دیابت، بیماری مزمنی که زمانی به چشم یک عارضه کهنسالی نگریسته می‌شد، اکنون به شکلی نگران‌کننده در میان گروه‌های مختلف سنی گسترش یافته است. بیش از ۶ میلیون ایرانی با این بیماری زندگی می‌کنند و ۹ میلیون دیگر در وضعیت پیش‌دیابت قرار دارند؛ عددی که هرسال با افزایشی نیم‌میلیونی سنگین‌تر می‌شود. اما آنچه اغلب در سایه آمارها گم می‌شود، این است که مسیر مقابله با این بیماری بیش از آن‌که در مطب پزشک باشد، در آینه سبک زندگی روزمره نقش بسته است.
هر چیزی که می‌خوریم، می‌تواند قند خون ‌ما را بالا یا پایین ببرد؛ گویی بشقاب‌های غذا، ترازویی پنهان برای میزان گلوکز هستند. انتخاب میان گوشت‌های پرچرب و گزینه‌های کم‌چرب، میان سبزیجات بخارپز و فست‌فودهای رنگارنگ، تنها یک انتخاب سلیقه‌ای نیست. ترکیب وعده‌های غذایی، توازن کربوهیدرات‌ها و توجه به قندهای پنهان، مانند کلیدهایی است که اگر درست چرخانده شوند، درهای پیشگیری را باز می‌کنند. دکتر آرش حسینی، متخصص غدد، معتقد است: «برای بیمار دیابتی، گاهی صرف آگاهی از محتوای غذایی، نیمی از درمان است.»
جنب‌وجوش روزمره، اگرچه در ظاهر با هدف کاهش وزن یا تناسب اندام تجویز می‌شود، اما در دل خود کارکردی عمیق‌تر دارد. تحرک فیزیکی منظم، همانند پادزهری طبیعی عمل می‌کند که توانایی سلول‌ها را برای جذب انسولین بالا می‌برد. ۳۰ دقیقه پیاده‌روی روزانه، بازی کودکانه با فرزندان یا حتی دوچرخه‌سواری عصرگاهی می‌تواند روند بالا رفتن قند را آهسته کند. ورزش‌کردن نه فقط برای جسم بلکه برای ذهن نیز دارویی مؤثر محسوب می‎‌شود. در واقع، جایی که استرس‌ها انباشته می‌شوند، گلوکز نیز بی‌دعوت بالا می‌رود. استرس‌های شغلی، تنش‌های خانوادگی یا فشارهای اجتماعی، اغلب باعث می‌شوند فرد دیابتی برنامه‌های درمانی‌اش را کنار بگذارد. تکنیک‌هایی مثل تنفس عمیق، مدیتیشن یا حتی سرگرمی‌های کوچک می‌توانند همان سوپاپ‌های اطمینانی باشند که مسیر عادی قند خون را حفظ می‌کنند.
بسیاری از مبتلایان، به‌رغم پیروی از رژیم و ورزش، ناگزیر به دارودرمانی می‌شوند. انسولین و داروهای مکمل، وقتی که هوشمندانه و منظم مصرف شوند، مانند یک سپر عمل می‌کنند. اما چالش اصلی، نه در تجویز آن‌ها، که در پایبندی به شیوه مصرف، نگهداری درست دارو و اجتناب از تداخل دارویی است. دمای نگهداری انسولین، تاریخ مصرف و حتی گزارش کوچکترین تغییری در اثر دارو به پزشک، همگی جزئیاتی است که در سرنوشت بیمار نقشی جدی دارد.
اگر همه این اجزا کنار هم قرار گیرند، بیمار دیابتی نه‌تنها می‌تواند بیماری‌اش را کنترل کند بلکه در بسیاری موارد زندگی سالم‌تری نسبت به افراد بدون دیابت تجربه خواهد کرد. در جهانی که نوشیدنی‌های شیرین در هر ویترین خودنمایی می‌کنند و سیگار هنوز نماد فرار از اضطراب شمرده می‌شود، تغییر سبک زندگی برای دیابتی‌ها بیش از آنکه یک توصیه پزشکی باشد، نوعی انتخاب آگاهانه برای بازپس‌گیری کنترل از دست رفته است.