آیا تبدیل بیمه حرف و مشاغل ازاد به بیمه اختیاری قانونی است؟

کارشناس «آتیه‌نو» به پرسش‌های شرکای اجتماعی پاسخ می‌دهد:

آیا تبدیل بیمه حرف و مشاغل ازاد به بیمه اختیاری قانونی است؟

سازمان تأمین‌اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه‌گر کشور با جامعه عظیمی ‌‌از مخاطبان در ارتباط است که غالباً با قواعد و قوانین این سازمان بزرگ آشنایی کافی ندارند. آتیه‌نو تلاش دارد با بهره‌گیری از تجربیات کارشناسان، شرکای اجتماعی را با ظرایف قانونی این حوزه آشنا سازد. موضوعاتی که در این شماره به بررسی آنها خواهیم پرداخت عبارتند از: - بهره‌مندی شرک‍ت‌های شتاب‌دهنده از بیمه تامین اجتماعی - سوابق بیمه‌ای برای کسانی که از خدمت سربازی معاف شده‌اند - نحوه بیمه کردن کارگران اتباع خارجی توسط کارفرمای ایرانی - محاسبه مقدار حق بیمه کارگران در قرادادهای پورسانتاژ

احمد فاضلی - کارشناس سازمان تأمین‌اجتماعی

 
  مالک مغازه الکتریکی هستم.  با توجه به پروانه کسب صادره توسط اتحادیه مربوطه ، از نیمه دوم سال قبل با نرخ 18 درصد همراه با درمان ، بیمه مشاغل آزاد شده ام ، نظرباینکه درمان بیمه‌شدگان مشاغل آزاد در مراکز درمانی ملکی تأمین‌اجتماعی رایگان نیست و باپرداخت فرانشیز صورت میگیرد،  اما درمان بیمه‌شدگان اختیاری در مراکز مذکور رایگان وبدون اخذ فرانشیز است با توجه باینکه جوازکسب مغازه کماکان دارای اعتبار است و در این حرفه اشتغال بکار دارم ، آیا می‌توانم بیمه مشاغل آزاد را به بیمه اختیاری تبدیل کنم ؟
- خیرطبق دستورالعمل مربوطه ،تبدیل بیمه صاحبان حرف ومشاغل آزاد به بیمه اختیاری در صورتی مجاز است که بیمه‌شده شغل مورد نظر قید شده در قرارداد را از دست داده باشد ، اما مادامی‌بیمه‌شده در شغل مورد قرارداد اشتغال بکار دارد ( مثل شما ) وامکان انعقاد قرارداد به اعتبار شغل قبلی وجود دارد نمی‌تواند بیمه خود را از مشاغل آزاد به اختیاری تبدیل کند
 
 لوله کشی ساختمان و4 سال است بیمه‌شده اختیاری هستم ، و حق بیمه امسال را تا اخر سال جاری پیش پرداخت کرده ا م ، چون میزان حق بیمه اختیاری هرسال زیاد میشود ، با توجه به نوع شغلم ، ایا می‌توانم بیمه اختیاری خود را به نرخ 12 درصد بیمه مشاغل آزاد تبدیل کنم ودر این صورت  حق بیمه‌های پیش پرداختی اختیاری قابل استرداد است ؟
- بله برعکس پاسخ سوال بالا،  تبدیل بیمه اختیاری به مشاغل آزاد با لحاظ سایر شرایط بلامانع است ضمنا از تاریخ در خواست بیمه مشاغل آزاد حق بیمه پیش پرداختی اختیاری تا آخر سال 1401،  قابل استرداد است
 
 
  تصمیم دارم با نرخ 18 درصد بیمه زنان خانه دار شوم ، چون نرخ 18 درصد نیاز به انجام معاینات پزشکی دارد و هزینه معاینات به عهده متقاضی است آیا با توجه به شش ماه سابقه قبلی پرداخت حق بیمه ،حتما لازم است معاینات پزشکی را انجام دهم ؟
- بله متقاضی نرخ 18 درصد بیمه زنان خانه دار که درقالب بیمه صاحبان حرف ومشاغل آزاد بیمه میشود ، اگر ظرف 10 سال قبل از تاریخ درخواست بیمه شدن ، حداقل یک سال سابقه و ظرف یک سال از تاریخ در خواست حداقل 90 روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد ( دو شرط تواما ) از انجام معاینات پزشکی اولیه معاف است لذا چون شما فاقد شرایط معافیت از معاینات پزشکی هستید پیشنهاد میشود با نرخ 12 درصد که نیاز به معاینات ندارد بیمه زنان خانه دار شوید ، البته متقاضی نرخ 14 درصد نیز چنانچه قبلا حداقل یک سال سابقه داشته باشد از انجام معاینات معاف است 
 
 
 
 
 جهت کمک به رشد سریع شرکت‌های استارتاپی ، اخیرا به اتفاق چند نفر از فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد دانشگاهی ، یک شرکت حقوقی شتاب دهنده  به ثبت رسانده ایم و چند نفر پرسنل حقوق بگیر داریم .آیا مراکز شتاب دهنده‌ها نیز می‌توانند مثل شرکت‌های استارتاپی کارکنان خود را بیمه تأمین‌اجتماعی کنند ؟
- بله شرکت‌های فعال در مراکز رشد ، فضاهای کاری اشتراکی و شتاب دهنده‌ها که فهرست آنها از طریق مراجع مربوطه به تایید کارگروه موضوع تبصره ماده 10 مصوبه شماره 25071مورخ 1/3/1398 هیئت دولت رسیده است و فعالیت اصلی آنها حمایت مالی از استارتاپ‌های نوپا است و یا با ایجاد فضای کار اشتراکی دوره‌های آموزشی ، مشاوره کسب و کار و ......در محل کار را  به استارتاپ‌ها ارائه می‌دهند ، می‌توانند با ارائه مدارک کارفرمائی شامل اساسنامه شرکت ، آگهی تاسیس روزنامه رسمی‌کشور ، سندمالکیت یا اجاره محل فعالیت و پروانه بهره برداری فناوری اطلاعات به شعبه تأمین‌اجتماعی واقع در محدوده فعالیت شرکت ضمن تعیین حدود و ثغور و تکمیل اطلاعات هویتی شرکت ، برای تشکیل پرونده مطالباتی و اخذ کد کارگاهی و رمز عبور جهت پرداخت صورت مزد و حقوق کارکنان به صورت اینترنتی ، نسبت به ارسال اولین لیست کارکنان و پرداخت حق بیمه آنها با نرخ 27 درصد اقدام کنند. لازم به یادآوری است همانطوریکه در شماره قبلی نشریه در خصوص نحوه بیمه کارکنان شرکت‌های کسب وکار فضای مجازی ( استارتاپ‌ها ) توضیح داده شده است ، بعد از ارسال اولین لیست کارکنان شرکت شتاب دهنده نیز ، بازرس تأمین‌اجتماعی جهت بررسی و تایید صورت مزد وحقوق ارسالی پرسنل ثابت در شرکت و یا کارکنان دورکار که اسامی‌آنها دراولین لیست ارسالی موجود است و برای ادامه بیمه پردازی ماهیانه ، بازرسی کارگاهی انجام می‌دهد .
 
 
 49 سال سن دارم و فاقد سابقه پرداخت حق بیمه هستم . اطلاع پیداکرده ام اگرفردی سابقه پرداخت حق بیمه نداشته باشد، می‌تواند با داشتن کارت پایان خدمت خود را بیمه اختیاری کند ، من در سنوات قبل خدمت سربازی را خریداری کرده واز سازمان نظام وظیفه کارت معافیت گرفته ام  آیا می‌توانم با این کارت بیمه اختیاری شوم ؟
- خیر متقاضی بیمه اختیاری که حداکثر 50 سال سن دارد با داشتن حداقل 30 روز سابقه پرداخت حق بیمه و یا کارت پایان خدمت که مبتنی بر انجام مدت خدمت سربازی است ، می‌تواند تقاضای بیمه اختیاری کند ، بنابراین افرادی که کارت معافیت پزشکی یا کفالت یا مثل شما با خرید مدت خدمت سربازی کارت معافیت اخذ کرده اند چنانچه حداقل سابقه مورد نیاز ( 30 روز )  را نداشته باشند  عقد قرارداد بیمه اختیاری برای آنها امکان پذیر نیست
 
جهت تأمین نیروی انسانی کشتی صیادی که متعلق به یک شرکت تولید و بسته بندی کنسرو ماهی تن است ، برای صید ماهی در خلیج فارس ، با شرکت مذکور قرارداد شش ماهه منعقد کرده ایم . باتوجه باینکه در عملیات قرارداد غیر از خدمه ایرانی از چندکارگر خارجی هم استفاده می‌کنیم ، آیا همراه با کارگران ایرانی برای شاغلین اتباع خارجی نیزکه در اجرای قرارداد فعالیت دارند باید حق بیمه پرداخت شود ؟
- در قرارداد‌هائی که در بخشی از عملیات پیمان ، اتباع خارجی مشغول بکار هستند ، اگر کشور متبوع آنها عضو مقاوله نامه شماره 19 سازمان بین الملی کار (ILO) باشد و طبق گواهی مقامات صالحه دولت مربوطه،  کارگران خارجی مثل تعهدات مندرج درماده ( 3 ) قانون تأمین‌اجتماعی ایران ، از مزایای تأمین‌اجتماعی کشور خودشان بهره مند باشند ، پیمانکار موظف است با ارائه فهرست اسامی‌ اتباع خارجی شاغل در قرارداد به شعبه مربوطه تأمین‌اجتماعی ، صورت مزد وحقوق آنها را بصورت مجزا از لیست کارگران ایرانی تنظیم کرده و صرفا معادل 3 درصد حقوق ومزایای آنها با رعایت حداکثر دستمزد مصوب شورایعالی کار به عنوان حق بیمه حوادث ناشی از کار اتباع خارجی پرداخت کند ؛دراین صورت حق بیمه متعلق به مجموع حقوق دریافتی کارگران خارجی از حق بیمه محاسبه شده براساس کارکرد مقاطعه کار کسر میشود ، اما درصورتی که دول متبوع آنها عضو مقاوله نامه مذکور نبوده و بین دولت آنان با دولت جمهوری اسلامی‌ایران موافقت نامه دوجانبه یا چند جانبه تأمین‌اجتماعی منعقد نشده باشد پرداخت 3 درصد حق بیمه منتفی بوده و پیمانکار موظف است حق بیمه کارگران خارجی را مثل خدمه ایرانی شاغل در قرارداد طبق ماده 28 قانون تأمین‌اجتماعی با نرخ کامل پرداخت کند
 
 
  شرکت تولیدی لوازم خانگی گاز سوزکه بیش از 80 نفر پرسنل دارد براساس توافق به عمل آمده با سازمان تأمین‌اجتماعی ، در قبال تقلیل میزان پرداخت حق بیمه کارکنان ، انجام تعهدات کوتاه مدت پرسنل را به عهده گرفته است ( قرارداد پورسانتاژ) ؛ اخیرا شرکت فروشگاه‌های زنجیره ای شهروند جهت عرضه و فروش محصولات گازسوز در فروشگاه‌های شهروند سراسر ایران ، قرارداد یک ساله،  جهت ساخت و فروش محصولات با شرکت تولیدی مذکور منعقد کرده است  ، سوال این است که باتوجه به توافق صورت گرفته با سازمان تأمین‌اجتماعی مبنی بر تقلیل نرخ حق بیمه کارکنان شرکت پیمانکار ، مبالغ مربوط به لیست‌های ارسالی پیمانکار دردوره اجرای قرارداد چگونه  محاسبه میگردد؟
- ابتدا یادآوری می‌شود که در قرارداد‌های خرید و فروش اجناس و اقلام مصرفی که تعهدات موضوع قرارداد مهیا و آماده بوده و منحصرا خرید یا فروش است مشمول ماده ( 38)  قانون تأمین‌اجتماعی وکسر حق بیمه نیست اما چنانچه موضوع قرارداد خرید یا فروش توام با ساخت وتهیه اجناس باشد ( مثل قرارداد شرکت شما ) این نوع قرارداد‌ها مشمول ماده ( 38) هستند ، و درخصوص سوال شما در مواردی که تعهدات کوتاه مدت سازمان تأمین‌اجتماعی به کارفرما واگذارشده و به تبع آن میزان حق بیمه مقرر در ماده (28 ) قانون تأمین‌اجتماعی تقلیل می‌یابد ، اگر کارفرما در قالب پیمانکاری ، قراردادی با واگذارنده کار منعقد کند  موقع محاسبه حق بیمه کارکنان شاغل در اجرای قرارداد معادل پورسانتاژمتعلقه مستند به صورت مزد و حقوق ارسالی از سوی پیمانکار ، وصول شده تلقی شده و مبالغ مربوط به لیست‌های پیمان با ماخذ کامل 27درصد در محاسبه منظور می‌شود
 
   من دارای یک دستگاه تریلر کشنده هستم و با یک شرکت حمل ونقل کالای بین شهری جهت حمل اتومبیل به مراکز استانها قرارداد دارم. با توجه باینکه مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان بوده و حق بیمه ماهیانه را مرتب پرداخت می‌کنم آیا در ارتباط با عملیات قرارداد حمل خودرو نیز باید حق بیمه جداگانه پرداخت کنم ؟
- بله در اجرای رای شماره 219 مورخ 9/10/1396 دیوان عدالت اداری ، براساس مصوبه شماره 85 مورخ 19/10/1397 هیئت امنای سازمان تأمین‌اجتماعی ، آن بخش از کارکرد پیمانکاران قراردادهای حمل ونقل بار بین شهری که درآن رانندگان خود مالک ( مثل شما ) بخشی از عملیات موضوع قرارداد را انجام می‌دهند واز طرفی حق بیمه ماهیانه خود را راسا و براساس قانون بیمه‌های اجتماعی رانندگان پرداخت می‌کنند چنانچه موضوع قرارداد منحصرا حمل ونقل بار وکالای بین شهری و بدون لحاظ کارکرد بارگیری وانبارداری و یا جابجائی است ،حق بیمه قرارداد به ماخذ 4 درصد به اضافه 7/36  حق بیمه ،به عنوان بیمه بیکاری محاسبه میشود ، و حق بیمه پرداختی توسط راننده به منزله ارسال لیست در دوره اجرای قرارداد تلقی شده و از جریمه عدم ارسال لیست معاف خواهد بود
 
 
 یک سال قبل شوهرم که 22 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشت فوت کرده است . خودم همراه با پسر 17 ساله ام  و پدر شوهرم به عنوان افراد تحت تکفل قانونی و بازماندگان واجد شرایط مستمری بازماندگان همسرم را دریافت می‌کردیم. چند روزی است که پدر همسرم که دریافت کننده مستمری بود ، فوت کرده است دراین خصوص دو سوال داشتم ، آیا می‌توانیم بابت فوت او هزینه کفن و دفن دریافت کنیم ، ضمنا باتوجه به فوت او وعدم دریافت مستمری ، سهم مستمری من و فرزندم افزایش می‌یابد ؟
- هزینه کفن و دفن صرفا در صورت فوت بیمه‌شده اصلی و یا فوت همسر بیمه‌شده اصلی ( که بیمه‌شده اصلی درقید حیات است ) ِبه بازماندگان پرداخت میشود ، اما در صورت فوت احدی از بازماندگان که مستمری متوفی را دریافت می‌کند ( مثل پدربزرگ فرزند شما ) هزینه کفن و دفن پرداخت نمیشود   ، اما درخصوص افزایش سهم مستمری شما ، طبق بند ( 3 ) ماده ( 83 ) قانون تأمین‌اجتماعی و داد نامه شماره 139مورخ 30/3/1390هیئت عمومی‌دیوان عدالت اداری در صورت وقوع فوت یا فقدان شرایط استحقاق یکی از بازماندگان مستمری‌بگیر ، سهم سایر بازماندگان به نسبت میزان سهم هر نفر مندرج درماده ( 83 ) قانون افزایش می‌یابد ، و درهرحال بقیه بازماندگان از صددرصد مستمری استحقاقی متوفی بهره مند خواهند شد
 
 
  از سال قبل بیمه‌شده اختیاری شده ام ، و حق بیمه امسال را از اول سال تا آخر سال 1401 پیش پرداخت کرده ام ، از اوایل خرداد ماه تا آخر شهریور ماه درکاگاه مکانیکی کارمیکردم  و کارفرما به جهت اینکه بیمه اختیاری پرداخت می‌کنم ، از طریق کارگاه برای من حق بیمه اجباری پرداخت نمی‌کرد .در تیرماه  بازرس تأمین‌اجتماعی به مکانیکی مراجعه و اسم من کارگر مکانیکی در گزارش  بازرسی قید شده است،  و متعاقبا شعبه تأمین‌اجتماعی به استناد گزارش بازرسی صورتحساب بدهی به کارفرما ابلاغ و بعلت عدم اعتراض کارفرما بدهی محاسبه شده بابت من قطعی شده است با توجه باینکه از تاریخ 1/7/1401ترک کار من توسط کارفرما اعلام شده ،  آیا به براساس گزارش بازرسی ، قرارداد بیمه اختیاری من ابطال شده و در صورت باطل نشدن ، حق بیمه‌های پرداختی بیمه اختیاری از تاریخ بازرسی تا تاریخ ترک کار از کارگاه قابل استرداد است ؟
- چنانچه بیمه‌شده ای همزمان با پرداخت بیمه اختیاری در کارگاه‌های مشمول قانون تأمین‌اجتماعی شاغل باشد با توجه به اولویت قانونی بیمه اجباری بر بیمه اختیاری  ، به استناد لیست‌های ارسالی کارفرما ویا گزارش بازرسی کارگاهی سابقه بیمه اجباری ملاک عمل است و سازمان تأمین‌اجتماعی در راستای مساعدت به بیمه‌شدگان اختیاری اعلام کرده است دراین موارد قرارداد بیمه اختیاری بیمه‌شده معتبر بوده و پذیرش سوابق پرداخت حق بیمه اختیاری از تاریخ خروج ازکارگاه با رعایت سایر شرایط بلامانع است ، و حق بیمه پرداختی اختیاری از تاریخ انجام بازرسی کارگاهی تا تاریخ ترک کار و خروج از کارگاه بعلت همپوشانی  بیمه اجباری با بیمه اختیاری  قابل استرداد به بیمه‌شده است
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه