نابینایان مسیر هموار می‌خواهند!
امید هاشمی سردبیر ماهنامه نسل‌مانا
همه ما اصطلاح «مناسب‌سازی» را شنیده‌ایم. اصطلاحی که ناظر بر آن است که محیط‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که افراد دارای معلولیت هم بتوانند همپای سایرین، در آن‌ها تردد کنند. اما آیا مناسب‌سازی فقط به کاشی‌های زرد پیاده‌رو‌ها یا دکمه‌های آسانسور‌ها خلاصه می‌شود؟ آیا متولی مناسب‌سازی فقط دولت یا شهرداری‌ها هستند؟ ما افراد عادی چطور می‌توانیم به تحقق دنیای دسترس‌پذیر‌تر برای نابینایان و سایر افراد دارای معلولیت کمک کنیم؟
این روز‌ها با گسترش دسترسی افراد به فضای مجازی، بسیاری از کسب‌و‌کار‌ها یا خدمات‌رسان‌های عمومی نیز تجارت‌شان را روی بستر‌های مبتنی بر اینترنت ایجاد کرده‌اند. ارتباطات بین فردی هم حالا دیگر اغلب بر بستر شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها انجام می‌شود. این اتفاق، فرصتی ارزنده را برای نابینایان فراهم کرده است تا بتوانند همپای سایر شهروندان در رویداد‌های مختلف اجتماعی حضوری فعال داشته باشند.
این حضور اما گاه با موانعی رو‌به‌رو می‌شود. درست مثل پیاده‌رو‌ها که وجود یک موتورسیکلت یا پهن شدن بساط یک دستفروش می‌تواند آمد‌و‌شد را برای عابر نابینا دچار مشکل کند، برخی عملکرد‌های ما نیز ممکن است حضور کاربران نابینا در فضای مجازی را دستخوش چالش کند. به همین بهانه در این مختصر، به باید‌ها و نباید‌هایی می‌پردازیم که رعایت آن‌ها ممکن است به کاربران نابینا کمک کند با سهولت بیشتری از اینترنت استفاده کنند.
همین اول ماجرا بهتر است تکلیف‌مان را با پرچالش‌ترین معضل نابینایان در شبکه‌های اجتماعی یعنی عکس‌هایی که کاربران بارگذاری می‌کنند روشن کنیم. این معضل، به سادگی قابل حل است؛ کافی است بدانیم که تقریباً تمام شبکه‌های اجتماعی استاندارد از جمله توئیتر و اینستاگرام، در هنگام بارگذاری عکس، گزینه‌ای با نام «نوشتن متن جایگزین» را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
متن جایگزین یا «Alt Text» در واقع متنی است که کاربران نابینا می‌توانند آن را به کمک صفحه‌خوان‌هایشان بخوانند. کافی است مثلاً وقتی عکس یک مهمانی را در صفحه شخصی‌تان بارگذاری می‌کنید، شرح کوتاهی شامل اجزا و افراد عکس بنویسید تا کاربر نابینا بتواند از محتوای عکس باخبر شود. قابل ذکر اینکه این شرح، فقط به وسیله صفحه‌خوان‌ها قابل خواندن است و سایر مخاطبان‌تان آن را نخواهند دید.
شاید دانستن این نکته نیز خالی از جذابیت نباشد که گاهی اوقات، خواندن اسم کاربران در شبکه‌های اجتماعی، به یک مشکل پیچیده برای کاربران نابینا بدل می‌شود. بسیاری از کاربران دوست دارند با استفاده از انواع ابزار‌ها، اسم‌شان را در شبکه‌های اجتماعی با فونت‌های فانتزی بنویسند تا جلوه زیباتری داشته باشد اما همین یک اقدام کوچک و به‌ظاهر کم‌اهمیت می‌تواند عملکرد کاربران نابینا را دچار اشکال کند. پس، اگر در زمره فعالان پرمخاطب شبکه‌های اجتماعی هستید یا احتمال می‌دهید که در بین مخاطبان‌تان کاربر نابینایی نیز حضور داشته باشد، حتی‌الامکان از این فونت‌ها استفاده نکنید. نام کاربری‌تان را با همان حروف ساده بنویسید؛ چراکه در غیر این صورت، صفحه‌خوان نام‌تان را با کلمات عجیب و غریب و نامفهومی برای کاربران نابینا می‌خواند و به این ترتیب، افراد نابینا برای شناسایی شما به زحمت خواهند افتاد.
روی دیگر این نوشته، متوجه کسانی است که کسب‌و‌کار‌های کوچک و بزرگ اینترنتی را مدیریت می‌کنند. قطعاً شما برای عرضه کالا یا خدمات‌تان در اینترنت از یک وب‌سایت یا اپلیکیشن استفاده می‌کنید که ممکن است خود آن را طراحی کرده یا طراحی آن را به یک یا چند برنامه‌نویس سپرده باشید. خوب است بدانید که در طراحی وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها، استاندارد‌هایی وجود دارد که چنانچه طراح در حین ساخت وب‌سایت آن استاندارد‌ها را لحاظ کند، محصول طراحی شده برای کاربران نابینا و کم‌بینا هم قابل استفاده خواهد بود.
این روز‌ها با گسترش دسترسی افراد به فضای مجازی، بسیاری از کسب‌و‌کار‌ها یا خدمات‌رسان‌های عمومی نیز تجارت‌شان را روی بستر‌های مبتنی بر اینترنت ایجاد کرده‌اند. ارتباطات بین فردی هم حالا دیگر اغلب بر بستر شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها انجام می‌شود. این اتفاق، فرصتی ارزنده را برای نابینایان فراهم کرده است تا بتوانند همپای سایر شهروندان در رویداد‌های مختلف اجتماعی حضوری فعال داشته باشند.
این حضور اما گاه با موانعی رو‌به‌رو می‌شود. درست مثل پیاده‌رو‌ها که وجود یک موتورسیکلت یا پهن شدن بساط یک دستفروش می‌تواند آمد‌و‌شد را برای عابر نابینا دچار مشکل کند، برخی عملکرد‌های ما نیز ممکن است حضور کاربران نابینا در فضای مجازی را دستخوش چالش کند. به همین بهانه در این مختصر، به باید‌ها و نباید‌هایی می‌پردازیم که رعایت آن‌ها ممکن است به کاربران نابینا کمک کند با سهولت بیشتری از اینترنت استفاده کنند.
همین اول ماجرا بهتر است تکلیف‌مان را با پرچالش‌ترین معضل نابینایان در شبکه‌های اجتماعی یعنی عکس‌هایی که کاربران بارگذاری می‌کنند روشن کنیم. این معضل، به سادگی قابل حل است؛ کافی است بدانیم که تقریباً تمام شبکه‌های اجتماعی استاندارد از جمله توئیتر و اینستاگرام، در هنگام بارگذاری عکس، گزینه‌ای با نام «نوشتن متن جایگزین» را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
متن جایگزین یا «Alt Text» در واقع متنی است که کاربران نابینا می‌توانند آن را به کمک صفحه‌خوان‌هایشان بخوانند. کافی است مثلاً وقتی عکس یک مهمانی را در صفحه شخصی‌تان بارگذاری می‌کنید، شرح کوتاهی شامل اجزا و افراد عکس بنویسید تا کاربر نابینا بتواند از محتوای عکس باخبر شود. قابل ذکر اینکه این شرح، فقط به وسیله صفحه‌خوان‌ها قابل خواندن است و سایر مخاطبان‌تان آن را نخواهند دید.
شاید دانستن این نکته نیز خالی از جذابیت نباشد که گاهی اوقات، خواندن اسم کاربران در شبکه‌های اجتماعی، به یک مشکل پیچیده برای کاربران نابینا بدل می‌شود. بسیاری از کاربران دوست دارند با استفاده از انواع ابزار‌ها، اسم‌شان را در شبکه‌های اجتماعی با فونت‌های فانتزی بنویسند تا جلوه زیباتری داشته باشد اما همین یک اقدام کوچک و به‌ظاهر کم‌اهمیت می‌تواند عملکرد کاربران نابینا را دچار اشکال کند. پس، اگر در زمره فعالان پرمخاطب شبکه‌های اجتماعی هستید یا احتمال می‌دهید که در بین مخاطبان‌تان کاربر نابینایی نیز حضور داشته باشد، حتی‌الامکان از این فونت‌ها استفاده نکنید. نام کاربری‌تان را با همان حروف ساده بنویسید؛ چراکه در غیر این صورت، صفحه‌خوان نام‌تان را با کلمات عجیب و غریب و نامفهومی برای کاربران نابینا می‌خواند و به این ترتیب، افراد نابینا برای شناسایی شما به زحمت خواهند افتاد.
روی دیگر این نوشته، متوجه کسانی است که کسب‌و‌کار‌های کوچک و بزرگ اینترنتی را مدیریت می‌کنند. قطعاً شما برای عرضه کالا یا خدمات‌تان در اینترنت از یک وب‌سایت یا اپلیکیشن استفاده می‌کنید که ممکن است خود آن را طراحی کرده یا طراحی آن را به یک یا چند برنامه‌نویس سپرده باشید. خوب است بدانید که در طراحی وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها، استاندارد‌هایی وجود دارد که چنانچه طراح در حین ساخت وب‌سایت آن استاندارد‌ها را لحاظ کند، محصول طراحی شده برای کاربران نابینا و کم‌بینا هم قابل استفاده خواهد بود.
ارسال دیدگاه
