
مسکن مهر طرح ملی ناتمام
مجید گودرزی کارشناس بازار مسکن
مسکن مهر یکی از بزرگترین طرحهای ملی تاریخ ایران بود که بیش از چهار میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی به مردم تحویل داد و یک جهش عظیم در تولید مسکن بهشمار میرفت. در واقع مردم در آن زمان از طریق این طرح ملی با ۲۵ میلیون تومان تا ۶۰ میلیون تومان صاحبخانه شدند. البته در ادامه، خلفوعدههایی صورت گرفت و قیمتها افزایش یافت. مشابه مسکن مهر را در کشورهای دیگر نیز داریم. بهعنوان مثال در کشوری مانند فرانسه، طرحهایی از جمله مسکن اجتماعی و فوق اجتماعی داریم و در قالب این طرح برای حدود سه میلیون نفر از مردم فرانسه مسکن ساخته شده و میشود. حتی به آنهایی که توان پرداخت اقساط اندک را هم ندارند، مسکن فوق اجتماعی تحویل میشود. به همین علت با دولتهای نهم و دهم مخالفتهای بسیاری صورت گرفت. بعضاً گفته میشد که این خانهها استاندارد نیستند و توان مقابله با زلزله را ندارند اما در استانی مانند کرمانشاه دیدیم که برخلاف آنچه در برخی رسانهها شاهد بودیم، زلزله در 88 هزار واحد مسکونی طرح مسکن مهر تنها دو نفر کشته داشت. اگر آن را با زلزله بم مقایسه کنیم میبینیم که در بم با زلزلهای خفیفتر ۳۵ هزار نفر از هموطنان ما جان خودشان را از دست دادند.
از سوی دیگر برخی مخالفان اعلام کردند که اجرای طرحهایی مانند مسکن مهر سبب افزایش پایه پولی در کشور شده اما پس از آن و در دولتهای بعدی دیدیم که افزایش پایه پولی بسیار بیشتر شد و افزایش پایه پولی هیچ ارتباطی به موضوع مسکن مهر نداشت. البته در دولتهای بعدی بهویژه دولت سیزدهم با وجود دریافت اقساط، کاری انجام نشد و مردم واقعاً نسبت به خلفوعدههای دولت بسیار ناراحت و ناراضی بودند. به هر حال میتوان گفت طرحهایی مانند مسکن مهر و مسکن اجتماعی برای اقشار آسیبپذیر جامعه یک طرح بسیار ارزشمند بوده و هست و با توجه به نفوذی که مافیای مسکن همواره در ایران داشته و دارد، راه نجاتی برای قشر بزرگی از جامعه بهخصوص جوانانی که تازه ازدواج کردهاند، به شمار میرود.
از سوی دیگر شاهد هستیم که سازمان ملی زمین و مسکن بیش از یک میلیون و 800 هزار هکتار زمین در اطراف بافت شهری احتکار کرده و عرضه آن را به طرحهای نهضت ملی مسکن و طرحهای دیگر انجام نمیدهد.
دلیل اینکه قیمت مسکن با وجود ساختوسازهایی که انجام میشود و با صدور پروانههای ساختی که صورت میگیرد، کاهشی نمیشود، کمبود عمدی زمین است که حدوداً ۶۰ درصد قیمت ساخت مسکن را تشکیل میدهد. در وهله دوم این عامل سبب عدم کاهش قیمت مسکن شده است که در این حوزه قیمتگذاری کاملاً رها شده و در این نیاز ضروری و فوق ضروری جامعه هیچ حد و آستانهای وجود ندارد. از سوی دیگر همه مردم با هر قیمتی باید سقفی بالای سرشان باشد. به دلیل این است که میتوان گفت بهخاطر قیمتگذاری نادرست و رها شده، قیمتها در بازار مسکن همچنان افزایشی است. حتی قانونی هم که در سال گذشته برای ساماندهی بازار زمین و مسکن و اجاره به تصویب رسید، آنطور که باید اجرایی نشد.
از سوی دیگر در بخش مالیات بر خانههای لوکس، متولیان نتوانستند مالیاتهای مصوب را وصول کنند یا مالیات بر خانههای خالی نیز با چالش مواجه شد. اگر سامانه وسیع و گستردهای با ضمانتهای محکم داشته باشیم که افراد موظف باشند، املاکشان را در آن سامانه ثبت کنند، شاهد خواهیم بود که دولت یک پایگاه داده آماری بسیار قوی و کامل خواهد داشت و میتواند بازار را کنترل کند.
از سوی دیگر برخی مخالفان اعلام کردند که اجرای طرحهایی مانند مسکن مهر سبب افزایش پایه پولی در کشور شده اما پس از آن و در دولتهای بعدی دیدیم که افزایش پایه پولی بسیار بیشتر شد و افزایش پایه پولی هیچ ارتباطی به موضوع مسکن مهر نداشت. البته در دولتهای بعدی بهویژه دولت سیزدهم با وجود دریافت اقساط، کاری انجام نشد و مردم واقعاً نسبت به خلفوعدههای دولت بسیار ناراحت و ناراضی بودند. به هر حال میتوان گفت طرحهایی مانند مسکن مهر و مسکن اجتماعی برای اقشار آسیبپذیر جامعه یک طرح بسیار ارزشمند بوده و هست و با توجه به نفوذی که مافیای مسکن همواره در ایران داشته و دارد، راه نجاتی برای قشر بزرگی از جامعه بهخصوص جوانانی که تازه ازدواج کردهاند، به شمار میرود.
از سوی دیگر شاهد هستیم که سازمان ملی زمین و مسکن بیش از یک میلیون و 800 هزار هکتار زمین در اطراف بافت شهری احتکار کرده و عرضه آن را به طرحهای نهضت ملی مسکن و طرحهای دیگر انجام نمیدهد.
دلیل اینکه قیمت مسکن با وجود ساختوسازهایی که انجام میشود و با صدور پروانههای ساختی که صورت میگیرد، کاهشی نمیشود، کمبود عمدی زمین است که حدوداً ۶۰ درصد قیمت ساخت مسکن را تشکیل میدهد. در وهله دوم این عامل سبب عدم کاهش قیمت مسکن شده است که در این حوزه قیمتگذاری کاملاً رها شده و در این نیاز ضروری و فوق ضروری جامعه هیچ حد و آستانهای وجود ندارد. از سوی دیگر همه مردم با هر قیمتی باید سقفی بالای سرشان باشد. به دلیل این است که میتوان گفت بهخاطر قیمتگذاری نادرست و رها شده، قیمتها در بازار مسکن همچنان افزایشی است. حتی قانونی هم که در سال گذشته برای ساماندهی بازار زمین و مسکن و اجاره به تصویب رسید، آنطور که باید اجرایی نشد.
از سوی دیگر در بخش مالیات بر خانههای لوکس، متولیان نتوانستند مالیاتهای مصوب را وصول کنند یا مالیات بر خانههای خالی نیز با چالش مواجه شد. اگر سامانه وسیع و گستردهای با ضمانتهای محکم داشته باشیم که افراد موظف باشند، املاکشان را در آن سامانه ثبت کنند، شاهد خواهیم بود که دولت یک پایگاه داده آماری بسیار قوی و کامل خواهد داشت و میتواند بازار را کنترل کند.
ارسال دیدگاه