صادرات دارو و چالش‌هایی که باید رفع شوند
طبق آمارهای ارائه شده سال گذشته حجم صادرات دارویی ایران حدود 70 میلیون دلار بوده که این رقم با صادرات تجهیزات پزشکی به حدود 130 میلیون یورو رسیده است،رقمی که همچنان با افق‌هایی که در برنامه هفتم توسعه در زمینه صادرات دارو تعریف شده فاصله بسیار دارد و حتی نسبت به سال‌های قبل نیز کاهش پیدا کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در بازار دارویی دنیا در سال 2022 میلادی، سهم ایران از کل بازار داخلی و صادراتی دارو حدود 4 تا 5 میلیارد دلار بوده یعنی یک سیصدم بازار جهانی.
امسال نیز سازمان غذا و دارو شرایط صادرات اقلام دارویی را اعلام کرده و در قالب اطلاعیه‌ای چنین خبر داده که در موارد عدم کمبود، شرکت تولیدکننده مجاز است مازاد تولید خود را با اخذ مجوز صادرات صادر کند. همچنین در موارد کمبود و در صورت بحرانی نبودن آن، شرکت تولیدکننده مجاز است ۳۰ تا ۵۰ درصد مازاد تولید خود را با اخذ مجوز صادرات صادر کند. بنا بر اعلام مسئولان پارک فناوری پردیس، ایران از نظر تنوع تولید دارویی جزو ۱۰ کشور اول دنیاست، اما به گفته رئیس انجمن داروسازان تهران در شرایط فعلی ظرفیت تولید دارو در ایران 3 تا 4 برابر نیاز بازار داخلی است، با این حال صادرات شرایط مناسبی نداشته و از کمتر از پنج درصد ظرفیت استفاده می‌شود.»
موانعی که در این سال‌ها پیش روی صادرات این بخش قرار داشته نیز به موارد متعددی تفکیک می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به بحث نیاز دستگاه‌ها و تجهیزات دارویی به به‌روزرسانی اشاره کرد. اکنون در حوزه تولید مواد مؤثره دارویی، ایران جزو کشورهای پیشرو محسوب می‌شود و همگان به این موضوع اذعان دارند اما هرچه به سمت عمق بخشی در تولید مواد مؤثره برویم، ارزش افزوده صنعت داروسازی کشور بیشتر خواهد شد. در چنین شرایطی لازم است نسبت به صنعت داروسازی نگاه تشویقی وجود داشته باشد و نهادهایی مانند وزارت صمت نگاه ویژه‌تری به صنعت داروسازی داشته باشند. از سوی دیگر با توجه به شرایط اقتصادی کشور و محدودیت‌های ارزی، لازم است تسهیلات ارزان‌تر و بلندمدت در اختیار فعالان این صنعت
گذاشته شود.
علاوه بر بحث ماشین‌آلات و تجهیزات صادرات دارویی نیازمند آموزش نیز هست؛ چراکه همچنان صادرات این بخش جای توسعه داشته و برای این کار لازم است از تجربیات کشورهای موفق دنیا بهره گرفته شود. کیفیت داروهای تولیدی از دیگر مسائلی است که باید نسبت به آن توجه داشت هرچند که ایران در صنعت تولید مواد مؤثره توانسته با وجود تحریم‌ها به خوبی بدرخشد.
با وجود تمام این موارد شاید بتوان مهم‌ترین معضل صنعت دارو را کمبود نقدینگی و سرمایه دانست و در گام بعدی به فرایند تخصیص ارز اشاره کرد که گاهی کندی‌های صورت گرفته در آن تولید انواع داروها را با دست‌اندازهای مختلف مواجه می‌کند. همچنین بسیاری از فعالان این بازار تأکید دارند نباید صادرات را تنها در مازاد تولید دید بلکه لازم است هرگاه کمبودی در بازار داخلی وجود نداشت این روند دنبال شود.
در این میان شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین (تیپیکو) نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ دارویی کشور سال گذشته سهمی 25 میلیون دلاری از صادرات انواع دارو را به خود اختصاص داده و برای سال جاری چشم‌اندازی 100 میلیون دلاری در این زمینه تعریف کرده است. از جمله اهداف صادراتی این هلدینگ برای سال جاری، گسترش بازارها در منطقه (CIS)، حاشیه خلیج فارس و کشورهای آفریقایی است تا علاوه بر صادرات مستقیم به کشورهای مذکور، بحث‌های انتقال دانش فنی، مواد اولیه و همکاری در تولید را با شرکای تجاری دنبال کند.
امسال نیز سازمان غذا و دارو شرایط صادرات اقلام دارویی را اعلام کرده و در قالب اطلاعیه‌ای چنین خبر داده که در موارد عدم کمبود، شرکت تولیدکننده مجاز است مازاد تولید خود را با اخذ مجوز صادرات صادر کند. همچنین در موارد کمبود و در صورت بحرانی نبودن آن، شرکت تولیدکننده مجاز است ۳۰ تا ۵۰ درصد مازاد تولید خود را با اخذ مجوز صادرات صادر کند. بنا بر اعلام مسئولان پارک فناوری پردیس، ایران از نظر تنوع تولید دارویی جزو ۱۰ کشور اول دنیاست، اما به گفته رئیس انجمن داروسازان تهران در شرایط فعلی ظرفیت تولید دارو در ایران 3 تا 4 برابر نیاز بازار داخلی است، با این حال صادرات شرایط مناسبی نداشته و از کمتر از پنج درصد ظرفیت استفاده می‌شود.»
موانعی که در این سال‌ها پیش روی صادرات این بخش قرار داشته نیز به موارد متعددی تفکیک می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به بحث نیاز دستگاه‌ها و تجهیزات دارویی به به‌روزرسانی اشاره کرد. اکنون در حوزه تولید مواد مؤثره دارویی، ایران جزو کشورهای پیشرو محسوب می‌شود و همگان به این موضوع اذعان دارند اما هرچه به سمت عمق بخشی در تولید مواد مؤثره برویم، ارزش افزوده صنعت داروسازی کشور بیشتر خواهد شد. در چنین شرایطی لازم است نسبت به صنعت داروسازی نگاه تشویقی وجود داشته باشد و نهادهایی مانند وزارت صمت نگاه ویژه‌تری به صنعت داروسازی داشته باشند. از سوی دیگر با توجه به شرایط اقتصادی کشور و محدودیت‌های ارزی، لازم است تسهیلات ارزان‌تر و بلندمدت در اختیار فعالان این صنعت
گذاشته شود.
علاوه بر بحث ماشین‌آلات و تجهیزات صادرات دارویی نیازمند آموزش نیز هست؛ چراکه همچنان صادرات این بخش جای توسعه داشته و برای این کار لازم است از تجربیات کشورهای موفق دنیا بهره گرفته شود. کیفیت داروهای تولیدی از دیگر مسائلی است که باید نسبت به آن توجه داشت هرچند که ایران در صنعت تولید مواد مؤثره توانسته با وجود تحریم‌ها به خوبی بدرخشد.
با وجود تمام این موارد شاید بتوان مهم‌ترین معضل صنعت دارو را کمبود نقدینگی و سرمایه دانست و در گام بعدی به فرایند تخصیص ارز اشاره کرد که گاهی کندی‌های صورت گرفته در آن تولید انواع داروها را با دست‌اندازهای مختلف مواجه می‌کند. همچنین بسیاری از فعالان این بازار تأکید دارند نباید صادرات را تنها در مازاد تولید دید بلکه لازم است هرگاه کمبودی در بازار داخلی وجود نداشت این روند دنبال شود.
در این میان شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین (تیپیکو) نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ دارویی کشور سال گذشته سهمی 25 میلیون دلاری از صادرات انواع دارو را به خود اختصاص داده و برای سال جاری چشم‌اندازی 100 میلیون دلاری در این زمینه تعریف کرده است. از جمله اهداف صادراتی این هلدینگ برای سال جاری، گسترش بازارها در منطقه (CIS)، حاشیه خلیج فارس و کشورهای آفریقایی است تا علاوه بر صادرات مستقیم به کشورهای مذکور، بحث‌های انتقال دانش فنی، مواد اولیه و همکاری در تولید را با شرکای تجاری دنبال کند.
ارسال دیدگاه
