی سوار مترو شود. دهلی متروی بسیار پیشرفتهای دارد». با این حال برخلاف سیستم متروی پایتخت، تمام شبکه راهآهن گسترده هند مدرن نیست.
بسیاری از قطارها در این کشور چند دهه قدمت دارند و کثیف هستند، ریلها هم نیاز به اصلاح دارند. سفرهای تند و تیز بین شهرهای بزرگ اغلب میتواند کند، دشوار و ناامن باشد. در بمبئی، پایتخت مالی هند، دیدن قطارهای محلی مملو از مردم که گاهی بهصورت ناامنی بر سقف آن سوار میشوند غیرمعمول نیست.
این وضعیت هند تضاد بسیاری با چین دارد که از ابتدای قرن اخیر گستردهترین شبکه ریلی پرسرعت جهان را با سرعتی سرسامآور ساخته است. چین از سال ۲۰۰۸ حدود ۲۶ هزار مایل (۴۲ هزار کیلومتر) راهآهن اختصاصی پرسرعت ساخته و قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ آن را به ۴۳ هزار مایل (۷۰ هزار کیلومتر) برساند.
تنش بین این دو همسایه مجهز به سلاح هستهای پس از یک درگیری خشونتآمیز که جان چند سرباز را در هر دو طرف مرز مورد مناقشه آنها در سال ۲۰۲۰ گرفت، تشدید شده است. در سالهای اخیر، هند برای مقابله با پیشرفت چین بهطور فزایندهای به غرب نزدیکتر شده است. در حالی که زیرساختهای هند هنوز از همسایه خود بسیار عقبتر مانده، دهلینو در تلاش است تا قطارها، جادهها و فرودگاههای خود را ارتقا دهد. نخستوزیر مودی در سال ۲۰۲۱ متعهد شد اقتصاد را تقویت کند و با سرمایهگذاری یک تریلیون دلاری برای صدها هزار جوان هندی شغل ایجاد کند. در اوایل سال جاری، دولت اولین بخش از یک بزرگراه ۱۳۸۶کیلومتری را افتتاح کرد که دهلینو را به بمبئی متصل میکند.
کاریکاتور دردسرساز
ای.پی اونی، کاریکاتوریست ارشد سیاسی در روزنامه ایندین اکسپرس (Indian Express) گفت: «خشم سازمانیافته در هیچ جامعه ناسیونالیستی غیرمعمول نیست. مشکل من با کاریکاتور این است که از نوع روزنامهنگاری بد است و با واقعیت عینی فاصله زیادی دارد». او معتقد است که تصویر اشپیگل یک کارتون تنبل است که کلیشهای منجمد شده در زمان را از هند به نمایش میگذارد.
این اولینبار نیست که یک کاریکاتور سیاسی در هند دردسرساز میشود. پیش از این هم چشمانداز غرب در برخورد با کشورهای شرقی در هند مشکلآفرین شده بود. برای مثال در سال ۲۰۱۴ پس از ورود موفقیتآمیز مدارگرد مریخ هند به دور سیاره سرخ، یک کاریکاتور در مجله «نیویورک تایمز» چاپ شد که یک کشاورز هندی را با یک گاو نشان میداد که جلوی در «باشگاه فضایی نخبگان» هند رفته و در میزند. این تصویر بهدلیل رنگهای نژادپرستانه آن اعتراضهایی را برانگیخت و انتشارات را وادار به عذرخواهی کرد.
پاتریک چاپات، کاریکاتوریست اشپیگل در بیانیهای اعلام کرد از اینکه تصویر او در اشپیگل به «یک موضوع ژئوپلیتیکی» تبدیل شده، متعجب است. او گفت: «متعجبم از اینکه مقامات دولتی چنین کشور بزرگی یک کاریکاتور را اینقدر جدی میگیرند و شروع به تحریک احساسات مردم میکنند. بسیاری از واکنشها منعکسکننده خشم علیه غرب بود، احساسی که من میتوانم آن را درک کنم. استاندارد دوگانه سیاستهای غرب چیزی است که من هم در مورد آن کاریکاتور کشیدهام». او ادامه داد: «اگر به کاریکاتور دقت کنید، همانطور که بسیاری از دوستان من در هند مشاهده کردهاند، متوجه خواهید شد که کاروان آنها از جوانی و انرژی در حال انفجار است و مهمتر از همه اینکه در حال برندهشدن در مسابقه با چین است.»