اقتصاد ایران سال‌هاست با پدیده سرگردانی سرمایه‌ها در بازارهای غیرمولد مواجه است؛ موج‌های نقدینگی که ناگهان وارد بازارهایی همچون طلا، ارز، خودرو یا مسکن می‌شوند و به جای حمایت از تولید، بی‌ثباتی اقتصادی را تشدید می‌کنند. در چنین فضایی، تحقق شعار سال ۱۴۰۴ با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» بیش از هر چیز نیازمند طراحی ابزارهای مؤثر برای هدایت سرمایه‌ها به سمت تولید واقعی است.
یکی از مهم‌ترین اقدامات در این مسیر، عرضه گواهی سپرده کالایی در بورس کالای ایران برای محصولات صنعتی و معدنی است. این ابزار که امکان تبدیل کالاهای انبارشده به اوراق بهادار قابل معامله را فراهم می‌کند، توانسته پل ارتباطی میان تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران و بازار مالی ایجاد کند؛ حلقه‌ای که تا پیش از این در تأمین مالی تولید به‌وضوح مفقود بود.
یکی از مهم‌ترین تحولات اخیر، آغاز فرایند پذیرش انبارهای شرکت فولاد مبارکه در بورس کالا برای انتشار گواهی سپرده کالایی است. این شرکت، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین بنگاه‌های صنعتی کشور، اکنون در آستانه تبدیل‌شدن به الگویی برای بهره‌برداری مؤثر از ابزارهای مالی نوین قرار گرفته است.
این ابزار به تولیدکننده امکان می‌دهد پیش از فروش فیزیکی کالا، بخشی از سرمایه‌اش را آزاد کرده و آن را به جریان تولید بازگرداند؛ فرایندی که ضمن کاهش وابستگی بنگاه‌ها به تسهیلات بانکی، موجب افزایش سرعت گردش سرمایه نیز می‌شود. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران خرد می‌توانند با خرید این گواهی‌ها و پشتوانه‌ داشتن دارایی فیزیکی واقعی، در تولید مشارکت کرده و از نوسانات بازارهای سفته‌بازانه فاصله بگیرند. شفافیت در معاملات کالایی، تسهیل در کشف قیمت منصفانه، کاهش واسطه‌گری غیرضروری و ایجاد پیوند عملیاتی میان زنجیره تأمین و بازار مالی، از دیگر مزایای گسترش گواهی سپرده کالایی است. این ابزار نه‌تنها نقدینگی سرگردان را به سمت بخش‌های مولد هدایت می‌کند، بلکه بنیان مالی مطمئنی برای رشد صنایع کلیدی ایجاد می‌سازد. گواهی سپرده کالایی، فراتر از یک ابزار معاملاتی، به مثابه جرقه‌ای برای اصلاح ساختار تأمین مالی تولید در کشور مطرح است. اتکای همیشگی به نظام بانکی، با چالش‌هایی نظیر نرخ بهره بالا و فرایندهای زمان‌بر، دیگر پاسخگوی نیازهای تولید نیست. ورود بازار سرمایه به این عرصه، فرصت تنوع‌بخشی به منابع مالی و کاهش فشار بر بانک‌ها را فراهم می‌کند.
در شرایطی که اقتصاد کشور نیازمند الگوهای نوین تأمین مالی است، توسعه گواهی سپرده کالایی به صنایع دیگر مانند پتروشیمی، سیمان و فلزات غیرآهنی می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری شبکه‌ای از ابزارهای مبتنی بر دارایی‌های واقعی شود. چنین روندی، هم پایداری مالی برای بنگاه‌ها به همراه دارد و هم امکان مشارکت خرد و ایمن سرمایه‌گذاران را در رشد اقتصادی فراهم می‌سازد. در نهایت، پیوند واقعی میان سرمایه‌گذار، تولیدکننده و بازار سرمایه، نه از مسیر شعار، بلکه از رهگذر ابزارهایی مانند گواهی سپرده کالایی ممکن می‌شود؛ ابزاری که اکنون بیش از هر زمان دیگری در معرض آزمون سیاست‌گذاران قرار دارد.