
بحث داغ شبکههای اجتماعی
عاشقان در سوگ
صدرا محقق
در هفتهای که گذشت مراسم عزاداری و راهپیمایی چند میلیونی شیعیان به سمت کربلا، همانطور که در مسیر معروف راهپیمایی در قلب عراق پر از شور و جمعیت بود، در شبکههای اجتماعی هم با همراهی تعداد زیادی از کاربران فارسیزبان مواجه شد. در این هفته نهفقط ایرانیان بلکه گروههایی از شیعیان افغانستان و عراق هم در فیسبوک و اینستاگرام و توییتر خود از این رویداد بزرگ مذهبی نوشتند. گروهی که امسال برای شرکت در راهپیمایی به عراق رفته بودند، به مدد اینترنت وایفای که در طول مسیر توسط اپراتورهای تلفنهمراه در دسترسشان بود، عکسها و حالوهوای خود را با دیگر کاربران به اشتراک گذاشتند. گروهی دیگر که امسال نتوانسته بودند در این مراسم حاضر شوند از حسرتها و یا خاطرات سال گذشته خود نوشتند و گروهی دیگر نیز ماجرا را از منظر اجتماعی، سیاسی، امنیت منطقهای و... تحلیل کردند. از چندین روز پیش از شروع راهپیمایی، از جمعیت میلیونی ایرانیانی که عازم عراق بودند خبرهای زیادی منتشر شد، از مرزهای شلوغ و پرازدحام و از موکبهای در طول مسیر، که بهرایگان به عزاداران خدماتی همچون جای استراحت، غذا، شستن لباس و... میدادند. شبکههای اجتماعی هم مثل همیشه در کنار خبرهای رسمی و رسانهای، زوایای ناگفته و یا کمتر دیده و گفته شده این مراسم را به شکلی مستقیم از زبان راویان حاضر در صحنه بیان کردند. برخی از مطالب مطرح شده درباره اربعین حسینی امسال در شبکههای اجتماعی کاربران فارسیزبان به این شرح بود:
کاربری از اهالی فیسبوک که امسال اربعین در عراق بود روایت خود را از دیدههایش در عراق و برخورد مردم این کشور با زائران به این شرح توضیح داد: «تازه از زیارت کربلا برگشتم. بهترین، مهربونترین، صادقترین، بیریاترین و مهماننوازترین و مظلومترین شیعیان رو عراقیها دیدم که هیچکس به حقیقت نابشون پی نمیبره مگر اینکه باهاشون معاشرت کنه. خدا رو شکر امسال توفیق داشتم علاوه بر زائر چند روزی هم خادم زوار حسین (ع) باشم. زیارت کربلا بهترین تجربه زندگی من بود.»
عبدالله الکترانی عراقی ساکن بصره است. او به دلیل سالها زندگی در ایران زبان فارسی را بهخوبی میداند و همیشه در مطالبش ایران و عراق را کشورهای عزیزش نام میبرد. عبدالله هم اینطور نوشت: «یادش به خیر، اربعین پارسال من و دوستم پیاده رفتیم کربلا. چند کیلومتری کربلا بودیم که صدای نوحهخونی ایرانی رو شنیدم. به دوستم گفتم بریم اونجا، مداحی که ایرانی میخونه صداش خیلی قشنگه. اینقدر صدای مداح قشنگ بود که دوستم شروع کرد به گریه کردن. بهش گفتم داداش تو که فارسی بلد نیستی! چرا گریه میکنی؟ گفت فارسی یا عربیاش مهم نیست، مهم اینه که واسه امام حسین (ع) میخونه.» ابک زکی پدیا، از کاربران توییتر، هم درباره تجربه خودش اینگونه نوشت: «میگن خادمان بهشتی از خدمت به بهشتیان لذت میبرن، این رو توی اربعین کربلا میشه لمس کرد.»
حجهالاسلام لاهوتیان، از کاربران توییتر، هم که امسال همزمان با اربعین در عراق بود در شرح حال خود نوشت: «شور و حالی که اینجا هست رو چجوری میشه توصیف کرد؟ فقط میتونم آرزو کنم خودتون بیایید و از نزدیک ببینید. الهی که روزیتون بشه.»
علیرضا عنایتی، سفیر ایران در کویت، از دیگر کسانی بود که از تجربه حضور خود در مراسم اربعین در فیسبوک نوشت: «امروز به همراه همکاران سفارت به مرز عبدلی رفتیم. علمهایی که سر به آسمان میسایید و خیمههایی که سایه بر زمین میانداخت، چندین پرچم و خیمه و دو موکب، دستبهدست هم داده بودند تا پذیرای میهمانان حسینی باشند. میهماندارانی که زائران حسینی را برای وصول به معشوق و حضور در میدان عشق همراهی کردند و اکنون چشمانتظار بازگشت آناناند تا نخستین کسانی باشند که زائر زائران ابیعبدالله الحسین (ع) باشند. موکب و خیمه سفارت کویت نیز در سوی دیگر جاده برپا بود و خود را برای پذیرایی از زائران آماده نشان میداد. زائرانی نهفقط از کویت بلکه از عربستان و بحرین در مرز، مرکب خود را فروگذاردند و سوار بر بال عشق راهی حرم حسینی شدند. ما که جامانده راه بودیم در مرز محبت نشستیم و از این سو به آن سو ندا دادیم و سلام گفتیم. گفتند فردا به قیاس عراق در این خیام زیارت اربعین خواهند خواند.» حسین دهباشی هم در فیسبوک با بیانی شاعرانه از تجربه خود نوشت: «مجلس امام حسین / که دیگر تعارف ندارد / دارد؟ / گرچه ما ناز شما (به قیراط) میخریم تا قدم رنجه کنید / بر سر سفرهای که میزبان آن ذات ذوالجلال است و تنها امید بیماران صعبالعلاج / اگر نذری دارید به کمک سیاه و سبزپوش کردن درودیوار این خانه / یا چشیدن و کشیدن طعام متبرک روز اربعین برای آدمهایی مثل خودمان / یا بهترترش / نوشتن چیزکی / جهت آنهایی که قانون مینویسند برای دردمندانی که در میان ما هستند / اما کوریم و نمیبینیمشان و... / انگار که نیستند / از همینالان بفرمایید / که سخت چشمانتظاریم: حق خواست / باب فیض / گشاید به روی خلق
نای و نوای / شور حسینی / بهانه بود...»
کاربران دیگری هم با زبان شعر از حال و هوای خود نوشتند. جواد تسلیمی که امسال نتوانسته بود در اربعین حسینی در عراق حاضر باشد، این شعر را در فیسبوک نوشت: «قطرهقطره میچکد از چشم من باران اشک / کاروانها راهیاند و بر لبم جز آه نیست / آه هم با دیدن ما میکشد از سینه آه / حالِ ماتمدیدگان هم مثل ما جانکاه نیست / کربلا، پای پیاده، اربعین، زائر شدن / بر منِ جامانده از ره، حسرتش دلخواه نیست...» کاربری به نام نیره هم با انتشار عکسی از راهپیمایی اربعین در نزدیکی حرم امام حسین (ع) نوشت: «برای من که زائر اربعین نیستم دل خوش کردن به عکس حرم شده التیام.»
علیرضا بیکدلی، سفیر ایران در ترکیه، که امسال اربعین در ایران بود، از تجربهای متفاوت در همین باره نوشت: «مهم در راه امام حسین (ع) بودن است. پیادهروی اربعین (امروز) از میدان امام حسین تهران تا حرم حضرت عبدالعظیم در شهرری (16 کیلومتر) برای سومین سال برنامهریزی و برگزار شد. اقدامی شایسته تقدیر برای شهری بزرگ است که رویدادهای فرهنگی عمومی زیادی ندارد. انشاءالله در سالهای آینده این برنامه فراگیرتر و باشکوهتر برگزار شود.»
کاربری دیگر در پاسخ به برخی انتقادها از این مراسم و برخی ناهماهنگیها و مشکلات در مراسم اربعین، در توییترش نوشت: «همه ایراداتی که به زیارت اربعین کربلا گرفته میشه، در صورت صحت بخش کوچکی از ماجراست، واقعیت اینه که حجم محبت بین افراد اینقدر زیاده که شوکهکنندهست.»
بهروز کاظمی هم در فیسبوک خودش پیشنهادی به این شرح داده است: «امیرکبیر در کربلا دفن شده است، جایی بسیار نزدیک به حرم امام حسین (ع). اخیرا هم سنگ مزاری برای این مرد بزرگ تهیه شده. کاش ایرانیهایی که امسال و هرسال برای تاسوعا، عاشورا و مراسم اربعین به کربلا میروند، زیارت مزار این شخصیت ملی کشورمان را هم به یک سنت شریف تبدیل کنند. پس از قتل امیر نخست او را در کاشان به خاک سپردند، اما به درخواست همسرش عزتالدوله پیکر امیر را به کربلا حمل و آنجا دفن کردند.»
کاربران زیادی هم به جمعیت بسیار زیاد حاضران در مراسم اربعین امسال اشاره کردند. هادی در این باره نوشت: «دولت عراق جمعیت زوار مراسم اربعین را ۲۷ میلیون نفر اعلام کرد. این عدد شامل سه مسیر منتهی به کربلا طی ده روز گذشته است، که البته کمی هم مبالغه دارد. ولی واقعا موج جمعیت رو میشد حس کرد. حداقل در مسیر نجف به کربلا جمعیت از سه لاین حرکت میکردند.»
ارسال دیدگاه