کارشناس «آتیه‌نو» به پرسش‌های شرکای اجتماعی پاسخ می‌دهد
پرداخت صددرصدی مستمری به همسر بازمانده
سازمان تأمین‌اجتماعی به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان بیمه‌گر کشور با جامعه عظیمی از مخاطبان در ارتباط است که غالباً با قواعد و قوانین این سازمان بزرگ آشنایی کافی ندارند. «آتیه‌نو» تلاش دارد با بهره‌گیری از تجربیات کارشناسان، شرکای اجتماعی را با ظرایف قانونی این حوزه آشنا کند. موضوعاتی که در این شماره به بررسی آنها می‌پردازیم عبارت‌اند از: چرایی عدم ابلاغ قرارهای صادره جهت اعتراض کارفرما پرداخت مستمری بر اساس دو سال آخر پرداخت حق‌بیمه شمول مستمری بازماندگان برای فرزندخوانده لزوم اعلام درخواست کفالت والدین به‌صورت غیرحضوری
احمد فاضلی کارشناس سازمان تأمین‌اجتماعی
به دنبال اعلام بدهی کارگاهم از سوی سازمان تأمین‌اجتماعی اعتراضی را تنظیم و ارائه کردم. پس از اعتراض، پرونده در هیأت تشخیص مطالبات بدوی مورد رسیدگی قرارگرفت. وقتی جهت پیگیری رأی هیأت به شعبه تأمین‌اجتماعی مراجعه کردم، کارشناس مربوطه اعلام کرد که هیأت تشخیص مطالبات به‌جای صدور رأی، قرار تأمین خواسته صادر کرده است. آیا قرارهای صادره جهت اعتراض احتمالی به کارفرما ابلاغ نمی‌شود؟
خیر، چنانچه هیأت تشخیص مطالبات بدوی و یا تجدیدنظر سازمان تأمین‌اجتماعی انجام تحقیقات و ملاحظه مدارکی را ضروری تشخیص دهد، ابتدا قبل از صدور رأی لازم، اقدام به صدور قرار می‌کند و پس از اقدام شعبه تأمین‌اجتماعی نسبت به متن قرار صادره و ارسال گزارش مربوطه به هیأت تشخیص مطالبات، هیأت مذکور رأی نهایی را صادر می‌کند و به کارفرما ابلاغ می‌شود.
در ماه آینده آزمایشگاه پاتولوژی با 10 نفر پرسنل (شامل سه نفر پذیرش و سه نفر نمونه‌گیر خون و یک نفر شیشه‌شوی و یک نفر نظافتچی و یک نفر نگهبان) در شهر جدید هشتگرد افتتاح خواهیم کرد. در چند شماره نشریه به دستمزد مقطوع بعضی از صنوف اشاره شده است، آیا آزمایشگاه‌ها نیز یکی از 300 مورد از کارگاه‌های دارای دستمزد مقطوع هستند؟
خیر، حق‌بیمه کارکنان آزمایشگاه‌ها بر اساس دستمزد دریافتی واقعی که میزان آن بر اساس توافق پرسنل و کارفرما بین حداقل دستمزد و حداکثر دستمزد مصوب شورای‌عالی کار است تعیین می‌شود.
برادرم که بیمه‌پرداز اجباری بود در اثر حادثه ناشی از کار فوت کرده و این موضوع مورد تأیید تأمین‌اجتماعی قرار گرفته است. من شنیده‌ام سهم همسر بیمه‌شده بابت مستمری 50 درصد است. با توجه به اینکه متوفی فاقد فرزند است و همسرش تنها بازمانده اوست، آیا باید همسر برادرم نصف مستمری استحقاقی را دریافت کند؟
خیر، اگر تعداد بازماندگان شامل همسر و فرزندان و والدین باشد هرکدام از آنها سهمی دارند که سهم همسر 50 درصد است. اما طبق دادنامه شماره 139 مورخ 30/3/1390هیأت عمومی دیوان عدالت اداری «صددرصد» مستمری استحقاقی فارغ از تعداد بازماندگان (مثل برادر شما که فقط یک بازمانده دارد) به بازمانده یا بازماندگان قانونی پرداخت می‌شود.
در شهر کرمانشاه هتل 3 ستاره با20 نفر پرسنل از قبیل آشپز،کمک‌آشپز، پیشخدمت، رسپشن، اتاق‌دار، مهماندار، بن‌نویس، بوفه‌چی، تلفنچی، نظافتچی، دربان و مأمور خرید افتتاح کرده و تصمیم داریم نسبت به بیمه کردن آنها اقدام کنیم. در خصوص میزان دستمزد و نرخ حق‌بیمه، درخواست کسب اطلاعات داریم.
هتل‌های 5 ستاره دستمزد مقطوع ندارند، اما طبق دستورالعمل صادره کارفرمایان هتل‌های 4، 3، 2 و یک ستاره باید صورت مزد و حقوق کارکنان خود را بر اساس دستمزد مقطوع مشاغل مختلف و بر اساس ستاره‌بندی هتل، ارسال و حق‌بیمه‌های آنها را با نرخ 30 درصد پرداخت کنند. در سال 1402 در هتل‌های 3 ستاره و در شهر‌های بیش از 500 هزار نفر جمعیت (مثل کرمانشاه) دستمزد روزانه آشپز و مترهتل با ضریب 5/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 654 هزار و 140 ریال، دستمزد روزانه کمک‌آشپز و رزرواسیون و پیشخدمت و اتاق‌دار و مهماندار و تلفنچی و بن‌نویس و مأمور خرید با ضریب 3/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 300 هزار و 300 ریال، دستمزد روزانه بوفه‌چی و نظافتچی و دربان با ضریب 25/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 211 هزار و 790 ریال است که از اول سال جاری پنج درصد دیگر به ضرایب مذکور اضافه شده است. ضمناً باید برای هر یک از پرسنل، ماهانه مبلغ 20 میلیون ریال بابت مزایای رفاهی انگیزه‌ای و حق مسکن پرداخت و همراه با دستمزد روزانه در لیست‌ها درج و حق‌بیمه کسر و پرداخت شود.
50 سال سن دارم و بعد از دو ماه، سابقه پرداخت حق‌بیمه‌ام به 30 سال می‌رسد و می‌توانم بازنشسته شوم. خواستم بدانم آیا کماکان میزان مستمری بازنشستگی بر اساس دو سال آخر پرداخت حق‌بیمه محاسبه می‌شود؟
بله، طبق ماده (82) قانون برنامه ششم توسعه، در طول اجرای برنامه ششم که فعلاً این قانون تا تصویب برنامه هفتم توسعه قابلیت اجرایی دارد، مستمری بازنشستگان برای کلیه بیمه‌شدگان صندوق‌های بازنشستگی از جمله صندوق تأمین‌اجتماعی بر مبنای میانگین دو سال آخر دستمزد مشمول کسر حق‌بیمه برقرار می‌شود. البته با توجه به اینکه برنامه هفتم توسعه در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است، مبنای محاسبه مستمری اگر مجدداً دو سال و یا چند سال باشد بستگی به تصویب آن در برنامه هفتم دارد.
از چهارسالگی، خانواده‌ای سرپرستی من را به‌صورت قانونی برعهده داشته و فرزندخوانده آنها محسوب می‌شوم. از پدر و مادر واقعی خود نیز اطلاعی ندارم. چون پدرم بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است از نظر درمانی تحت‌پوشش او هستم. مادرم چند سال قبل فوت کرده است. پدرم نیز بعد از بازنشسته شدن اخیراً از دنیا رفته است. من در حال حاضر 17 سال سن دارم و متوفی یک پسر حقیقی دارد که دانشجو است. آیا چون من فرزندخوانده هستم مثل فرزند حقیقی بیمه‌شده متوفی در ردیف دریافت مستمری بازماندگان قرار می‌گیرم یا خیر؟
بله، اگر بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر سازمان تأمین‌اجتماعی طبق مراحل قانونی سرپرستی طفل و یا کودکی را به‌عنوان فرزندخوانده برعهده بگیرد، فرزند خوانده جزء عائله تحت‌تکفل قانونی او محسوب شده و در اجرای قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بد‌سرپرست مصوب سال 1392، فرزندخوانده در حکم فرزند حقیقی بوده و از کلیه حقوق و مزایای قانونی از جمله مستمری بازماندگان بهره‌مند خواهد شد.
بعد از فوت همسرم که بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی بود، مستمری بازماندگان دریافت می‌کنم و به‌رغم ازدواج مجددم، طبق مقررات مربوطه دریافت مستمری بازماندگان کماکان ادامه دارد. همسر دوم نیز که بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است اخیراً در اثر حادثه ناشی از کار فوت کرده است. اگر بخواهم از مستمری بازماندگان همسر دوم نیز استفاده کنم آیا پرداخت مستمری بازماندگان همسر اولی قطع می‌شود؟
اگر همسر بیمه‌شده متوفی که مستمری بازماندگان دریافت می‌کند در صورت فوت همسر دومی استحقاق دریافت مستمری بازماندگان او را نیز داشته باشد در این حالت فقط یک مستمری و طبق ماده (94) قانون تأمین‌اجتماعی میزان هرکدام از مستمری‌ها بیشتر باشد به همسر متوفی پرداخت می‌شود.
جهت تحت‌تکفل قرار دادن والدین خودم به شعبه تأمین‌اجتماعی مراجعه کردم، اما مسئول مربوطه از پذیرش درخواست کتبی من خودداری و اعلام کرد که باید از طریق خدمات غیرحضوری اقدام کنم. یکی از همکارانم که در سال‌های قبل والدین خود را تحت‌تکفل قرارداده، با درخواست کتبی خود و مراجعه حضوری به تأمین‌اجتماعی این کار را انجام داده است. آیا شرایط تغییر کرده است؟
در سنوات گذشته برای درخواست کفالت پدرومادر که واجد شرایط سنی بودند (پدر 60 سال تمام و مادر 55 سال تمام) بیمه‌شده درخواست خود را کتباً جهت بررسی نهایی به شعبه تأمین‌اجتماعی تسلیم می‌کرد، اما اخیراً سازمان تأمین‌اجتماعی طی بخشنامه‌ای اعلام کرده ارائه درخواست برقراری کفالت از سوی بیمه‌شده اصلی یا مستمری‌بگیر برای تحت‌تکفل قرار دادن والدین خود و یا فرزند ذکور ازکارافتاده کلی و همچنین شوهر بیمه‌شده زن، فقط به‌صورت غیرحضوری و از طریق سامانه خدمات غیرحضوری به نشانی (es.tamin.ir) صورت می‌گیرد و شعب سازمان تأمین‌اجتماعی مجاز به پذیرش درخواست حضوری بیمه‌شده اصلی نیستند.
بیمه‌شده اختیاری هستم. اخیراً سن پدرم به 60 سال و مادرم به 55 سال تمام رسیده است. ضمناً مادرم بیمه زنان خانه‌دار (بدون درمان) است. اگر بخواهم والدینم را جهت استفاده از درمان تأمین‌اجتماعی تحت‌تکفل قرار دهم، آیا مادرم که بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است نمی‌تواند تحت‌پوشش بیمه من قرار گیرد؟
در سنوات گذشته غیر از شرط سنی، یکی از شرایط دیگر این بود که والدین بیمه‌شده در زمان ارائه تقاضای کفالت، بیمه‌شده سازمان تأمین‌اجتماعی نباشند، اما طبق دستورالعمل جدید، بیمه‌شدگان زنان خانه‌دار و بیمه‌شدگان دانشجو از این قاعده مستثنی شده‌اند. لذا به شرطی که تحت‌تکفل بودن والدین شما پس از بررسی مورد تأیید بازرس فنی شعبه تأمین‌اجتماعی مربوطه قرار گیرد، مادر شما که بیمه زنان خانه‌دار است منعی برای تحت‌تکفل بودن شما نخواهد داشت.
پدرم 60ساله است و منبع درآمدی ندارد. معاش او و مادرم توسط من تأمین می‌شود. بازرس فنی تأمین‌اجتماعی نیز کفالت آنها را تأیید کرده، اما شعبه مربوطه با کفالت مادرم که 54 سال سن دارد موافقت نمی‌کند. سؤالم این است آیا وقتی که معاش والدین توسط بیمه‌شده تأمین می‌شود و همسر واجب‌النقفه پدر نیز (که مادر بیمه‌شده است) نباید به تبع پدر تحت‌تکفل فرزند قرار گیرد؟
طبق بند(4) ماده (58) قانون تأمین‌اجتماعی و دیگر بخشنامه‌های صادره، پدرومادر تحت‌تکفل بیمه‌شده به شرطی می‌توانند جزء افراد تبعی بیمه‌شده قرار گیرند که سن پدر 60 سال تمام و مادر با وجود اینکه واجب‌النفقه است باید 55 سال تمام سن داشته و یا به تشخیص کمیسیون‌های پزشکی سازمان تأمین‌اجتماعی هر یک از والدین ازکارافتاده کلی تشخیص داده شوند. در هر صورت با توجه به اینکه بازرس فنی شعبه کفالت والدین شما را تأیید کرده، بعد از یک سال که سن مادرتان به 55 سال تمام می‌رسد می‌تواند همراه پدرتان جزء افراد تبعی شما محسوب شده و از مزایای قانونی تأمین‌اجتماعی از جمله درمان برخوردار شود.
سال گذشته در یکی از شماره‌های آتیه‌نو با استناد به ماده (75) و اصلاح بند (3) ماده (80) قانون تأمین‌اجتماعی و تبصره (2) اصلاحیه مذکور اعلام شده که اگر بیمه‌شده متوفی ظرف 10 سال قبل از تاریخ فوت حداقل یک سال و ظرف یک سال قبل از تاریخ فوت حداقل 90 روز سابقه پرداخت حق‌بیمه داشته باشد میزان مستمری بازماندگان کمتر از حداقل دستمزد نخواهد بود (به ماده 111 قانون تأمین‌اجتماعی اشاره شده.) همچنین به استناد تبصره مذکور چنانچه متوفی دو شرط مذکور را احراز نکند اما در کل حداقل 20 سال سابقه پرداخت حق‌بیمه داشته باشد باز هم ماده (111) قانون تأمین‌اجتماعی در خصوص مستمری بازماندگان اعمال می‌شود. پدرم 10 روز قبل فوت کرده و شرط اول ماده (75) را دارد. او به‌صورت متوالی تا پایان سال 1400، 19 سال و 9 ماه بیمه‌پرداز اجباری بود و سال 1401 سابقه بیمه ندارد. از خردادماه سال جاری بیمه اختیاری شده و حق‌بیمه ماه‌های خرداد و تیر را در زمان حیات خود پرداخت کرده اما مردادماه پرداخت نشده است. سؤال این است که آیا بازماندگان می‌توانند حق‌بیمه اختیاری مردادماه را که مهلت پرداخت آن تا آخر مهرماه است پرداخت کنند تا بتوانند یا بر اساس قانون اصلاح بند «3» ماده (80) و یا طبق تبصره (2) اصلاحیه مذکور از مستمری بازماندگان به‌صورت کامل و با رعایت ماده (111) قانون تأمین‌اجتماعی استفاده کنند ؟
بر اساس بخشنامه قبلی اگر بیمه‌شده متوفی در زمان حیات خود صرفاً برگ پرداخت حق‌بیمه اختیاری را دریافت می‌کرد اما به دلیل فوت، موفق به پرداخت آن نمی‌شد بازماندگان مجاز بودند نسبت به پرداخت حق‌بیمه مربوطه قبل از اتمام مهلت قانونی اقدام کنند، اما بعداً با اصلاحیه بخشنامه قبلی و جهت مساعدت به بازماندگان اعلام شده است در صورت فوت بیمه‌شده اختیاری، بازماندگان می‌توانند در مهلت مقرر (سه ماه و یک روز از آخرین ماه پرداخت حق‌بیمه اختیاری) ضمن اخذ برگ پرداخت حق‌بیمه اختیاری از سیستم تأمین‌اجتماعی نسبت به پرداخت حق‌بیمه ماه موردنظر اقدام کنند. لذا شما می‌توانید با اخذ برگ پرداخت مردادماه سال 1402 و پرداخت آن در مهلت مقرر و نهایتاً افزایش سابقه متوفی به 20 سال به یکی از دو روش بالا، مستمری بازماندگان توسط سازمان تأمین‌اجتماعی را دریافت کنید.
مادرم که اخیراً فوت کرده از ابتدای سال 1401 با نرخ 18 درصد همراه با درمان بیمه زنان خانه‌دار بوده و حق‌بیمه سال جاری را نیز تا آخر سال پیش‌پرداخت کرده است. چون پدرم با تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان تأمین‌اجتماعی ازکارافتاده کلی است و طبق بررسی‌های تأمین‌اجتماعی تحت‌تکفل مادرم قرار دارد، سؤالم این است که آیا با این سابقه کم مادرم، پدرم می‌تواند به‌عنوان شوهر بیمه‌شده زن از مستمری بازماندگان استفاده کند و در صورت مثبت بودن پاسخ، پیش‌پرداختی شش‌ماهه حق‌بیمه قابل استرداد است یا خیر؟
بله، با وجود اینکه متوفی سابقه پرداخت حق‌بیمه طولانی ندارد و کل سابقه او یک سال و اندی است اما طبق شرایط مندرج در قانون اصلاح بند (3) ماده (80) قانون تأمین‌اجتماعی (که در سؤال دیگری نیز به آن اشاره شد) بازماندگان قانونی متوفی مشمول دریافت مستمری هستند. ضمناً حق‌بیمه‌های اضافه‌پرداختی از تاریخ فوت (تاریخ برقراری مستمری) به بازماندگان مسترد می‌شود.
خیر، چنانچه هیأت تشخیص مطالبات بدوی و یا تجدیدنظر سازمان تأمین‌اجتماعی انجام تحقیقات و ملاحظه مدارکی را ضروری تشخیص دهد، ابتدا قبل از صدور رأی لازم، اقدام به صدور قرار می‌کند و پس از اقدام شعبه تأمین‌اجتماعی نسبت به متن قرار صادره و ارسال گزارش مربوطه به هیأت تشخیص مطالبات، هیأت مذکور رأی نهایی را صادر می‌کند و به کارفرما ابلاغ می‌شود.
در ماه آینده آزمایشگاه پاتولوژی با 10 نفر پرسنل (شامل سه نفر پذیرش و سه نفر نمونه‌گیر خون و یک نفر شیشه‌شوی و یک نفر نظافتچی و یک نفر نگهبان) در شهر جدید هشتگرد افتتاح خواهیم کرد. در چند شماره نشریه به دستمزد مقطوع بعضی از صنوف اشاره شده است، آیا آزمایشگاه‌ها نیز یکی از 300 مورد از کارگاه‌های دارای دستمزد مقطوع هستند؟
خیر، حق‌بیمه کارکنان آزمایشگاه‌ها بر اساس دستمزد دریافتی واقعی که میزان آن بر اساس توافق پرسنل و کارفرما بین حداقل دستمزد و حداکثر دستمزد مصوب شورای‌عالی کار است تعیین می‌شود.
برادرم که بیمه‌پرداز اجباری بود در اثر حادثه ناشی از کار فوت کرده و این موضوع مورد تأیید تأمین‌اجتماعی قرار گرفته است. من شنیده‌ام سهم همسر بیمه‌شده بابت مستمری 50 درصد است. با توجه به اینکه متوفی فاقد فرزند است و همسرش تنها بازمانده اوست، آیا باید همسر برادرم نصف مستمری استحقاقی را دریافت کند؟
خیر، اگر تعداد بازماندگان شامل همسر و فرزندان و والدین باشد هرکدام از آنها سهمی دارند که سهم همسر 50 درصد است. اما طبق دادنامه شماره 139 مورخ 30/3/1390هیأت عمومی دیوان عدالت اداری «صددرصد» مستمری استحقاقی فارغ از تعداد بازماندگان (مثل برادر شما که فقط یک بازمانده دارد) به بازمانده یا بازماندگان قانونی پرداخت می‌شود.
در شهر کرمانشاه هتل 3 ستاره با20 نفر پرسنل از قبیل آشپز،کمک‌آشپز، پیشخدمت، رسپشن، اتاق‌دار، مهماندار، بن‌نویس، بوفه‌چی، تلفنچی، نظافتچی، دربان و مأمور خرید افتتاح کرده و تصمیم داریم نسبت به بیمه کردن آنها اقدام کنیم. در خصوص میزان دستمزد و نرخ حق‌بیمه، درخواست کسب اطلاعات داریم.
هتل‌های 5 ستاره دستمزد مقطوع ندارند، اما طبق دستورالعمل صادره کارفرمایان هتل‌های 4، 3، 2 و یک ستاره باید صورت مزد و حقوق کارکنان خود را بر اساس دستمزد مقطوع مشاغل مختلف و بر اساس ستاره‌بندی هتل، ارسال و حق‌بیمه‌های آنها را با نرخ 30 درصد پرداخت کنند. در سال 1402 در هتل‌های 3 ستاره و در شهر‌های بیش از 500 هزار نفر جمعیت (مثل کرمانشاه) دستمزد روزانه آشپز و مترهتل با ضریب 5/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 654 هزار و 140 ریال، دستمزد روزانه کمک‌آشپز و رزرواسیون و پیشخدمت و اتاق‌دار و مهماندار و تلفنچی و بن‌نویس و مأمور خرید با ضریب 3/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 300 هزار و 300 ریال، دستمزد روزانه بوفه‌چی و نظافتچی و دربان با ضریب 25/1 برابر حداقل دستمزد و به میزان 2 میلیون و 211 هزار و 790 ریال است که از اول سال جاری پنج درصد دیگر به ضرایب مذکور اضافه شده است. ضمناً باید برای هر یک از پرسنل، ماهانه مبلغ 20 میلیون ریال بابت مزایای رفاهی انگیزه‌ای و حق مسکن پرداخت و همراه با دستمزد روزانه در لیست‌ها درج و حق‌بیمه کسر و پرداخت شود.
50 سال سن دارم و بعد از دو ماه، سابقه پرداخت حق‌بیمه‌ام به 30 سال می‌رسد و می‌توانم بازنشسته شوم. خواستم بدانم آیا کماکان میزان مستمری بازنشستگی بر اساس دو سال آخر پرداخت حق‌بیمه محاسبه می‌شود؟
بله، طبق ماده (82) قانون برنامه ششم توسعه، در طول اجرای برنامه ششم که فعلاً این قانون تا تصویب برنامه هفتم توسعه قابلیت اجرایی دارد، مستمری بازنشستگان برای کلیه بیمه‌شدگان صندوق‌های بازنشستگی از جمله صندوق تأمین‌اجتماعی بر مبنای میانگین دو سال آخر دستمزد مشمول کسر حق‌بیمه برقرار می‌شود. البته با توجه به اینکه برنامه هفتم توسعه در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است، مبنای محاسبه مستمری اگر مجدداً دو سال و یا چند سال باشد بستگی به تصویب آن در برنامه هفتم دارد.
از چهارسالگی، خانواده‌ای سرپرستی من را به‌صورت قانونی برعهده داشته و فرزندخوانده آنها محسوب می‌شوم. از پدر و مادر واقعی خود نیز اطلاعی ندارم. چون پدرم بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است از نظر درمانی تحت‌پوشش او هستم. مادرم چند سال قبل فوت کرده است. پدرم نیز بعد از بازنشسته شدن اخیراً از دنیا رفته است. من در حال حاضر 17 سال سن دارم و متوفی یک پسر حقیقی دارد که دانشجو است. آیا چون من فرزندخوانده هستم مثل فرزند حقیقی بیمه‌شده متوفی در ردیف دریافت مستمری بازماندگان قرار می‌گیرم یا خیر؟
بله، اگر بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر سازمان تأمین‌اجتماعی طبق مراحل قانونی سرپرستی طفل و یا کودکی را به‌عنوان فرزندخوانده برعهده بگیرد، فرزند خوانده جزء عائله تحت‌تکفل قانونی او محسوب شده و در اجرای قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بد‌سرپرست مصوب سال 1392، فرزندخوانده در حکم فرزند حقیقی بوده و از کلیه حقوق و مزایای قانونی از جمله مستمری بازماندگان بهره‌مند خواهد شد.
بعد از فوت همسرم که بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی بود، مستمری بازماندگان دریافت می‌کنم و به‌رغم ازدواج مجددم، طبق مقررات مربوطه دریافت مستمری بازماندگان کماکان ادامه دارد. همسر دوم نیز که بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است اخیراً در اثر حادثه ناشی از کار فوت کرده است. اگر بخواهم از مستمری بازماندگان همسر دوم نیز استفاده کنم آیا پرداخت مستمری بازماندگان همسر اولی قطع می‌شود؟
اگر همسر بیمه‌شده متوفی که مستمری بازماندگان دریافت می‌کند در صورت فوت همسر دومی استحقاق دریافت مستمری بازماندگان او را نیز داشته باشد در این حالت فقط یک مستمری و طبق ماده (94) قانون تأمین‌اجتماعی میزان هرکدام از مستمری‌ها بیشتر باشد به همسر متوفی پرداخت می‌شود.
جهت تحت‌تکفل قرار دادن والدین خودم به شعبه تأمین‌اجتماعی مراجعه کردم، اما مسئول مربوطه از پذیرش درخواست کتبی من خودداری و اعلام کرد که باید از طریق خدمات غیرحضوری اقدام کنم. یکی از همکارانم که در سال‌های قبل والدین خود را تحت‌تکفل قرارداده، با درخواست کتبی خود و مراجعه حضوری به تأمین‌اجتماعی این کار را انجام داده است. آیا شرایط تغییر کرده است؟
در سنوات گذشته برای درخواست کفالت پدرومادر که واجد شرایط سنی بودند (پدر 60 سال تمام و مادر 55 سال تمام) بیمه‌شده درخواست خود را کتباً جهت بررسی نهایی به شعبه تأمین‌اجتماعی تسلیم می‌کرد، اما اخیراً سازمان تأمین‌اجتماعی طی بخشنامه‌ای اعلام کرده ارائه درخواست برقراری کفالت از سوی بیمه‌شده اصلی یا مستمری‌بگیر برای تحت‌تکفل قرار دادن والدین خود و یا فرزند ذکور ازکارافتاده کلی و همچنین شوهر بیمه‌شده زن، فقط به‌صورت غیرحضوری و از طریق سامانه خدمات غیرحضوری به نشانی (es.tamin.ir) صورت می‌گیرد و شعب سازمان تأمین‌اجتماعی مجاز به پذیرش درخواست حضوری بیمه‌شده اصلی نیستند.
بیمه‌شده اختیاری هستم. اخیراً سن پدرم به 60 سال و مادرم به 55 سال تمام رسیده است. ضمناً مادرم بیمه زنان خانه‌دار (بدون درمان) است. اگر بخواهم والدینم را جهت استفاده از درمان تأمین‌اجتماعی تحت‌تکفل قرار دهم، آیا مادرم که بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است نمی‌تواند تحت‌پوشش بیمه من قرار گیرد؟
در سنوات گذشته غیر از شرط سنی، یکی از شرایط دیگر این بود که والدین بیمه‌شده در زمان ارائه تقاضای کفالت، بیمه‌شده سازمان تأمین‌اجتماعی نباشند، اما طبق دستورالعمل جدید، بیمه‌شدگان زنان خانه‌دار و بیمه‌شدگان دانشجو از این قاعده مستثنی شده‌اند. لذا به شرطی که تحت‌تکفل بودن والدین شما پس از بررسی مورد تأیید بازرس فنی شعبه تأمین‌اجتماعی مربوطه قرار گیرد، مادر شما که بیمه زنان خانه‌دار است منعی برای تحت‌تکفل بودن شما نخواهد داشت.
پدرم 60ساله است و منبع درآمدی ندارد. معاش او و مادرم توسط من تأمین می‌شود. بازرس فنی تأمین‌اجتماعی نیز کفالت آنها را تأیید کرده، اما شعبه مربوطه با کفالت مادرم که 54 سال سن دارد موافقت نمی‌کند. سؤالم این است آیا وقتی که معاش والدین توسط بیمه‌شده تأمین می‌شود و همسر واجب‌النقفه پدر نیز (که مادر بیمه‌شده است) نباید به تبع پدر تحت‌تکفل فرزند قرار گیرد؟
طبق بند(4) ماده (58) قانون تأمین‌اجتماعی و دیگر بخشنامه‌های صادره، پدرومادر تحت‌تکفل بیمه‌شده به شرطی می‌توانند جزء افراد تبعی بیمه‌شده قرار گیرند که سن پدر 60 سال تمام و مادر با وجود اینکه واجب‌النفقه است باید 55 سال تمام سن داشته و یا به تشخیص کمیسیون‌های پزشکی سازمان تأمین‌اجتماعی هر یک از والدین ازکارافتاده کلی تشخیص داده شوند. در هر صورت با توجه به اینکه بازرس فنی شعبه کفالت والدین شما را تأیید کرده، بعد از یک سال که سن مادرتان به 55 سال تمام می‌رسد می‌تواند همراه پدرتان جزء افراد تبعی شما محسوب شده و از مزایای قانونی تأمین‌اجتماعی از جمله درمان برخوردار شود.
سال گذشته در یکی از شماره‌های آتیه‌نو با استناد به ماده (75) و اصلاح بند (3) ماده (80) قانون تأمین‌اجتماعی و تبصره (2) اصلاحیه مذکور اعلام شده که اگر بیمه‌شده متوفی ظرف 10 سال قبل از تاریخ فوت حداقل یک سال و ظرف یک سال قبل از تاریخ فوت حداقل 90 روز سابقه پرداخت حق‌بیمه داشته باشد میزان مستمری بازماندگان کمتر از حداقل دستمزد نخواهد بود (به ماده 111 قانون تأمین‌اجتماعی اشاره شده.) همچنین به استناد تبصره مذکور چنانچه متوفی دو شرط مذکور را احراز نکند اما در کل حداقل 20 سال سابقه پرداخت حق‌بیمه داشته باشد باز هم ماده (111) قانون تأمین‌اجتماعی در خصوص مستمری بازماندگان اعمال می‌شود. پدرم 10 روز قبل فوت کرده و شرط اول ماده (75) را دارد. او به‌صورت متوالی تا پایان سال 1400، 19 سال و 9 ماه بیمه‌پرداز اجباری بود و سال 1401 سابقه بیمه ندارد. از خردادماه سال جاری بیمه اختیاری شده و حق‌بیمه ماه‌های خرداد و تیر را در زمان حیات خود پرداخت کرده اما مردادماه پرداخت نشده است. سؤال این است که آیا بازماندگان می‌توانند حق‌بیمه اختیاری مردادماه را که مهلت پرداخت آن تا آخر مهرماه است پرداخت کنند تا بتوانند یا بر اساس قانون اصلاح بند «3» ماده (80) و یا طبق تبصره (2) اصلاحیه مذکور از مستمری بازماندگان به‌صورت کامل و با رعایت ماده (111) قانون تأمین‌اجتماعی استفاده کنند ؟
بر اساس بخشنامه قبلی اگر بیمه‌شده متوفی در زمان حیات خود صرفاً برگ پرداخت حق‌بیمه اختیاری را دریافت می‌کرد اما به دلیل فوت، موفق به پرداخت آن نمی‌شد بازماندگان مجاز بودند نسبت به پرداخت حق‌بیمه مربوطه قبل از اتمام مهلت قانونی اقدام کنند، اما بعداً با اصلاحیه بخشنامه قبلی و جهت مساعدت به بازماندگان اعلام شده است در صورت فوت بیمه‌شده اختیاری، بازماندگان می‌توانند در مهلت مقرر (سه ماه و یک روز از آخرین ماه پرداخت حق‌بیمه اختیاری) ضمن اخذ برگ پرداخت حق‌بیمه اختیاری از سیستم تأمین‌اجتماعی نسبت به پرداخت حق‌بیمه ماه موردنظر اقدام کنند. لذا شما می‌توانید با اخذ برگ پرداخت مردادماه سال 1402 و پرداخت آن در مهلت مقرر و نهایتاً افزایش سابقه متوفی به 20 سال به یکی از دو روش بالا، مستمری بازماندگان توسط سازمان تأمین‌اجتماعی را دریافت کنید.
مادرم که اخیراً فوت کرده از ابتدای سال 1401 با نرخ 18 درصد همراه با درمان بیمه زنان خانه‌دار بوده و حق‌بیمه سال جاری را نیز تا آخر سال پیش‌پرداخت کرده است. چون پدرم با تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان تأمین‌اجتماعی ازکارافتاده کلی است و طبق بررسی‌های تأمین‌اجتماعی تحت‌تکفل مادرم قرار دارد، سؤالم این است که آیا با این سابقه کم مادرم، پدرم می‌تواند به‌عنوان شوهر بیمه‌شده زن از مستمری بازماندگان استفاده کند و در صورت مثبت بودن پاسخ، پیش‌پرداختی شش‌ماهه حق‌بیمه قابل استرداد است یا خیر؟
بله، با وجود اینکه متوفی سابقه پرداخت حق‌بیمه طولانی ندارد و کل سابقه او یک سال و اندی است اما طبق شرایط مندرج در قانون اصلاح بند (3) ماده (80) قانون تأمین‌اجتماعی (که در سؤال دیگری نیز به آن اشاره شد) بازماندگان قانونی متوفی مشمول دریافت مستمری هستند. ضمناً حق‌بیمه‌های اضافه‌پرداختی از تاریخ فوت (تاریخ برقراری مستمری) به بازماندگان مسترد می‌شود.
ارسال دیدگاه
