نسخه Pdf

کالابرگ، گامی در مسیر عدالت یارانه‌ای

سیاست رفاهی دولت چهاردهم برای امنیت غذایی جامعه ایرانی

کالابرگ، گامی در مسیر عدالت یارانه‌ای

طرح کالابرگ الکترونیکی، بازوی اجرایی جدید دولت چهاردهم برای ارتقای امنیت غذایی، حمایت معیشتی هدفمند و کنترل نقدینگی در میان اقشار کم‌درآمد است. این طرح، با پوشش ۶۰ میلیون نفر از جمعیت ایران در هفت دهک اول درآمدی، گامی تازه در مسیر عدالت یارانه‌ای و تغذیه‌ای به شمار می‌رود؛ طرحی که پس از توقف در دولت پیشین، اکنون با تأمین مالی جدید و پشتوانه قانونی، با ابعاد گسترده‌تری در حال اجراست.

مهناز بیرانوند روزنامه نگار

یکی از محورهای اصلی سیاست‌های رفاهی دولت چهاردهم، طرح کالابرگ الکترونیکی است که با هدف بهبود سبد غذایی، افزایش امنیت تغذیه‌ای و کنترل هزینه‌های معیشتی خانوارهای کم‌درآمد آغاز شده است. این طرح بیش از ۱۹ میلیون خانوار در قالب ۶۰ میلیون نفر از جمعیت دهک‌های اول تا هفتم درآمدی را شامل می‌شود و اعتبار تخصیص‌یافته به آن در هر نوبت، بالغ بر ۲۵ هزار میلیارد تومان است.

دهک‌بندی صحیح
در حالی‌ که اجرای این طرح در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ متوقف شده بود، با ابلاغ مصوبه اسفندماه هیئت وزیران و دستور مستقیم رئیس‌جمهور، از یازدهم اسفند همان سال، فاز جدید اجرای آن آغاز شد. بر این اساس، خانوارهای دهک‌های اول تا سوم به‌ویژه مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی، مشمول مرحله اول شارژ اعتبار شدند و در مراحل بعدی به خانوارهای دهک‌های چهار تا هفت نیز، اعتبار تعلق گرفت.  طبق اعلام مرجان دبیری، سخنگوی طرح ملی کالابرگ الکترونیکی، این اقدام در راستای عدالت در حمایت معیشتی و جلوگیری از هدررفت منابع انجام شده است. به اعتقاد او، روش ترکیبی یارانه نقدی و کالابرگ، به‌طور هم‌زمان از افزایش نقدینگی و رشد تورم جلوگیری کرده و ضمن هدفمند کردن یارانه، سبد غذایی خانوارها را نیز تقویت می‌کند.
بر پایه اطلاعات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مبلغ اعتبار کالابرگ بر اساس دهک‌بندی درآمدی متفاوت است. دهک‌های اول تا سوم به‌ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهار تا هفت به‌ازای هر نفر ۳۵۰ هزار تومان اعتبار دریافت می‌کنند. این اعتبار صرف خرید ۱۱ قلم کالای اساسی در گروه‌های لبنیات، پروتئین و خواربار می‌شود.

نخستین پیامک واریز
در فاز اول، واریز اسفند ۱۴۰۳ صورت گرفت و مرحله دوم نیز از ۱۳ فروردین ۱۴۰۴ برای دهک‌های اول تا سوم آغاز شد و از ۲۷ فروردین، دهک‌های چهار تا هفت نیز مشمول شدند. مهم‌ترین مزیت این طرح، حفظ قدرت خرید دهک‌های پایین درآمدی با وجود نوسانات قیمتی و افزایش عمومی هزینه‌های سبد غذایی خانوارهاست. راهبردهای اصلی این طرح را می‌توان در چند محور اصلی دسته‌بندی کرد: ارتقای امنیت غذایی از طریق تخصیص اقلام مشخص و تغذیه‌محور، کنترل نقدینگی و کاهش آثار تورمی یارانه نقدی، حمایت از تولید داخلی از طریق عرضه کالاهای ایرانی و تقویت توان خرید خانوارها در برابر افزایش قیمت کالاهای اساسی.
امنیت غذایی جامعه
اقدام مهم دولت چهاردهم در هدف‌گذاری سبد غذایی مشخص، بر اساس استانداردهای انستیتو تغذیه‌ای کشور، موجب شده تا دهک‌های مشمول به سمت کالاهای حاوی پروتئین، ویتامین و ریزمغذی‌ها هدایت شوند. این در حالی است که طی دهه گذشته، سرانه مصرف اقلام غذایی در بین دهک‌های پایین، کاهش داشته و طبق گزارش‌های فائو، دوره اوج سوءتغذیه خانوارهای ایرانی بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ بوده است.
در همین راستا، دولت چهاردهم با اجرای دو مرحله کالابرگ تا پایان فروردین ۱۴۰۴ نشان داده که اولویت خود را بر افزایش سلامت تغذیه‌ای خانوارها متمرکز کرده است. بر این مبنا، رشد سرانه تغذیه و بهبود کیفیت مصرف غذایی دهک‌های پایین، از مهم‌ترین نتایج پیش‌بینی شده این طرح است.
از منظر حقوقی، بند «الف» ماده ۳۱ قانون برنامه هفتم توسعه، پشتوانه اجرای این طرح است که دولت را به تقویت معیشت خانوارها از مسیر کالابرگ الکترونیکی مکلف می‌کند. تأمین منابع این طرح نیز با برداشت یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی و تخصیص ریالی آن توسط سازمان برنامه و بودجه به وزارت رفاه، انجام شده است.
طرح کالابرگ با پوشش وسیعی در شبکه فروش کشور در حال اجراست. بیش از ۲۳۰ هزار فروشگاه شامل واحدهای خرد، عمده و ۱۱ فروشگاه زنجیره‌ای مانند افق کوروش، اتکا، رفاه، دیلی مارکت، وال‌مارکت و... به سامانه کالابرگ متصل شده‌اند. کاربران می‌توانند خریدهای خود را در چند مرحله انجام دهند و نیازی به خرج یک‌جای اعتبار وجود ندارد.
برای اطلاع از مانده اعتبار یا مشاهده فروشگاه‌های طرف قرارداد، مشمولان می‌توانند از اپلیکیشن «شما» یا کد دستوری #۱۴۶۳*۵۰۰* استفاده کنند. همچنین پیامک اطلاع‌رسانی اعتبار کالابرگ به‌صورت دوره‌ای از سرشماره V.Refah برای سرپرستان خانوار ارسال می‌شود؛ این پیامک صرفاً حاوی رقم اعتبار است و هیچ لینک اینترنتی ندارد.
دولت چهاردهم با اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی، مسیر جدیدی برای بازتوزیع یارانه‌ها ترسیم و با هدفمند کردن حمایت‌ها و مهار آثار تورمی، مدلی پایدارتر برای تأمین معیشت اقشار کم‌درآمد ارائه کرده است؛ مدلی که اگر استمرار یابد، می‌تواند بخشی از بحران مزمن امنیت غذایی را در دهک‌های پایین‌ درآمدی کشور مهار کند.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه