در اهمیت ثبت جهانی «درۀ خرم‌آباد»؛ کهن‌ترین سکونتگاه‌ِ بشر با پیشینۀ 63000 سال
جواهری هزاران ساله در دلِ زاگرس
ماهرخ ابراهیم‌پور روزنامه‌نگار
در روزهای پساجنگِ رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، پس از سال‌ها تلاش فرهنگی و تاریخی، درۀ خرم‌آباد با سابقه‌ای کهن و چشم‌اندازی بی‌نظیر، به فهرست میراث جهانی یونسکو پیوست. این رویداد بزرگ در چهل‌وهفتمین اجلاس کمیتۀ میراث جهانی یونسکو که در پاریس برگزار شد، نقطۀ عطفی در تاریخ میراث فرهنگی ایران رقم زد و خرم‌آباد را به‌عنوان بیست‌ونهمین اثر جهانی کشورمان معرفی کرد. ثبت جهانی درۀ خرم‌آباد، علاوه‌بر ارزش تاریخی و فرهنگی، فرصتی برای نشان دادن شکوه تمدن ایرانی و طبیعتی بکر در قلب زاگرس است.
شهری با تاریخی زنده و ریشه‌دار
خرم‌آباد، مرکز استان لرستان، شهری است که قدمت آن به بیش از ۶۰هزار سال می‌رسد و یکی از کهن‌ترین سکونتگاه‌های بشر در منطقۀ زاگرس به شمار می‌رود. این شهر در میان دره‌های سرسبز زاگرس و در ارتفاعی نزدیک به ۱۱هزار و ۴۷۸ متر از سطح دریا قرار گرفته است. موقعیت استراتژیک آن در مسیر ارتباطی تهران به جنوب، اهمیت ویژه‌ای به خرم‌آباد بخشیده و مسیرهای آزادراهی منتهی به اندیمشک و اراک از دل این شهر عبور می‌کنند.
با وجود بیش از ۷۰۰ چشمه در گذشته و منابع آبی فراوان که سالانه ۳۵ درصد آب مصرفی حدود ۴۰۰هزار نفر را تأمین می‌کند، خرم‌آباد همیشه مهد زندگی، کشاورزی و تمدن بوده است. آب در این شهر نه‌تنها مایۀ حیات بلکه منشأ شکوفایی فرهنگی و تاریخی بوده است.
ردپای انسان‌های نخستین؛ غارهای تاریخی
و کشفیات مهم
درۀ خرم‌آباد میزبان غارها و محوطه‌های باستانی متعددی است که سابقۀ سکونت انسان در این منطقه را تا دوران پارینه‌سنگی پیش می‌برد. غارهای کلدر، کنجی و پاسنگر ازجمله مهم‌ترین این مکان‌ها هستند که پژوهش‌های مشترک ایرانی-اسپانیایی در سال ۲۰۰۹ میلادی با سرپرستی باستان‌شناسان برجسته به کشف نشانه‌هایی از زندگی انسان‌های نخستین در آن‌ها منجر شد.
این یافته‌ها نشان می‌دهند که خرم‌آباد همواره محل پیوند فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف بوده و نقش کلیدی در شکل‌گیری فرهنگ‌های اولیه در منطقه زاگرس داشته است.
شهری به وسعت تاریخ؛ از ایلامیان تا ساسانیان
در محل کنونی خرم‌آباد، روزگاری شهر ایلامی خایدالو وجود داشت و بعدها، شاپور دوم ساسانی، شهری به نام شاپورخواست را بر ویرانه‌های آن بنا نهاد. خرم‌آباد در دورۀ ساسانیان به یکی از شهرهای مهم و استراتژیک غرب ایران بدل شد.
از آثار مهم تاریخی این دوره، قلعۀ فلک‌الافلاک است که به‌عنوان نماد شهر شناخته می‌شود و تا امروز پابرجا مانده است. این قلعه و سایر بناهای تاریخی نظیر پل کشکان، پل شکسته یا شاپوری و پل صفوی، روایتگر تاریخ پرفرازونشیب این منطقه‌اند.
علاوه بر ساسانیان، هزاراسپیان و آل حسنویه نیز این شهر را به عنوان یکی از پایتخت‌های خود برگزیدند و تمدنی چندهزار ساله با لایه‌هایی از فرهنگ‌های مختلف را شکل دادند.
ثبت جهانی و اهمیت آن؛ میراثی برای آیندگان
ثبت جهانی درۀ خرم‌آباد گامی بلند در حفاظت از این میراث ارزشمند و معرفی آن به جهان است. رجبعلی لباف خانیکی، باستان‌شناس شناختهشده، این رخداد را نشانه‌ای روشن از نقش تمدنی ایران در شکل‌گیری کشاورزی، معماری و فرهنگ در دورۀ نوسنگی دانست.
از سوی دیگر، فخری دانش‌پورپرور، باستان‌شناس برجسته، تأکید می‌کند که تنوع زیستی، شرایط اقلیمی خاص و موقعیت استراتژیک درۀ خرم‌آباد باعث شده این منطقه به حلقۀ اتصال تمدن‌های زاگرس و فلات مرکزی ایران تبدیل شود و نقشی کلیدی در فرهنگ‌های باستانی ایفا کند.
فرصت‌های نو؛ گردشگری پایدار و هویت فرهنگی
ثبت جهانی درۀ خرم‌آباد علاوه بر اهمیت تاریخی می‌تواند دروازه‌ای برای توسعۀ گردشگری پایدار، جذب سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی و تقویت هویت منطقه‌ای باشد. این ثبت جهانی زمینه‌ساز حفاظت بهتر و بهره‌برداری مسئولانه از منابع طبیعی و فرهنگی منطقه است.
محوطه‌های تاریخی و طبیعی خرم‌آباد، شامل قلعۀ فلک‌الافلاک، غارهای متعدد و پل‌های تاریخی، ظرفیت بالایی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارند. این موضوع می‌تواند به رونق اقتصادی منطقه و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید کمک کند.
نگاه به آینده؛ حفظ و معرفی میراث گران‌بها
اکنون که درۀ خرم‌آباد به‌عنوان میراث جهانی شناخته شده، وظیفۀ سنگینی بر دوش مسئولان، محققان و مردم قرار دارد تا با حفاظت و معرفی این گنجینه، آن را برای نسل‌های آینده حفظ کنند.
این ثبت جهانی پیام روشنی دارد: ایران، سرزمینی است با تمدنی بی‌نظیر و طبیعتی چشم‌نواز که می‌تواند به‌عنوان قطب فرهنگی و گردشگری در جهان بدرخشد. با حفظ و بهره‌برداری هوشمندانه از این میراث، می‌توان پلی میان گذشته و آینده ساخت و نشان داد که تمدن‌ها هیچ‌گاه فراموش نمی‌شوند.
شهری با تاریخی زنده و ریشه‌دار
خرم‌آباد، مرکز استان لرستان، شهری است که قدمت آن به بیش از ۶۰هزار سال می‌رسد و یکی از کهن‌ترین سکونتگاه‌های بشر در منطقۀ زاگرس به شمار می‌رود. این شهر در میان دره‌های سرسبز زاگرس و در ارتفاعی نزدیک به ۱۱هزار و ۴۷۸ متر از سطح دریا قرار گرفته است. موقعیت استراتژیک آن در مسیر ارتباطی تهران به جنوب، اهمیت ویژه‌ای به خرم‌آباد بخشیده و مسیرهای آزادراهی منتهی به اندیمشک و اراک از دل این شهر عبور می‌کنند.
با وجود بیش از ۷۰۰ چشمه در گذشته و منابع آبی فراوان که سالانه ۳۵ درصد آب مصرفی حدود ۴۰۰هزار نفر را تأمین می‌کند، خرم‌آباد همیشه مهد زندگی، کشاورزی و تمدن بوده است. آب در این شهر نه‌تنها مایۀ حیات بلکه منشأ شکوفایی فرهنگی و تاریخی بوده است.
ردپای انسان‌های نخستین؛ غارهای تاریخی
و کشفیات مهم
درۀ خرم‌آباد میزبان غارها و محوطه‌های باستانی متعددی است که سابقۀ سکونت انسان در این منطقه را تا دوران پارینه‌سنگی پیش می‌برد. غارهای کلدر، کنجی و پاسنگر ازجمله مهم‌ترین این مکان‌ها هستند که پژوهش‌های مشترک ایرانی-اسپانیایی در سال ۲۰۰۹ میلادی با سرپرستی باستان‌شناسان برجسته به کشف نشانه‌هایی از زندگی انسان‌های نخستین در آن‌ها منجر شد.
این یافته‌ها نشان می‌دهند که خرم‌آباد همواره محل پیوند فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف بوده و نقش کلیدی در شکل‌گیری فرهنگ‌های اولیه در منطقه زاگرس داشته است.
شهری به وسعت تاریخ؛ از ایلامیان تا ساسانیان
در محل کنونی خرم‌آباد، روزگاری شهر ایلامی خایدالو وجود داشت و بعدها، شاپور دوم ساسانی، شهری به نام شاپورخواست را بر ویرانه‌های آن بنا نهاد. خرم‌آباد در دورۀ ساسانیان به یکی از شهرهای مهم و استراتژیک غرب ایران بدل شد.
از آثار مهم تاریخی این دوره، قلعۀ فلک‌الافلاک است که به‌عنوان نماد شهر شناخته می‌شود و تا امروز پابرجا مانده است. این قلعه و سایر بناهای تاریخی نظیر پل کشکان، پل شکسته یا شاپوری و پل صفوی، روایتگر تاریخ پرفرازونشیب این منطقه‌اند.
علاوه بر ساسانیان، هزاراسپیان و آل حسنویه نیز این شهر را به عنوان یکی از پایتخت‌های خود برگزیدند و تمدنی چندهزار ساله با لایه‌هایی از فرهنگ‌های مختلف را شکل دادند.
ثبت جهانی و اهمیت آن؛ میراثی برای آیندگان
ثبت جهانی درۀ خرم‌آباد گامی بلند در حفاظت از این میراث ارزشمند و معرفی آن به جهان است. رجبعلی لباف خانیکی، باستان‌شناس شناختهشده، این رخداد را نشانه‌ای روشن از نقش تمدنی ایران در شکل‌گیری کشاورزی، معماری و فرهنگ در دورۀ نوسنگی دانست.
از سوی دیگر، فخری دانش‌پورپرور، باستان‌شناس برجسته، تأکید می‌کند که تنوع زیستی، شرایط اقلیمی خاص و موقعیت استراتژیک درۀ خرم‌آباد باعث شده این منطقه به حلقۀ اتصال تمدن‌های زاگرس و فلات مرکزی ایران تبدیل شود و نقشی کلیدی در فرهنگ‌های باستانی ایفا کند.
فرصت‌های نو؛ گردشگری پایدار و هویت فرهنگی
ثبت جهانی درۀ خرم‌آباد علاوه بر اهمیت تاریخی می‌تواند دروازه‌ای برای توسعۀ گردشگری پایدار، جذب سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی و تقویت هویت منطقه‌ای باشد. این ثبت جهانی زمینه‌ساز حفاظت بهتر و بهره‌برداری مسئولانه از منابع طبیعی و فرهنگی منطقه است.
محوطه‌های تاریخی و طبیعی خرم‌آباد، شامل قلعۀ فلک‌الافلاک، غارهای متعدد و پل‌های تاریخی، ظرفیت بالایی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارند. این موضوع می‌تواند به رونق اقتصادی منطقه و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید کمک کند.
نگاه به آینده؛ حفظ و معرفی میراث گران‌بها
اکنون که درۀ خرم‌آباد به‌عنوان میراث جهانی شناخته شده، وظیفۀ سنگینی بر دوش مسئولان، محققان و مردم قرار دارد تا با حفاظت و معرفی این گنجینه، آن را برای نسل‌های آینده حفظ کنند.
این ثبت جهانی پیام روشنی دارد: ایران، سرزمینی است با تمدنی بی‌نظیر و طبیعتی چشم‌نواز که می‌تواند به‌عنوان قطب فرهنگی و گردشگری در جهان بدرخشد. با حفظ و بهره‌برداری هوشمندانه از این میراث، می‌توان پلی میان گذشته و آینده ساخت و نشان داد که تمدن‌ها هیچ‌گاه فراموش نمی‌شوند.
ارسال دیدگاه
