آتیه‌نو بررسی می‌کند
علت گران‌فروشی بلیت هواپیما چیست؟
قیمت بلیت هواپیما به‌ویژه در پروازهای داخلی و گران‌فروشی برخی ایرلاین‌ها یا عرضه‌کنندگان بلیت، به گره کوری در صنعت هوانوردی تبدیل شده که بالاخره باید باز شود. هرچند در این میان، فعالان صنعت و مدیران و ناظران آن بنا به شرایط و اقتضائات خود نظرات متفاوتی دارند.
***
بازار پروازهای داخلی در سال‌ها و دهه اخیر شاهد سودجویی‌ها، تخلفات و گران‌فروشی‌های متعددی بوده است. با وجود قیمت‌گذاری دستوری و تغییر مداوم آن از تعیین دامنه قیمت (کف و سقف) برای هر مسیر تا تعیین سقف نرخی برای پروازهای مختلف بسته با ساعت پروازی و طول مسیر، مشکل قیمت عرضه و سودجویی و تخلفات در این حوزه، همچنان حل نشده است.
آخرین تجربه در این زمینه به پروازهای روزهای پایانی ماه صفر به مقصد مشهد مقدس برمی‌گردد که بنابر اعلام سازمان هواپیمایی نرخ آن 2 میلیون و 700 هزار تومان بود. قربانعلی، سخنگوی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران از برقراری 36 پرواز فوق‌العاده رفت و برگشت تهران- مشهد مقدس در دهه پایانی ماه صفر خبر داده و گفته بود: «این برنامه با توجه به حجم تقاضای مسافرت در دهه پایانی ماه صفر به مشهد مقدس اجرایی می‌شود.»
به گفته او، پروازهای فوق‌العاده تهران-مشهد-تهران با هواپیمای ایرباس 320 انجام می‌شد. همچنین حدود 6500 صندلی برای ایام پایانی ماه صفر جهت عزیمت هموطنان از تهران به مشهد در نظر گرفته شده بود.
این درحالی است که قیمت بلیت همین پروازها، به رسم سنوات گذشته، توسط برخی عرضه‌کنندگان با نرخ‌هایی بسیار بالاتر به زائران فروخته شد و حتی کار به جایی رسید که بازرسان، ناظران و حتی وزیر کشور نیز در این زمینه به میدان آمدند و در این‌باره صحبت کردند.
ماجرای قیمت بلیت پروازها به وزارت کشور کشید
اسکندر مؤمنی، وزیر کشور، با تأکید بر اینکه باید فروش بلیت هواپیما و دیگر بخش‌های حمل‌و‌نقل عمومی به‌صورت جدی مورد نظارت قرار گیرد، در این زمینه بیان کرد: «فروش بلیت اتوبوس، قطار و هواپیما باید به‌صورت جدی مورد نظارت قرار گیرد و پیگیری شود تا در زمینه بلیت‌ها حقی از کسی ضایع نشود. در گزارشی که در خصوص گران‌فروشی داشتیم اعلام کردند مبالغ برگشت داده شد که این اقدام بسیار خوبی است. اگر در دهه پایانی صفر این اتفاق افتاد، به جد مورد بررسی قرار می‌گیرد.»
جعفر یازرلو، مدیر روابط عمومی و سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری نیز اعلام کرد: «به دنبال تخلفات نرخی روزهای اخیر در پروازهای مبدأ/مقصد مشهد مقدس، سازمان هواپیمایی کشوری ضمن استقرار بازرسان خود در فرودگاه مشهد، از زائران عزیز درخواست می‌کند تا موارد مربوط به گران‌فروشی بلیت را به بازرسان این سازمان با مدارک مثبته ارائه کنند.»
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری افزود: «طبق الزام تعیین شده توسط دفتر نظارت این سازمان، تمامی موارد گزارش شده توسط زائران عزیز در اوایل هفته آینده در قالب کمیته‌ای متشکل از دفاتر نظارت و حراست سازمان هواپیمایی کشوری و نماینده انجمن شرکت‌های هواپیمایی رسیدگی خواهد شد.»
یازرلو ادامه داد: «شرکت‌ها موظف‌اند ظرف مدت‌زمان تعیین شده، اضافه مبالغ دریافتی را به حساب مسافران برگردانده و متخلف یا متخلفان را به منظور برخوردهای مقتضی به این سازمان و مراجع قضائی معرفی کنند. بدیهی است در صورتی که تخلف از جانب خود شرکت هواپیمایی باشد، ضمن ایجاد محدودیت در مجوزهای پروازی، مراتب به نهادهای قضایی و تعزیراتی منعکس خواهد شد.»
این مقام مسئول در سازمان هواپیمایی کشوری یادآور شد: «با توجه به افزایش پروازها در روزهای پایانی ماه صفر، دفتر نظارت سازمان هواپیمایی کشوری در ادامه نظارت‌های مستمر خود به منظور حفظ مصالح عمومی و اطمینان از رعایت نرخ‌های تعیین شده، به‌طور ویژه در این ایام نسبت به پایش و رصد بازار فروش بلیت اقدام کرده است.»
او اضافه کرد: «در همین راستا و با استناد به مفاد مصرحه در ماده ۱۶ قانون هواپیمایی کشوری و نیز به‌دلیل عدم رعایت ماده ۳۰ آیین‌نامه نظارت بر تأسیس و فعالیت دفاتر خدمات مسافرت هوایی، جهانگردی و زیارتی و با استناد به ماده ۳۱ آیین‌نامه اخیرالذکر، پروانه فعالیت شرکت‌های خدمات مسافرت هوایی «ویدا گشت ایرانیان»، «ستی»، «نیکاگشت بی‌همتا»، «همیشه سفر با نوید»، «هرمس اطلس یگانه»، «قصرشیرین تهران»، «سرزمین پرستاره» و «عرش آسمان ویستا» از تاریخ ۱۲ شهریورماه سال ۱۴۰۳ به‌دلیل عرضه بلیت/ نمایش نرخ بلیت هواپیما بالاتر از نرخ‌های تعیین شده در پروازهای بازگشت زائران حرم امام هشتم، که به‌مناسبت ایام رحلت حضرت رسول اکرم، شهادت امام حسن مجتبی و امام رضا(ع) به مشهد مقدس سفر کرده‌اند، به مدت یک ماه تقویمی تعلیق شد.»
قیمت‌گذاری دستوری؛ آری یا خیر؟
حال باید دید مشکل کجاست و چگونه حل می‌شود؟ باید به این سؤال پاسخ داد که ریشه چنین سودجویی‌ها و تخلفاتی در کجاست؟ یا اینکه چرا با وجود نظارت‌های مستمر، تعیین قیمت دقیق و برخوردهای مختلف با متخلفان متعدد در بازه‌های زمانی گوناگون که شامل جریمه نقدی، حذف کردن مسیرهای پروازی داخلی و خارجی، تعلیق مجوز و غیره است، بازهم چنین تخلفات و گران‌فروشی‌هایی صورت گرفته و تکرار می‌شود؟
در این میان برخی معتقدند که دولت باید نرخ بلیت هواپیما را تعیین کرده و با نظارت بیشتر و تشدید برخوردها جلوی این تخلفات و سودجویی را بگیرد اما برخی دیگر قیمت‌گذاری دستوری را عامل بروز این تخلفات می‌دانند. آن‌ها معتقدند که با وجود بالابودن هزینه‌های اداره یک ایرلاین، بدون مردم نمی‌توان یک شرکت هواپیمایی را نگه داشت و اداره کرد. بنابراین صاحب این شرکت‌ها، رضایت مردم را در درجه نخست اهمیت قرار می‌دهند. اگر قیمت‌گذاری دستوری همان‌طور که در قوانین مختلف مانند برنامه هفتم توسعه آمده است، حذف شود، ایرلاین‌ها خودشان بهترین تنظیم‌کننده قیمت بلیت هواپیما هستند؛ چراکه با وجود اهمیت سود در هر صنعتی، صاحبان شرکت‌های هواپیمایی می‌دانند بدون رضایت مردم که مشتریان این صنعت هستند نمی‌توان سودی متصور بود.
البته باید دید در حین اجرای طرح آزادسازی قیمت بلیت هواپیما، آیا همه شرکت‌های هواپیمایی، عوامل توزیع‌کننده آن‌ها و دیگر عرضه‌کنندگان آنلاین بلیت هواپیما به بلوغ کامل رسیده‌اند که بتوانند ضمن درنظر گرفتن سودی منطقی برای خود تجربه آزادسازی نرخ بلیت هواپیما را برای دولت تبدیل به تجربه‌ای مثبت با کمترین تبعات اجتماعی و اقتصادی تبدیل کنند یا آنکه به جای حرکت به سمت اقتصادی آزاد و مبتنی بر مشارکت بخش خصوصی در مدیریت و نظارت بر بازار، شاهد بازگشت دولت به میدان و قیمت‌گذاری دستوری به دلیل شکست آزادسازی نرخ خواهیم بود.
***
بازار پروازهای داخلی در سال‌ها و دهه اخیر شاهد سودجویی‌ها، تخلفات و گران‌فروشی‌های متعددی بوده است. با وجود قیمت‌گذاری دستوری و تغییر مداوم آن از تعیین دامنه قیمت (کف و سقف) برای هر مسیر تا تعیین سقف نرخی برای پروازهای مختلف بسته با ساعت پروازی و طول مسیر، مشکل قیمت عرضه و سودجویی و تخلفات در این حوزه، همچنان حل نشده است.
آخرین تجربه در این زمینه به پروازهای روزهای پایانی ماه صفر به مقصد مشهد مقدس برمی‌گردد که بنابر اعلام سازمان هواپیمایی نرخ آن 2 میلیون و 700 هزار تومان بود. قربانعلی، سخنگوی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران از برقراری 36 پرواز فوق‌العاده رفت و برگشت تهران- مشهد مقدس در دهه پایانی ماه صفر خبر داده و گفته بود: «این برنامه با توجه به حجم تقاضای مسافرت در دهه پایانی ماه صفر به مشهد مقدس اجرایی می‌شود.»
به گفته او، پروازهای فوق‌العاده تهران-مشهد-تهران با هواپیمای ایرباس 320 انجام می‌شد. همچنین حدود 6500 صندلی برای ایام پایانی ماه صفر جهت عزیمت هموطنان از تهران به مشهد در نظر گرفته شده بود.
این درحالی است که قیمت بلیت همین پروازها، به رسم سنوات گذشته، توسط برخی عرضه‌کنندگان با نرخ‌هایی بسیار بالاتر به زائران فروخته شد و حتی کار به جایی رسید که بازرسان، ناظران و حتی وزیر کشور نیز در این زمینه به میدان آمدند و در این‌باره صحبت کردند.
ماجرای قیمت بلیت پروازها به وزارت کشور کشید
اسکندر مؤمنی، وزیر کشور، با تأکید بر اینکه باید فروش بلیت هواپیما و دیگر بخش‌های حمل‌و‌نقل عمومی به‌صورت جدی مورد نظارت قرار گیرد، در این زمینه بیان کرد: «فروش بلیت اتوبوس، قطار و هواپیما باید به‌صورت جدی مورد نظارت قرار گیرد و پیگیری شود تا در زمینه بلیت‌ها حقی از کسی ضایع نشود. در گزارشی که در خصوص گران‌فروشی داشتیم اعلام کردند مبالغ برگشت داده شد که این اقدام بسیار خوبی است. اگر در دهه پایانی صفر این اتفاق افتاد، به جد مورد بررسی قرار می‌گیرد.»
جعفر یازرلو، مدیر روابط عمومی و سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری نیز اعلام کرد: «به دنبال تخلفات نرخی روزهای اخیر در پروازهای مبدأ/مقصد مشهد مقدس، سازمان هواپیمایی کشوری ضمن استقرار بازرسان خود در فرودگاه مشهد، از زائران عزیز درخواست می‌کند تا موارد مربوط به گران‌فروشی بلیت را به بازرسان این سازمان با مدارک مثبته ارائه کنند.»
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری افزود: «طبق الزام تعیین شده توسط دفتر نظارت این سازمان، تمامی موارد گزارش شده توسط زائران عزیز در اوایل هفته آینده در قالب کمیته‌ای متشکل از دفاتر نظارت و حراست سازمان هواپیمایی کشوری و نماینده انجمن شرکت‌های هواپیمایی رسیدگی خواهد شد.»
یازرلو ادامه داد: «شرکت‌ها موظف‌اند ظرف مدت‌زمان تعیین شده، اضافه مبالغ دریافتی را به حساب مسافران برگردانده و متخلف یا متخلفان را به منظور برخوردهای مقتضی به این سازمان و مراجع قضائی معرفی کنند. بدیهی است در صورتی که تخلف از جانب خود شرکت هواپیمایی باشد، ضمن ایجاد محدودیت در مجوزهای پروازی، مراتب به نهادهای قضایی و تعزیراتی منعکس خواهد شد.»
این مقام مسئول در سازمان هواپیمایی کشوری یادآور شد: «با توجه به افزایش پروازها در روزهای پایانی ماه صفر، دفتر نظارت سازمان هواپیمایی کشوری در ادامه نظارت‌های مستمر خود به منظور حفظ مصالح عمومی و اطمینان از رعایت نرخ‌های تعیین شده، به‌طور ویژه در این ایام نسبت به پایش و رصد بازار فروش بلیت اقدام کرده است.»
او اضافه کرد: «در همین راستا و با استناد به مفاد مصرحه در ماده ۱۶ قانون هواپیمایی کشوری و نیز به‌دلیل عدم رعایت ماده ۳۰ آیین‌نامه نظارت بر تأسیس و فعالیت دفاتر خدمات مسافرت هوایی، جهانگردی و زیارتی و با استناد به ماده ۳۱ آیین‌نامه اخیرالذکر، پروانه فعالیت شرکت‌های خدمات مسافرت هوایی «ویدا گشت ایرانیان»، «ستی»، «نیکاگشت بی‌همتا»، «همیشه سفر با نوید»، «هرمس اطلس یگانه»، «قصرشیرین تهران»، «سرزمین پرستاره» و «عرش آسمان ویستا» از تاریخ ۱۲ شهریورماه سال ۱۴۰۳ به‌دلیل عرضه بلیت/ نمایش نرخ بلیت هواپیما بالاتر از نرخ‌های تعیین شده در پروازهای بازگشت زائران حرم امام هشتم، که به‌مناسبت ایام رحلت حضرت رسول اکرم، شهادت امام حسن مجتبی و امام رضا(ع) به مشهد مقدس سفر کرده‌اند، به مدت یک ماه تقویمی تعلیق شد.»
قیمت‌گذاری دستوری؛ آری یا خیر؟
حال باید دید مشکل کجاست و چگونه حل می‌شود؟ باید به این سؤال پاسخ داد که ریشه چنین سودجویی‌ها و تخلفاتی در کجاست؟ یا اینکه چرا با وجود نظارت‌های مستمر، تعیین قیمت دقیق و برخوردهای مختلف با متخلفان متعدد در بازه‌های زمانی گوناگون که شامل جریمه نقدی، حذف کردن مسیرهای پروازی داخلی و خارجی، تعلیق مجوز و غیره است، بازهم چنین تخلفات و گران‌فروشی‌هایی صورت گرفته و تکرار می‌شود؟
در این میان برخی معتقدند که دولت باید نرخ بلیت هواپیما را تعیین کرده و با نظارت بیشتر و تشدید برخوردها جلوی این تخلفات و سودجویی را بگیرد اما برخی دیگر قیمت‌گذاری دستوری را عامل بروز این تخلفات می‌دانند. آن‌ها معتقدند که با وجود بالابودن هزینه‌های اداره یک ایرلاین، بدون مردم نمی‌توان یک شرکت هواپیمایی را نگه داشت و اداره کرد. بنابراین صاحب این شرکت‌ها، رضایت مردم را در درجه نخست اهمیت قرار می‌دهند. اگر قیمت‌گذاری دستوری همان‌طور که در قوانین مختلف مانند برنامه هفتم توسعه آمده است، حذف شود، ایرلاین‌ها خودشان بهترین تنظیم‌کننده قیمت بلیت هواپیما هستند؛ چراکه با وجود اهمیت سود در هر صنعتی، صاحبان شرکت‌های هواپیمایی می‌دانند بدون رضایت مردم که مشتریان این صنعت هستند نمی‌توان سودی متصور بود.
البته باید دید در حین اجرای طرح آزادسازی قیمت بلیت هواپیما، آیا همه شرکت‌های هواپیمایی، عوامل توزیع‌کننده آن‌ها و دیگر عرضه‌کنندگان آنلاین بلیت هواپیما به بلوغ کامل رسیده‌اند که بتوانند ضمن درنظر گرفتن سودی منطقی برای خود تجربه آزادسازی نرخ بلیت هواپیما را برای دولت تبدیل به تجربه‌ای مثبت با کمترین تبعات اجتماعی و اقتصادی تبدیل کنند یا آنکه به جای حرکت به سمت اقتصادی آزاد و مبتنی بر مشارکت بخش خصوصی در مدیریت و نظارت بر بازار، شاهد بازگشت دولت به میدان و قیمت‌گذاری دستوری به دلیل شکست آزادسازی نرخ خواهیم بود.
ارسال دیدگاه
