سازمان‌های کارگری در دفاع از حقوق کارگران، تضمین دستمزد عادلانه، شرایط کار ایمن و تضمین مزایا نقش مهمی دارند. سازمان‌های مستقل کارگری با عملکرد مستقل و فارغ از نفوذ کارفرمایان، دولت‌ها یا احزاب سیاسی، نقشی حیاتی در این حمایت بازی می‌کنند. برخلاف اتحادیه‌های تحت حمایت دولت یا کارفرمایان، سازمان‌های مستقل کارگری منافع کارگران را بیش از هرچیز در اولویت قرار می‌دهند و اغلب در مذاکرات و حمایت‌های خود موضع‌های تهاجمی‌تر و دموکراتیک‌تری اتخاذ می‌کنند. شناسایی سازمان‌های مستقل کارگری برای کارگران، سیاست‌گذاران و محققانی که می‌خواهند صحت و اثربخشی فعالیت‌های اتحادیه را درک کنند از اهمیت زیادی برخوردار است. چندین شاخص و رویکرد کلیدی، به شناسایی این سازمان‌ها کمک می‌کند که هرکدام بر عواملی مانند شیوه حکمرانی، استقلال مالی، شفافیت و نمایندگی کارگران تمرکز دارد.
 
استقلال مالی
یکی از عوامل مهم در شناسایی یک تشکل مستقل کارگری، استقلال مالی آن است. اتحادیه‌های مستقل معمولاً به حق عضویت یا کمک‌های مالی کارگران و حامیان متکی هستند که به آن‌ها امکان می‌دهد استقلال خود را در عملیات و فرآیندهای تصمیم‌گیری حفظ کنند. شفافیت مالی، شامل گزارش‌های واضح و قابل دسترس در مورد نحوه جمع‌آوری و استفاده از منابع مالی، نشانه قوی استقلال است.
در مقابل، تشکل‌هایی که بودجه قابل‌توجهی از کارفرمایان یا دولت دریافت می‌کنند ممکن است کاملاً مستقل نباشند. اگر سازمانی به‌شدت توسط شرکت‌ها، دولت‌ها یا آژانس‌های خارجی که در روابط کار سهمی دارند تأمین مالی شود، احتمالاً به خطر می‌افتد. سازمان‌های کارگری مستقل تمایل دارند از این درگیری‌های مالی برای حفظ آزادی عمل خود اجتناب کنند.
 
 رابطه با کارفرمایان و دولت
رابطه بین یک سازمان کارگری و کارفرمایان، تعیین‌کننده استقلال آن است. یک سازمان مستقل کارگری معمولاً رابطه تقابلی با مدیریت خواهد داشت؛ زیرا نقش اصلی آن دفاع از منافع کارگران است. اقدامات سازمان، مانند سازمان‌دهی اعتراضات، مذاکره برای دستمزد بهتر یا حمایت از بهبود شرایط کاری  اغلب منعکس‌کننده یک موضع تقابلی نسبت به مدیریت در مواقع لزوم است.
در مقابل، سازمان‌های کارگری که با کارفرمایان یا دستگاه‌های دولتی هم‌سو باشند، کمتر مستقل هستند. این تشکل‌ها از رویارویی اجتناب می‌کنند، اعتراضات را به انحراف می‌کشانند و یا حمایت خود را از کارگران محدود می‌کنند. در عوض منافع کارفرمایان را در اولویت قرار می‌دهند. در عین حال، سازمان‌های کارگری وابسته به دولت یا کارفرمایان، معمولاً تمایلی برای به چالش کشیدن مدیریت در مورد مسائل حیاتی ندارند و اغلب به‌جای پیشبرد منافع کارگران، به‌عنوان ابزاری برای حفظ وضع موجود عمل می‌کنند.
 
نمایندگی و مشارکت کارگران
یکی از شاخص‌های کلیدی یک سازمان مستقل کارگری، میزان نمایندگی و تعامل واقعی آن با اعضای خود است. تشکل‌های کارگری مستقل عمیقاً با نگرانی‌ها و نیازهای اعضای خود در ارتباط هستند. آن‌ها سازمان‌دهی مردمی را در اولویت قرار می‌دهند و اطمینان حاصل می‌کنند که صدای کارگران شنیده می‌شود و در تصمیم‌گیری‌ها گنجانده می‌شود. این مشارکت در حفظ استقلال بسیار مهم است؛ زیرا حس مالکیت و مسئولیت پذیری را در سازمان افزایش می‌دهد.
در مقابل، سازمان‌های کارگری که به ندرت به کارگران خود نزدیک می‌شوند، کمتر مستقل هستند. تشکل‌های مستقل، عموماً با ارتباطات قوی بین رهبران و اعضا مشخص می‌شوند و برای مشارکت دادن کارگران در کمپین‌ها، مذاکرات و سایر فعالیت‌های کلیدی تلاش می‌کنند. علاوه بر این، چنین سازمان‌هایی آموزش کارگران را در اولویت قرار می‌دهند و به اعضا قدرت می‌دهند تا از منافع خود دفاع کنند. همچنین توانایی آن‌ها را برای مشارکت معنادار در فعالیت‌های تشکیلاتی افزایش می‌دهند.
 
 شفافیت و پاسخگویی
شفافیت از ویژگی‌های یک تشکل مستقل کارگری است. این سازمان‌ها اطلاعات روشنی را در مورد تصمیمات رهبری، امور مالی و مذاکرات جاری در اختیار اعضای خود قرار می‌دهند. شفافیت، اعتماد را در میان اعضا تقویت و تضمین می‌کند که رهبران سازمان در قبال اقدامات آن‌ها پاسخگو هستند. سازمان‌های مستقل کارگری اغلب جلسات منظمی با اعضا برگزار می‌کنند، گزارش‌های مفصلی دارند و به اعضا اجازه می‌دهند تا وضعیت سازمان را بررسی کنند.
از سوی دیگر، تشکل‌های کارگری فاقد شفافیت، بیشتر تحت‌تأثیر نیروهای بیرونی قرار دارند. اگر کارگران در مورد سازوکار فعالیت تشکل‌ها، تصمیمات رهبری یا تعاملات مالی در تاریکی نگه داشته شوند، این احتمال وجود دارد که سازمان به جای کارگران به نفع مدیریت یا دولت عمل کند.
 
-مشروعیت از دید کارگران
آخرین و شاید مهم‌ترین عامل در شناسایی تشکل مستقل کارگری مشروعیت آن نزد کارگران است. تشکل‌های مستقل کارگری مشروعیت خود را از طریق تعهد خود به تلاش برای حفاظت از حقوق کارگران و بهبود شرایط برای اعضای خود به دست می‌آورند. میزان اعتماد و اطمینانی که کارگران به تشکل‌های خود دارند، نشانگر استقلال آن‌هاست و اعتبار و اصالت آن تشکل‌ها را منعکس می‌کند.