کارآفرینی؛ حلقه مفقوده و نیاز اجتناب‌ناپذیر کشور
بسیاری از کارشناسان حوزه اقتصاد و تولید معتقدند بخش مهمی از رشد کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، ریشه در گسترش مفهوم کارآفرینی در کنار اشتغالزایی دارد. این مهم با بهره‌مندی از ایده‌های نوآورانه در خلق کسبوکار جدید برای تولید محصول یا خدمات مورد نیاز بازار کار و مصرف شکل گرفته است. توسعه فرهنگ کارآفرینی، تحقق حمایت‌های لازم از کارآفرینان، ارائه آموزش‌های مورد نیاز به آنان، رشد پژوهشگری در این زمینه و گسترش بستر فعالیت‌های نوآورانه از عوامل شکل‌گیری موفقیت‌های حوزه کارآفرینی در دهه‌های اخیر به حساب می‌آید. اما نکته اساسی در کنار ایجاد زمینه توسعه فعالیت خلاقانه کارآفرینان، ارائه تعریف درست از کارآفرینی و اشتغالزایی و تفکیک مفهومی و کارکردی این دو حوزه از یکدیگر و بهره‌مندی از ظرفیت آنها در حوزه‌های کسبوکار و اشتغال محسوب می‌شود.
آمارهای مربوط به ابتدای فعالیت دولت سیزدهم نشان می‌دهد حدود 400 هزار کارآفرین در کشور مشغول به فعالیت بوده و از بسترهای موجود برای خلق موقعیت‌های کارآفرینانه استفاده کرده‌اند. با توجه به توانمندی نیروی انسانی خلاق و ظرفیت‌های کلان، امکان رشد و توسعه آنان نیازمند سیاستگذاری و هدفگذاری بلندمدت است.
سابقه کارآفرینی
واژه کارآفرینی از سده‌های گذشته ابتدا در زبان فرانسه به صورت متداول مورد استفاده قرار گرفت. مفاهیم کارآفرینی و کارآفرین برای نخستین‌بار مورد توجه اقتصاددانان بود و مکاتب اقتصادی از قرن شانزدهم میلادی در نظریه‌ها به این موضوعات پرداختند. به دلیل ارائه نظریه توسعه اقتصادی توسط «شومپیتر» در سال 1934 و همزمان با دوران رکود بزرگ اقتصادی و توجه به نظر او درباره نقش کارآفرینان در خلق سودآوری، لقب «پدر کارآفرینی» برای او انتخاب شد. از نظر او، کارآفرین نیروی محرکه اصلی در توسعه اقتصادی بود و نقش آن عبارت از «نوآوری با ایجاد ترکیب‌های تازه از مواد» است.
با توجه به بهره‌مندی کشورهای پیشرفته از مفهوم کارآفرینی در اواخر دهه‌های ۱۹۷۰ و 1980، در کشور ما تا شروع اجرای برنامه سوم توسعه، توجه چندانی به این موضوع صورت نگرفت. حتی در مراکز علمی و دانشگاهی نیز جز در موارد نادر، فعالیتی در این زمینه انجام نشده بود؛ تا اینکه مسأله بیکاری و ایجاد چالش ناشی از آن در دهه ۱۳۸۰، توسعه کارآفرینی در قالب برنامه سوم دیده شد. با توجه به فعالیت تعداد قابل توجهی از مراکز دانشگاهی حوزه کارآفرینی در جهان، در ایران نیز طی سال‌های اخیر حدود ۱۲ مرکز کارآفرینی کار خود را در دانشگاه‌ها آغاز کردند و اکنون به عنوان مراکز تحقیق و آموزش در حال فعالیت هستند.
حمایت از کارآفرینی
سید صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی 25 فروردین‌ماه در نشست شورای هماهنگی دستگاه‌های اجرایی وزارت کار در استان البرز با بیان اینکه خود را موظف به رفع موانع تولید و تسهیل راه‌اندازی کسبوکار مردم دانسته و برای آن تلاش می‌کنیم، گفت: «بانک‌ها باید فرایندهای پرپیچ‌و‌خم را کوتاه کنند تا کارآفرینان با ایجاد کسبوکار برای دیگران کارآفرینی ایجاد کنند.» مرتضوی همچنین چهارم اسفندماه سال گذشته در آیین چهاردهمین جشنواره کارآفرینان برتر ملی با تأکید بر اینکه برنامه دولت حمایت از کار، تولید و کارآفرینی است، تأکید کرده بود: «در سال 1402 از محل منابع پیش‌بینی شده در لایحه بودجه، حمایت‌های مطلوبی از فرهنگ کار و کارآفرینی به عمل خواهد آمد.» او کاهش هزینه‌های تولید و پرداخت بخشی از منابع حق بیمه تأمین اجتماعی برای افراد جویای کار معرفی شده توسط دولت را برنامه‌های تشویقی و حمایتی از کارآفرینان و کارجویان دانست و افزود: «حلقه مفقوده و نیاز اجتناب‌ناپذیر کشور، موضوع کارآفرینی است. کارآفرینان در واقع ضامن معاش جامعه و شاغلان در عرصه‌های مختلف هستند و خروجی اقدامات در حوزه کارآفرینی منجر به شکل‌گیری و توسعه بهره‌وری خواهد شد.»
مهارت‌های مورد نیاز
کارآفرین فردی است که برای ایده‌هایی که در اختیار او قرار می‌گیرد، با داشتن مجموعه‌ای از مهارت‌ها تلاش خود را جهت به نتیجه رساندن آن، انجام و حاضر به پذیرش هرگونه ریسکی در این راه باشد. در تعریفی دیگر با توجه به اینکه کارآفرینی از خلق و نوآوری خدمت یا محصولی به دست می‌آید که توسط شخصی به واقعیت خواهد پیوست، فرد خلاق همان کارآفرین محسوب می‌شود. به طور کلی کارآفرینی، فرایند توسعه کسب‌و‌کاری است که با ایده‌های خلاقانه آغاز به فعالیت کرده و با اجرایی کردن آن، زمینه شکل‌گیری کسبوکار سودآور را فراهم می‌کند. این روند با پذیرش ریسک‌هایی در زمینه‌های مختلف، در نهایت معرفی یک محصول یا خدمت جدید به جامعه را موجب می‌شود.
قابلیت برنامه‌ریزی، مهارت‌های ارتباطی و بازاریابی، مهارت‌های مدیریت عمومی و رهبری، تشخیص و تحلیل فرصت‌ها، تدوین و ارائه طرح‌های تجاری، تأمین و مدیریت منابع و مهارت راه‌اندازی و مدیریت کسبوکار نوپا از ویژگی‌های فرد کارآفرین به حساب می‌آید.
ایجاد فرصت‌های شغلی
واژه اشتغالزایی این تصور را در ذهن به‌وجود می‌آورد که یک شغل برای پاسخ به نیازهای بازار ایجاد می‌شود. این مفهوم به ایجاد شغل در محل یا مکانی که وجود نداشته، اما همان شغل توسط افراد دیگر در مکان دیگر راه‌اندازی شده، گفته می‌شود. به این واسطه در اشتغالزایی با پدیده جدید و ابتکاری روبه‌رو نخواهید بود بلکه زمینه ایجاد شغل برای افراد فراهم می‌شود. اشتغالزایی با استفاده روش‌ها و سازوکارهای مختلف امکان اجرایی شدن دارد که حمایت و سرمایه‌گذاری دولت برای اجرای فعالیت‌های بخش خصوصی یکی از آنها است. این روش به دلیل وجود اعتبارات و حمایت‌های دولتی، ساده‌ترین روش به حساب می‌آید که مزیت آن سرعت در انجام کار است. اشتغالزایی تحت تأثیر قانون و سیاست‌های مالی، رویکرد یک سهم بازار برای خلق اشتغال و ایجاد فرصت‌های شغلی از طریق ایده‌ها از دیگر راهکارهای ایجاد شغل به شمار می‌رود.
تفاوت کارآفرینی و اشتغالزایی
کارآفرینی، یک شغل جدید ایجاد و در واقع ارزش ناب به جامعه اضافه می‌کند. این در حالی است که اشتغالزایی برای پاسخ به تقاضاهای بازار به جذب نیرو و تکمیل ظرفیت برای شغل‌های ایجاد شده می‌پردازد. با توجه به اینکه کارآفرینی به طور معمول مربوط به بخش خصوصی است، اشتغالزایی را باید وظیفه دولت‌ها دانست. نتیجه کارآفرینی در هر عرصه یا مرحله، عرضه یک کالای جدید یا خدمتی متفاوت است و اشتغالزایی معمولاً به‌ندرت با نوآوری همراه است. با وجود ارزشمندی و ارتباط مفاهیم کارآفرینی و اشتغالزایی با یکدیگر، اما آنها الزاماً بر هم منطبق نیست. در کارآفرینی درآمد از طریق تغییر عناصر اصلی کسبوکار شکل می‌گیرد، اما در اشتغالزایی کسبوکار بدون تغییر در عناصر اصلی کار، توسعه می‌یابند.
مزایای توسعه کارآفرینی
توسعه فرهنگ کارآفرینی علاوه بر ایجاد تحول در راستای بهبود شرایط کسبوکار، بستر رشد ایده‌پردازی نیروی کار و کارفرمایان بخش‌های دولتی و خصوصی را فراهم کرده و سازوکارهای مؤثر تازه‌ای برای شکل‌گیری تحول در حوزه کار و تولید ایجاد خواهد کرد. تضمین تحقق رفع چالش‌های حوزه اشتغال، رونق تولید و ماندگاری نیروی کار آفریننده و مبتکر با حمایت از ایجاد اشتغال، سیاستگذاری کلان، بهره‌مندی از تأمین منابع مالی و مدیریت متناسب با ظرفیت‌ها و تلاش در تحقق کارآفرینی با مشارکت جامعه خلاق بخش تولید امکان‌پذیر است.
ارسال دیدگاه
