نگاهی به نظام رفاه و تأمین‌اجتماعی در کشور نروژ
معنای واقعی رفاه اسکانديناوی
کشور نروژ در اروپا با مساحت ۳۸۵ هزار و ۲۰۷ کیلومتر مربع در هم‌اکنون در سال ۲۰۲۲ دارای ۵ میلیون و ۴۲۵ هزار و ۲۷۰ نفر جمعیت است. این کشور در شرق دارای مرزی طولانی با سوئد است، در شمال شرقی فنلاند و روسیه و در طرف دیگر آن دانمارک و بریتانیا قرار دارند. نروژ دارای خط ساحلی وسیع و آب‌و‌هوایی نسبتاً سرد اما نسبت به مناطق هم عرض جغرافیایی خود از رطوبت بیشتری برخوردار است. کشور نروژ مدل رفاه نوردیک را که ارزش‌هایش ریشه در آرمان‌های برابری طلبانه دارد با سیستم بهداشت عمومی و سیستم تأمین‌اجتماعی کاملی حفظ می‌کند. دولت نروژ دارای مالکیت بزرگی در بخش‌های صنعتی کلیدی است. همچنین ذخایر گسترده‌ای از نفت، گاز طبیعی، مواد معدنی، چوب، غذاهای دریایی و آب شیرین را داراست. صنعت نفت حدود یک‌چهارم تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور را تشکیل می‌دهد. بر اساس سرانه تولید نغت جهان، نروژ بزرگترین تولید‌کننده نفت و گاز طبیعی در جهان بیرون از خاورمیانه است. این کشور دارای بزرگترین صندوق دارایی مستقل در جهان است که ارزشی معادل یک تریلیون دلار دارد. نروژ از سال ۲۰۰۹ دارای بالاترین رتبه‌بندی شاخص توسعه انسانی در جهان است؛ جایگاهی که قبلاً بین سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۶ نیز در آن حضور داشت. این کشور طبق فهرست بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول چهارمین کشور با بالاترین درآمد سرانه در جهان است.
حمیدرضا علی‌نیا روزنامه‌نگار
برنامه مستمری بازنشستگی در نروژ افراد خود اشتغال، کارکنان و بخشی از افراد خارجی که با سابقه مشخصی در نروژ کار کرده‌اند را دربر می‌گیرد. همچنین برنامه‌های ویژه‌ای برای دریانوردان، ماهیگیران، کارکنان راه‌آهن و کارمندان بخش دولتی دارد.
منابع تأمین مالی برنامه مستمری بازنشستگی شامل ۸.۲ درصد از درآمد خالص فرد که می‌تواند تا ۲۵ درصد نیز افزایش داشته باشد و حداقل میزان حقوق برای محاسبه این مقدار معادل ۵۴ هزار و ۶۵۰ کرون نروژ است (تقریباً معادل ۱۷۵ میلیون تومان). این درصد برای افراد خود اشتغال به میزان حداقل ۱۱.۲ درصد از درآمد ماهیانه فرد افزایش می‌یابد. دیگر منبع تأمین مالی مستمری بازنشستگی پرداخت کارفرما است که ۱۴.۱ درصد از پرداختی ماهیانه به کارمند و کارگرش را شامل میشود. سهم کارفرما بیمه‌های نقدی بیماری، زایمان، آسیب‌های ناشی از کار، و مزایای بیکاری را نیز پوشش می‌دهد. بخش دیگر منابع مالی مستمری بازنشستگی و یا هر شکل دیگری از تأمین‌اجتماعی در نروژ به نقش دولت در این کشور برمی‌گردد. دولت به عنوان تأمین‌‌کننده هر نوع کسری احتمالی در نروژ عمل می‌کند و در مواقع ضروری توازن مورد نیاز را ایجاد می‌کند.
برای بهرمندی از مستمری بازنشستگی باید با ۶۷ سال سن و حداقل ۴۰ سال پوشش بیمه‌ای باشید؛ هرچند بدون امتیاز سابقه بیمه حقوق کمتری به شما تعلق خواهد گرفت. افراد دارای مستمری بازنشستگی در صورتی که همسرشان بیکار باشد، حق همسر دریافت می‌نمایند. کسانی که حداقل امتیاز سابقه بیمه‌ای را نداشته باشند مکمل بازنشستگی دریافت می‌کنند؛ مکمل باز نشستگی به افرادی با سابقه کاری محدود، درآمد کم، یا مستمری کم یا بدون حقوق بازنشستگی پرداخت میشود.
ازکار افتادگی و بازماندگان
در صورتی که بیمه شده با از دست دادن کل صد‌درصد) ظرفیت درآمد‌زایی ارزیابی شود و حداقل ۴۰ سال اقامت از سن ۱۶ سالگی تا ۶۶ سالگی را داشته باشد، این مزایا ۶۶ درصد از میانگین درآمد پنج سال قبل از شروع ناتوانی که تحت پوشش سالانه بیمه بوده را به فرد پرداخت می‌کند. حداقل درآمد مستمری سالیانه ازکارافتادگی ۹۳ هزار و ۶۳۴ کرون نروژ ضرب در ۲.۴ است (یعنی حدوداً ۷۲۰ میلیون تومان). این مبلغ می‌تواند بنا به محاسباتی افزایش پیدا کند و تا شش برابر این میزان بیشتر شود.
در صورت فوت فرد بیمه شده حقوق مستمری به همسر وی خواهد رسید که شامل یک مستمری پایه، یک مستمری مربوط به درآمد و یک مکمل ویژه است. مستمری پایه شامل پرداخت تا صد‌درصد از مبلغ پایه سالانه حقوق همسر فرد بیوه و ۹۰ درصد حقوق برای کسانی که با همسرشان در ۱۸ ماه گذشته ازدواج کرده باشند. همچنین مقررات ویژه‌ای برای بیوه‌ای که شوهرش در اثر جراحت کار فوت کرده وجود دارد. مبلغ پایه سالیانه محاسبه حقوق مستمری همسر متوفی ۹۳ هزار و ۶۳۴ کرون است (حدود ۳۰۰ میلیون تومان). همچنین برای فرزندان بازمانده با توجه به سن و وضعیت اشتغال آنها نیز مزایایی در نظر گرفته شده که در صورت سرپرستی آنها توسط همسر متوفی به مستمری همسر فرد بیمه شده اضافه میشود. مستمری همسر حداکثر تا ۱۲ ماه پرداخت میشود (تا شش ماه اگر همسر بازمانده کمتر از ۱۲ ماه با متوفی ازدواج کرده باشد). اگر همسر بازمانده از فرزندان متوفی که کمتر از ۱۸ سال دارند یا در حال تحصیل باشند مراقبت کند پرداخت این مستمری تا هنگام سرپرستی فرزندان ادامه خواهد داشت.
سلامت و فرزندآوری
بیمه سلامت تمامی ساکنان نروژ از جمله دریانوردان غیرشهروندی که در کشتی‌های نروژی خدمت می‌کنند را شامل میشود. همچنین مزایای پزشکی ویژه برای دریانوردان و پرسنل نظامی‌در نروژ به صورت رایگان وجود دارد. بیمه سلامت در نروژ مزایای نقدی ویژه‌ای برای ماهیگیران، کارگران عادی، بیکاران موقت و افراد ۶۷ تا ۷۰ ساله را دربر می‌گیرد. منابع مالی این بیمه نیز مانند بیمه مستمری بازنشستگی از پرداختی‌های کارکنان، کارفرمایان و پرداختی مکمل دولت تأمین میشود.
در مواقع بیماری صد‌درصد درآمد فرد بیمه شده پس از یک دوره انتظار ۱۶ روزه به مدت ۵۲ هفته پرداخت میشود. پس از آن، بیمه شده ممکن است کمک‌هزینه ارزیابی کار یا مستمری ازکارافتادگی دریافت کند. حداکثر درآمدی که برای محاسبه مستمری استفاده میشود، شش برابر مبلغ پایه سالانه یعنی ۹۳ هزار و ۶۳۴ کرون است (یعنی حدوداً ۳۰۰ میلیون تومان ضرب در ۶).
در نروژ امکان این انتخاب انتخاب وجود دارد که پس از به دنیا آمدن فرزند از مزایای بیمه‌ای ویژه فرزندآوری در شکل پدرانه یا مادرانه آن استفاده کنید. به این صورت که ۱۰۰ درصد درآمد تحت پوشش بیمه شده برای ۴۹ هفته یا ۸۰ درصد از درآمد تحت پوشش بیمه شده برای ۵۹ هفته پرداخت میشود. تفاوت طرح پدرانه و مادرانه به شکل و زمان پرداخت‌ها مربوط میشود. هر کدام از این طرح‌ها ساعت‌های کاری والدین را نیز در دوره فرزند‌پروری کاهش می‌دهند و تغییراتی جزیی در پرداخت‌ها را به‌وجود می‌آورند.
