قیم قانونی چگونه می‌تواند فرد معلول را بیمه کند؟

کارشناس «آتیه‌نو» به پرسش‌های شرکای اجتماعی پاسخ می‌دهد

قیم قانونی چگونه می‌تواند فرد معلول را بیمه کند؟

سازمان تأمین‌اجتماعی به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان بیمه‌گر کشور با جامعه عظیمی ‌‌از مخاطبان در ارتباط است که غالباً با قواعد و قوانین این سازمان بزرگ آشنایی کافی ندارند. «آتیه‌نو» تلاش دارد با بهره‌گیری از تجربیات کارشناسان، شرکای اجتماعی را با ظرایف قانونی این حوزه آشنا کند. موضوعاتی که در این شماره به بررسی آنها می‌پردازیم عبارت‌اند از: تعیین دستمزد بیمه شده اختیاری با سابقه بیمه اجباری تعیین کد کارگاهی جدید در صورت جابه‌جایی کارگاه تولیدی عدم نیاز به معاینه پزشکی برای بیمه‌شدگان اختیاری معافیت مؤسسات انتشاراتی از 20 درصد سهم کارفرما

احمد فاضلی کارشناس سازمان تأمین‌اجتماعی

در یکی از مناطق تهران فروشگاه لبنیاتی دارم و مغازه توسط خودم و یک نفر کارگر ماست‌بند اداره می‌شود. در این منطقه چند کارگاه سراجی، بافندگی و خبازی وجود دارد که کارفرمایان آن‌ها می‌گویند نرخ حق‌بیمه کارگاه‌شان 10 درصد است. اگر بخواهم کارگر ماست‌بند خود را بیمه کنم، آیا نرخ حق‌بیمه فروشگاه من نیز 10 درصد خواهد بود؟
خیر، صرفاً 38 مورد از کارگاه‌هایی که فعالیت آن‌ها جنبه تولیدی، فنی و صنعتی دارد، تا پنج نفر کارگر از معافیت 20 درصد حق‌بیمه سهم کارفرما برخوردار هستند، اما چون فروشگاه لبنیات جزء صنوف خدماتی است مشمول این معافیت نبوده و باید حق‌بیمه مربوطه با نرخ کامل 30 درصد پرداخت شود. البته این صنف مثل بعضی از صنوف دیگر دارای دستمزد مقطوع است و در سال 1402دستمزد روزانه ماست‌بند با ضریب 1.35 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 388 هزار و 730 ریال است که اخیراً پنج درصد نیز به ضریب کارگاه‌های دارای دستمزد مقطوع اضافه شده است. 
نوه من از کودکی معلولیت ذهنی دارد و به علت فوت والدین‌اش تحت قیمومیت قانونی من قرارگرفته است. در حال حاضر 25ساله است و دو ماه هم سابقه بیمه‌پردازی دارد. آیا جهت تأمین آینده او از نظر بازنشستگی، می‌توانم برایش تقاضای قرارداد بیمه اختیاری کنم‌؟
بله، اگر طبق رأی مراکز معاینه سازمان تأمین‌اجتماعی، متقاضی بیمه اختیاری به علت معلولیت ذهنی ازکارافتاده کلی باشد انعقاد قرارداد بیمه اختیاری با قیم قانونی، جهت استفاده او از مستمری بازنشستگی در سنوات آتی بلامانع است. 
نوه من از کودکی معلولیت ذهنی دارد و به علت فوت والدین‌اش تحت قیمومیت قانونی من قرارگرفته است. در حال حاضر 25ساله است و دو ماه هم سابقه بیمه‌پردازی دارد. آیا جهت تأمین آینده او از نظر بازنشستگی، می‌توانم برایش تقاضای قرارداد بیمه اختیاری کنم‌؟
بله، اگر طبق رأی مراکز معاینه سازمان تأمین‌اجتماعی، متقاضی بیمه اختیاری به علت معلولیت ذهنی ازکارافتاده کلی باشد انعقاد قرارداد بیمه اختیاری با قیم قانونی، جهت استفاده او از مستمری بازنشستگی در سنوات آتی بلامانع است. 
در شماره قبلی نشریه در پاسخ به سؤالی اعلام شده بود که اگر متقاضی بیمه اختیاری کمتر از پنج سال سابقه پرداخت حق‌بیمه داشته باشد انتخاب دستمزد کسر حق‌بیمه او بین 1.2 برابر دستمزد و حداکثر دستمزد است. من هفت سال سابقه پرداخت حق‌بیمه دارم و در هیچ کارگاه مشمول قانون تأمین‌اجتماعی شاغل نیستم. اگر بخواهم بیمه اختیاری شوم آیا انتخاب دستمزد من نیز بر مبنای پاسخ داده شده قبلی خواهد بود‌؟
خیر، چنانچه متقاضی بیمه اختیاری بیشتر از پنج سال سابقه قبلی پرداخت حق‌بیمه داشته باشد (مثل شما)، مبنای کسر حق‌بیمه این قبیل متقاضیان به انتخاب خودشان بین 70 تا 100 درصد میانگین دستمزد آخرین 360 روز قبل از تقاضاست. البته در هر حال دستمزد مبنای کسر حق‌بیمه نباید از 1.2 برابر حداقل دستمزد کمتر و از حداکثر دستمزد مصوب شورای‌عالی کار در سال مربوطه بیشتر باشد‌.

کارگاه پوشاک‌فروشی من که قبلاً در منطقه 20 شهرداری تهران بود و دو نفر بیمه‌شده داشت، یک ماه است با همان فعالیت به محل دیگری واقع در منطقه 10 تهران نقل مکان کرده است. آیا با کد کارگاهی قبلی می‌توانم نسبت به ارسال لیست و پرداخت حق‌بیمه پرسنل فروشگاه در محل جدید اقدام کنم‌؟
خیر، نظر به اینکه طبق قانون نظام صنفی، پروانه کسب و یا مجوز فعالیت برای کارگاه‌های دارای شخصیت حقیقی به نام محل مشخص صادر می‌شود و کارفرما در صورت انتقال کارگاه به محل دیگر لازم است برای محل جدید پروانه کسب دیگری از اتحادیه مربوطه دریافت کند؛ لذا چنانچه محل کارگاه شخص حقیقی به محل دیگری نقل مکان پیداکند، لازم است برای محل جدید، کد کارگاهی جدید از شعبه مربوطه تأمین‌اجتماعی اخذ شود. البته در خصوص کارگاه‌های دارای شخصیت حقوقی این موضوع موضوعیت ندارد. به علت اینکه اشخاص حقوقی از محل کارگاه تبعیت نمی‌کنند با انتقال و تغییر محل شرکت حقوقی کد کارگاهی پرونده مطالباتی شرکت کماکان به قوت خود باقی خواهد بود. ضمناً اگر کارگاه دارای شخصیت حقوقی از محل یک شعبه تأمین‌اجتماعی به محل شعبه دیگری منتقل شود، پرونده مطالباتی مربوطه نیز به شعبه جدید ارسال خواهد شد.
بعد از پایان خدمت سربازی، چند سالی است سوپرمارکت راه‌اندازی کرده‌ام‌. مغازه را به‌تنهایی اداره می‌کنم و تمایل دارم خودم را بیمه اختیاری کنم. با درنظرگرفتن اینکه هیچ‌گونه سابقه قبلی بیمه ندارم و دارای 30 سال سن هستم، یکی از همکاران صنفی که نزدیک به 10 سال است بیمه اختیاری شده می‌گوید در زمان درخواست بیمه اختیاری، او و همه افراد خانواده تحت‌تکفل با هزینه شخصی معاینه پزشکی شده‌اند. سؤالم این است با توجه به اینکه متأهل هستم و سه فرزند دارم و در حال حاضر هزینه‌های معاینات پزشکی بالاست و باید با هزینه شخصی انجام شود، آیا معاینه پزشکی افراد خانواده متقاضی بیمه اختیاری کماکان ادامه دارد یاخیر‌؟
خیر، در سنوات گذشته متقاضی بیمه اختیاری و افراد تحت‌تکفل او جهت بهره‌مندی از خدمات درمانی سازمان تأمین‌اجتماعی مورد معاینه پزشکی قرار می‌گرفتند و سازمان تأمین‌اجتماعی در قبال درمان بیماری آنها که مربوط به دوران قبل از بیمه‌پردازی بود هیچ‌گونه تعهدی نداشت، اما چند سال است سازمان تأمین‌اجتماعی جهت تسهیل در گسترش پوشش بیمه‌ای تأمین‌اجتماعی به آحاد جامعه و رضایتمندی مخاطبان خود، شرط انجام معاینه پزشکی متقاضی بیمه اختیاری و افراد تحت‌تکفل او را جهت استفاده از خدمات درمانی حذف کرده است. متقاضی بیمه اختیاری در صورت نداشتن دو شرط برای عدم انجام معاینات که در سؤال‌های قبلی نشریه به آن دو شرط اشاره شده است، باید جهت بهره‌مندی از حمایت ازکارافتادگی، قبل از عقد قرارداد با معرفی سازمان تأمین‌اجتماعی و با هزینه شخصی خود مورد معاینه پزشکی اولیه قرار گیرد. 
حق‌بیمه اختیاری را تا آخر سال جاری پیش‌پرداخت کرده‌ام، اگر بخواهم از طریق حوزه علمیه بیمه روحانیون شوم آیا پیش‌پرداختی‌های اختیاری به من مسترد می‌شود‌؟
بله، اگر بیمه‌شده اختیاری در حین پرداخت حق‌بیمه با معرفی مراجع ذی‌ربط و در قالب بیمه‌های توافقی، بیمه طلاب و روحانیون و یا بیمه رزمندگان و بسیجیان فعال شود، از تاریخ ارسال اولین لیست برای بیمه طلاب و یا رزمندگان کلیه حق‌بیمه‌های پیش‌پرداختی اختیاری به بیمه‌شده قابل استرداد است. 
بعد از اخذ دیپلم فنی و حرفه‌ای، بدون ادامه تحصیلات دانشگاهی جذب بازار کار شده و در جنوب تهران کارگاه ریخته‌گری برنج‌ریز و مفرغ‌ریز راه‌اندازی کرده‌ام. در کارگاه چهار نفر کارگر قالب‌گیر و تراشکار و کوره‌دار و وردست شاغل هستند و تصمیم دارم آن‌ها را بیمه کنم. در نزدیکی محل کسب من یک کارگاه تراشکاری است که سه نفر کارگر دارد و نرخ حق‌بیمه آن کارگاه 10 درصد است. آیا نرخ کارگاه ریخته‌گری نیز 10 درصد است؟
بله، کلیه کارگاه‌های ریخته‌گری اعم از لوله‌ریز، چدن‌ریز یا برنج‌ریز و مفرغ‌ریز، مشمول معافیت 20 درصد حق‌بیمه سهم کارفرما هستند و به عبارت دیگر نرخ حق‌بیمه 10 درصد است (هفت درصد سهم بیمه‌شده و سه درصد بیمه بیکاری به عهده کارفرما)، ضمناً صنف ریخته‌گری مثل بعضی از صنوف دیگر دارای دستمزد مقطوع است و در سال 1402 در کارگاه‌های ریخته‌گری برنج‌ریز و مفرغ‌ریز دستمزد روزانه قالب‌گیر و تراشکار با ضریب 3/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 300 هزار و 300 ریال و دستمزد کوره‌دار با ضریب 25/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 211 هزار و 790 ریال و دستمزد وردست با ضریب 15/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 34 هزار و 840 ریال است. لازم به یادآوری است طبق بخشنامه‌ای که اخیراً صادر شده، جهت رضایتمندی کارگران شاغل در کارگاه‌های دارای دستمزد مقطوع، از اول سال 1402 به میزان پنج درصد به ضریب دستمزدهای مقطوع‌ اضافه شده است.

یک نفر در مغازه لوازم‌التحریرفروشی من شاغل است. چون سازمان تأمین‌اجتماعی در مقایسه با سایر نظام‌های بیمه‌ای، خدمات درمانی بهتری ارائه می‌کند و در مراکز درمانی متعلق به تأمین‌اجتماعی نیز انجام خدمات درمانی رایگان است و از آنجایی که همسر این فرد به خدمات درمانی نیاز دارد آیا می‌توانم او را صرفاً برای استفاده از درمان تأمین‌اجتماعی بیمه کنم‌؟
خیر، سازمان تأمین‌اجتماعی ضمن ارائه خدمات متنوع شامل تعهدات بلند‌مدت، کوتاه‌مدت و... همراه با این تعهدات، به کلیه بیمه‌شدگان اعم از اجباری و یا سایر بیمه‌شدگان از انواع مختلف بیمه‌های داوطلبانه به صورت اختیاری، خدمات درمانی نیز ارائه می‌دهد، لذا پوشش درمانی به‌تنهایی جزء تعهدات سازمان تأمین‌اجتماعی نیست. البته افرادی که در کارگاه‌های مشمول قانون تأمین‌اجتماعی شاغل هستند (مثل کارگاه شما) جزء مشمولان بیمه اجباری محسوب شده و طبق ماده (39) قانون تأمین‌اجتماعی کارفرما مکلف و موظف است ضمن ارسال صورت مزد و حقوق ماهانه کارگران شاغل در کارگاه نسبت به پرداخت حق‌بیمه آن‌ها اقدام کند تا بیمه‌شده ضمن استفاده از درمان تأمین‌اجتماعی از سایر تعهدات نیز بهره‌مند شود. 
یک ماه است با مجوز اخذ شده از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ مؤسسه انتشاراتی با شخصیت حقوقی و با چهار نفر پرسنل اپراتور، حسابدار، ویزیتور و کارگر ساده در مرکز استان گلستان دایر کرده‌ایم. جهت بیمه تأمین‌اجتماعی کارکنان کارگاه آیا ناشران نیز مثل چاپخانه‌ها از نظر میزان حق‌بیمه مشمول کمک دولت هستند‌؟
بله، ناشران و مؤسسات انتشاراتی فقط تا پنج نفر بیمه‌شده مشمول معافیت 20 درصد حق‌بیمه سهم کارفرما هستند. ضمناً بالغ بر 300 مورد از کارگاه‌های مشمول قانون تأمین‌اجتماعی اعم از شخصیت حقیقی و یا حقوقی دستمزد مقطوع دارند که یکی از آن‌ها صنف انتشاراتی است که دستمزد مقطوع روزانه اپراتور با ضریب 2/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 123 هزار و 300 ریال و حسابدار با ضریب 3/1 برابر حداقل دستمزد به میزان 2 میلیون و 300 هزار و 300 ریال و دستمزد روزانه کارگر ساده و ویزیتور با ضریب 1/1 برابر حداقل دستمزد به میزان یک میلیون و 946 هزار و 370 ریال است. لازم به یادآوری است از اول سال جاری پنج درصد دیگر به ضرایب مذکور اضافه شده و همان‌طور که در شماره‌های قبلی نشریه اعلام شده، کارفرمایان موظف‌اند در سال 1402 علاوه بر دستمزد روزانه گارگران، جمعاً مبلغ 20 میلیون ریال دیگر بابت مزایای رفاهی و انگیزه‌ای و حق مسکن به صورت ماهانه در لیست‌ها درج کرده و از آن‌ها حق‌بیمه مربوطه را کسر و پرداخت کنند. 

اخیراً کارت معافیت پزشکی خدمت سربازی را اخذ کرده‌ام. به گفته یکی از دوستان سازمان تأمین‌اجتماعی متقاضیانی را که دارای کارت خدمت سربازی هستند بیمه اختیاری می‌کند، چون سابقه قبلی پرداخت حق‌بیمه ندارم، آیا من نیز می‌توانم بیمه اختیاری شوم‌؟

خیر، دوست شما اطلاعات کاملی به شما نداده است. اگر متقاضی بیمه اختیاری که حداکثر 50 سال سن دارد حداقل 30 روز سابقه قبلی پرداخت حق‌بیمه داشته باشد با لحاظ سایر شرایط می‌تواند بیمه اختیاری شود و اگر حداقل سابقه مذکور را احراز نکند صرفاً با داشتن کارت پایان خدمت سربازی (خدمت کرده) می‌تواند بیمه اختیاری شود و افرادی که دارای کارت معافیت خدمت سربازی اعم از پزشکی، کفالت و... هستند مشمول این مقررات نیستند. 
در تاریخ 15/5/1402 صورت‌حساب بدهی به کارفرمای کارگاه قنادی ابلاغ شده و 30 روز مهلت اعتراض داده شده است. چون به علت مشغله کاری فرصت مراجعه به شعبه تأمین‌اجتماعی را نداشتم، در تاریخ 15/6/1402 اعتراض کتبی خود را از طریق پست سفارشی ارسال کرده‌ام. سؤالم این است اگر نامه اعتراض من به اعلام بدهی، بعد از اتمام مهلت تعیین شده مذکور به شعبه واصل شود، آیا اعتراض منتفی خواهد بود و چنانچه مورد موافقت قرار گیرد خودم نیز می‌توانم در جلسه هیأت رسیدگی‌کننده به اعتراض، شرکت کنم‌؟
در شماره‌های قبلی نشریه در خصوص اعتراض کارفرمایان به بدهی برآوردی توضیحاتی داده شده است. مجدداً اعلام می‌کنیم که به استناد مواد (444) و (445) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی‌ و انقلاب در امور مدنی مصوب سال 1379، اولاً روز ابلاغ و روز اقدام برای اعتراض جزء مهلت 30روزه اعتراض محسوب نمی‌شود. همچنین هرگاه روز پایانی موعد اعتراض با روز جمعه و یا روز تعطیلی مصادف شود در این حالت مهلت پایانی اعتراض، روز بعد از تعطیلی خواهد بود. البته اگر کارفرما حساب کاربری در شعبه تأمین‌اجتماعی داشته باشد، می‌تواند از درگاه خدمات غیرحضوری سازمان تأمین‌اجتماعی به نشانی 
 (es.tamin.ir) نیز به‌صورت غیرحضوری اعتراض خود را به شعبه تأمین‌اجتماعی تسلیم کند. در غیر این صورت اگر اعتراض از طریق پست ارسال شود (مثل شما)‌، تاریخ قبض پستی ارسالی ملاک تاریخ اعتراض به بدهی برآوردی خواهد بود، همچنین شعبه مربوطه بعد از تعیین نوبت رسیدگی به اعتراض، از کارفرما جهت شرکت در جلسه هیأت تشخیص مطالبات بدوی دعوت به عمل می‌آورد.
​​​​​​​










ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه