مسکن اجتماعی در فرآیند تصمیم‌گیری
منصور اولی
آنگونه که از خبرها برمی‌آید، سازمان تامین‌اجتماعی نخستین قدم‌ها را برای سرمایه‌گذاری و اجرای طرح مشهور به «مسکن اجتماعی» برمی‌دارد تا در عملیاتی شدن یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت حسن روحانی پیش‌قدم شده باشد. علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به همراه دکتر سید تقی نوربخش، مدیرعامل سازمان تامین‌اجتماعی، دو مقامی هستند که طی دو ماه اخیر بخشی از برنامه‌های ساخت مسکن اجتماعی را تشریح کرده‌اند. قرار است در قالب این طرح دست‌کم 300 هزار واحد مسکونی برای اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه از جمله کارگران و بازنشستگان ساخته شود. علی ربیعی ماه گذشته در سمینار «بیمه‌ها، نظام سلامت و رفاه اجتماعی» بخشی از برنامه‌های دولت را برای مصون‌سازی جامعه مقابل فقر تشریح کرد و گفت: «مشارکت سازمان تامین‌اجتماعی در طرح مسکن اجتماعی با همین هدف دنبال می‌شود.» ربیعی گفت: «کشور از ٥ نوع فقر رنج می‌برد. فقری که در حوزه‌های سلامت، خوراک، مسکن، سواد و معیشت دیده می‌شود.» او در ادامه به تامین مسکن اجتماعی اشاره کرد: «مسکن اجتماعی از برنامه‌های حوزه رفاه است که سازمان تامین‌اجتماعی در آن مشارکت می‌کند. پس از ساماندهی مسکن مهر، دولت مسکن اجتماعی را پیگیری می‌کند.» قبل از این هم سیدتقی نوربخش ، مدیرعامل سازمان تامین‌اجتماعی، هم با بیان اینکه در بودجه سازمان تامین‌اجتماعی ۲ هزار میلیارد ریال، معادل 200 میلیارد تومان، اعتبار برای مسکن اجتماعی ویژه کارگران و بازنشستگان در نظر گرفته شده، گفته بود: «ساخت‌وساز مسکن اجتماعی با مذاکرات مثبتی که با وزارت راه و شهرسازی داشته‌ایم، به‌زودی آغاز می‌شود.»
کمبود اعتبار برای مسکن اجتماعی
یکی از مشکلات اصلی بر سر راه مسکن اجتماعی کمبود منابع مالی است. گذشته از اینکه طرح مسکن مهر منابع زیادی از بودجه عمومی را بلعیده است، در حال حاضر دولت به‌واسطه کاهش فروش نفت، تحریم‌ها و رکود نسبی که در اقتصاد وجود دارد بخش مهمی از درآمدهایش را از دست داده است. محمدباقر نوبخت گفته است که دولت قبلی سالی 120 میلیارد دلار درآمد نفتی داشت و دولت کنونی فقط روی 20 میلیارد دلار درآمد نفتی حساب باز می‌کند. همین یک آمار تنگنای بودجه‌ای دولت را به‌خوبی روشن می‌کند. حامد مظاهریان، معاون وزیر راه و شهرسازی، هم هفته گذشته اعلام کرده که در سال جاری بودجه‌ای برای آغاز ساخت مسکن اجتماعی نداریم و نه در بخش دولت و نه در بخش بانکی اقدامی صورت نگرفته است. به این ترتیب طرح مسکن اجتماعی با مشکل تامین اعتبار روبروست. وزارت راه و شهرسازی با مشارکت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در کنار چندین نهاد و سازمان دولتی مانند بنیاد مسکن ماموریت تامین اعتبار را عهده‌دار شده‌اند. مظاهریان در این خصوص گفته است: «مذاکرات مثبتی با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در رابطه با طرح مسکن اجتماعی داشته‌ایم و فکر می‌کنم به‌زودی نهایی شود.» ظاهرا در پی این مذاکرات وزارت تعاون در پی جستجوی منابع برآمده است و مشارکت سازمان تامین‌اجتماعی یکی از راهکارهای موجود برای فائق آمدن بر کمبود اعتبار است. نوربخش چندی پیش در این خصوص به خبرگزاری فارس گفته بود: «با دستور ربیعی، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی، کمیته مسکن اجتماعی تشکیل شد و به‌زودی نیز ساخت‌وساز مسکن اجتماعی با اعتباری که در بودجه این سازمان به مبلغ 2 هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شده آغاز می‌شود.» نوربخش ادامه داد: «در حال مذاکره با وزارت راه و شهرسازی هستیم تا بدون نقص پروژه ساخت مسکن اجتماعی آغاز شود.»
چه اقداماتی انجام شده است؟
ساخت مسکن به دو فاز جدا اما مرتبط با هم بستگی دارد؛ تامین زمین و تخصیص بودجه برای ساخت. بخش اول با مشکل کمتری مواجه است. چراکه سیدمحمد پژمان، رئیس سازمان ملی زمین و مسکن، در گفت‌وگویی مطبوعاتی با اشاره به اینکه در همه کشور برای پروژه مسکن اجتماعی زمین اختصاص یافته است، گفت: «در شهرهای اطراف تهران با مازاد مسکن مهر روبه‌رو هستیم.» وی با بیان اینکه در این پروژه تامین زمین به‌تنهایی کفایت نمی‌کند، افزود: «هزینه‌های آماده‌سازی و احداث ساختمان بسیار بالاست، چراکه مسکن اجتماعی برای افرادی است که توانایی تامین هزینه‌ها را ندارند و باید تمامی این هزینه‌ها از محل کمک‌های دولتی و نهادهای حمایتی باشد.» اشاره پژمان به تفاوت مسکن اجتماعی و مسکن مهر است. چراکه برخی می‌گویند مسکن اجتماعی همان مسکن مهر است، اما توضیحات پژمان نشان می‌دهد این دو طرح با هم تفاوتی مهم دارند. در مسکن مهر بخشی از تامین مالی بر عهده متقاضی است، اما در مسکن اجتماعی متقاضیان آورده نخواهند داشت. پژمان می‌گوید: «واحدهای مسکن مهر از تسهیلات دولتی استفاده می‌کنند و بخش دیگری از هزینه ساخت باید توسط خریداران پرداخت شود، در حالی که متقاضیان مسکن اجتماعی استطاعت پرداخت آورده را ندارند و تماما توسط دولت تامین می‌شود.»
ارسال دیدگاه
