آنتی‌بیوتیک‌ها، سلامت جهان را به خطر می‌اندازند
هرچند کشف و تولید آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از مهمترین یافته‌های دانش بشری در قرن بیستم به شمار می‌رود، اما تخمین زده می‌شود سالانه نزدیک به 1.3 میلیون نفر در سراسر جهان به طور مستقیم به دلیل مقاومت ضدمیکروبی جان خود را از دست می‌دهند. آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر داروهای ضدمیکروبی نقش کلیدی در موفقیت پزشکی مدرن داشته و سلامت انسان و حیوانات را تا حد زیادی بهبود بخشیده‌اند، اما در 30 سال اخیر به علت مصرف بیش از اندازه، تا حدودی منجر به مقاومت باکتریایی شده و بیماری‌های عفونی به عامل اصلی مرگ‌و‌میر در جامعه بشری تبدیل شده است.
در سال‌های اول دهه 1920، حتی تصور انجام مداخلات پزشکی مانند جراحی‌های بزرگ به دلیل ترس و وحشت از بروز عفونت امکان‌پذیر نبود. پیشرفت علم پزشکی این امکان را فراهم کرد که با کشف آنتی‌بیوتیک‌ها بتوان جان انسان‌های بسیاری را نجات دارد. امروزه داروهای ضدمیکروبی از پرمصرف‌ترین انواع داروها هستند و در صورت استفاده صحیح نجات‌بخش خواهند بود، اما مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در چند دهه گذشته آنچنان افزایش چشمگیر داشته که بخش بزرگی از عوامل مرگ‌و‌میر را به خود اختصاص داده و هزینه‌های بهداشت عمومی بالاتری را نیز به همراه داشته است. این فرایند در صورت عدم مداخله و پیگیری، افراد بیشتری را به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد به سمت مرگ سوق خواهد داد.
مقاومت میکروبی
اما مقاومت میکروبی چیست؟ مقاومت میکروبی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها دیگر به عوامل ضدمیکروبی پاسخ نمی‌دهند. در نتیجه این مقاومت دارویی، آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر عوامل ضدمیکروبی بی‌اثر و درمان عفونت‌ها دشوار یا غیرممکن شده و خطر گسترش بیماری و مرگ را افزایش می‌دهد. در بسیاری از موارد توانایی باکتری‌ها در خنثی‌سازی عوامل ضدمیکروبی از طریق استفاده خودسرانه و نابه‌جا از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌دست می‌آید، از جمله:
پناه بردن به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماری‌هایی که نیاز به مصرف این داروها وجود ندارد، مانند اکثر سرماخوردگی‌ها، تب و یا اسهال‌های غیر باکتریایی
اعمال فشار بر پزشک معالج و درخواست آنتی‌بیوتیک خصوصاً انواع تزریقی توسط بیمار و یا همراهان وی
تهیه و نگهداری آنتی‌بیوتیک در منزل و مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشک
تماس نابه‌جا و غیرضروری با بیماران مبتلا به بیماری‌های عفونی
مصرف نابه‌جا و بیش از حد از مواد آنتی‌باکتریال و گندزدا
عدم دقت در انتخاب و تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مؤثر
استفاده از داروهای آنتی‌میکروبیال در درمان و یا پرورش دام‌ها، طیور و آبزیان
بر اساس این داده‌ها، نه‌تنها استفاده بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در انسان، بلکه مصرف بی‌رویه در حیوانات نیز می‌تواند آسیب‌زا باشد. درمان حیوانات مولد غذا با آنتی‌بیوتیک‌هایی که در درمان انسان به کار می‌روند، ممکن است به علت احتمال انتقال مقاومت از حیوان به انسان سلامت عمومی جامعه را به خطر انداخته و ضمن کاستن از تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها، باعث افزایش تقاضای داروهای جایگزین با صرف هزینه بیشتر شود.
بی‌اثر شدن دارو
به دلیل مقامت باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک، حتی در صورت از بین رفتن سویه‌های حساس، عفونت ایجاد شده، باقی می‌ماند و از بین نخواهد رفت. عدم تأثیر آنتی‌بیوتیک بر عفونت در گله باعث کاهش شدید سود اقتصادی خواهد شد.
در درمان بیماری‌های عفونی در طیور، درمان در سریع‌ترین زمان ممکن مهمترین اصل محسوب می‌شود. به همین دلیل مصرف آنتی‌بیوتیکی که نسبت به آن مقاومت وجود دارد زمان طلایی درمانی را از بین برده و خسارت بالایی به گله وارد خواهد کرد.
از آنجایی که 1.3 میلیارد نفر برای امرار معاش به دام متکی و 20 میلیون نفر به آبزی‌پروری به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد و متوسط وابسته هستند، این مسأله می‌تواند زمینه‌ساز یک بحران شود.
در نهایت اینکه استفاده آنتی‌بیوتیک‌ها در محصولات کشاورزی، دفع نامناسب داروهای مصرف نشده و تاریخ مصرف گذشته و همچنین ضایعات صنایع و جوامع می‌تواند منجر به آلودگی خاک‌ها و نهرها شود که این خود موجبات گسترش مقاومت میکروارگانیسم‌های ناخواسته در برابر ابزارهایی که برای مهار و از بین بردن آنها استفاده می‌شود را به‌وجود می‌آورد.
مقاومت میکروبی
اما مقاومت میکروبی چیست؟ مقاومت میکروبی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها دیگر به عوامل ضدمیکروبی پاسخ نمی‌دهند. در نتیجه این مقاومت دارویی، آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر عوامل ضدمیکروبی بی‌اثر و درمان عفونت‌ها دشوار یا غیرممکن شده و خطر گسترش بیماری و مرگ را افزایش می‌دهد. در بسیاری از موارد توانایی باکتری‌ها در خنثی‌سازی عوامل ضدمیکروبی از طریق استفاده خودسرانه و نابه‌جا از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌دست می‌آید، از جمله:
پناه بردن به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماری‌هایی که نیاز به مصرف این داروها وجود ندارد، مانند اکثر سرماخوردگی‌ها، تب و یا اسهال‌های غیر باکتریایی
اعمال فشار بر پزشک معالج و درخواست آنتی‌بیوتیک خصوصاً انواع تزریقی توسط بیمار و یا همراهان وی
تهیه و نگهداری آنتی‌بیوتیک در منزل و مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشک
تماس نابه‌جا و غیرضروری با بیماران مبتلا به بیماری‌های عفونی
مصرف نابه‌جا و بیش از حد از مواد آنتی‌باکتریال و گندزدا
عدم دقت در انتخاب و تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مؤثر
استفاده از داروهای آنتی‌میکروبیال در درمان و یا پرورش دام‌ها، طیور و آبزیان
بر اساس این داده‌ها، نه‌تنها استفاده بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در انسان، بلکه مصرف بی‌رویه در حیوانات نیز می‌تواند آسیب‌زا باشد. درمان حیوانات مولد غذا با آنتی‌بیوتیک‌هایی که در درمان انسان به کار می‌روند، ممکن است به علت احتمال انتقال مقاومت از حیوان به انسان سلامت عمومی جامعه را به خطر انداخته و ضمن کاستن از تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها، باعث افزایش تقاضای داروهای جایگزین با صرف هزینه بیشتر شود.
بی‌اثر شدن دارو
به دلیل مقامت باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک، حتی در صورت از بین رفتن سویه‌های حساس، عفونت ایجاد شده، باقی می‌ماند و از بین نخواهد رفت. عدم تأثیر آنتی‌بیوتیک بر عفونت در گله باعث کاهش شدید سود اقتصادی خواهد شد.
در درمان بیماری‌های عفونی در طیور، درمان در سریع‌ترین زمان ممکن مهمترین اصل محسوب می‌شود. به همین دلیل مصرف آنتی‌بیوتیکی که نسبت به آن مقاومت وجود دارد زمان طلایی درمانی را از بین برده و خسارت بالایی به گله وارد خواهد کرد.
از آنجایی که 1.3 میلیارد نفر برای امرار معاش به دام متکی و 20 میلیون نفر به آبزی‌پروری به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد و متوسط وابسته هستند، این مسأله می‌تواند زمینه‌ساز یک بحران شود.
در نهایت اینکه استفاده آنتی‌بیوتیک‌ها در محصولات کشاورزی، دفع نامناسب داروهای مصرف نشده و تاریخ مصرف گذشته و همچنین ضایعات صنایع و جوامع می‌تواند منجر به آلودگی خاک‌ها و نهرها شود که این خود موجبات گسترش مقاومت میکروارگانیسم‌های ناخواسته در برابر ابزارهایی که برای مهار و از بین بردن آنها استفاده می‌شود را به‌وجود می‌آورد.
ارسال دیدگاه
