امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا شاهد عرضه روش‌های مختلفی برای جبران خدمت بازنشستگی هستیم. در این میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی نقش محوری در حوزه سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری، اقتصاد، بازار سرمایه و مهم‌تر از همه معیشت مردم دارند. لذا دولت‌ها و همچنین فعالان بازارهای مالی توجه ویژه‌ای به این دسته از صندوق‌ها دارند. به‌طور کلی طبق تعریف، صندوق‌های بازنشستگی نهادهای سرمایه‌گذاری هستند که هزینه بازنشستگی کارکنان را پرداخت می‌کنند. وجوه این صندوق‌ها عمدتاً توسط کارمندان، کارفرمایان یا هر دو پرداخت می‌شود. عمدتاً صندوق‌های بازنشستگی به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ نخست صندوق بازنشستگی با مزایای تعریف شده و دوم به‌صورت طرح مشارکت که پرداخت‌ها بستگی به عملکرد صندوق دارد. در حال حاضر صندوق‌های بازنشستگی موجود از نوع اول هستند. بنابراین یک صندوق با مزایای تعریف شده بدون توجه به عملکرد درآمد ثابتی را به ذی‌نفع پرداخت می‌کند و کارمندان نیز مبلغ ثابتی را به صندوق می‌پردازند. مدیران صندوق که ممکن است از یک یا چندین کارفرما تشکیل شده باشند، این پرداخت‌ها را در کلاس دارایی‌های مختلف از جمله سهام یا صنایع و یا حتی املاک سرمایه‌گذاری می‌کنند. آن‌ها باید عملاً بدون از دست دادن اصل مبالغ، تورم را هم شکست دهند. مدیر صندوق نوع اول باید به اندازه کافی از سرمایه‌گذاری بازدهی کسب کند تا بتواند مزایا را بپردازد. اما در نوع دوم عملکرد صندوق است که می‌تواند با سودآوری خود در تعادل با ریسک مبالغی را نصیب ذی‌نفعان کند. در این میان بحث مزایای تکمیل بازنشستگی هم مطرح شده که در برخی کشورها به روش‌های متعددی طراحی و پیاده‌سازی می‌شود. در این کشورها بازنشستگی تکمیلی به سه صورت مورد اجرا قرار می‌گیرد؛ اول طرح‌های فردی (SIPP) که خود شخص به‌صورت انفرادی در بیمه‌ها، اوراق قرضه و یا صندوق‌های قابل‌معامله سرمایه‌گذاری می‌کند. دوم حالت بازنشستگی سهام‌داران (SHP) است. در این نوع، شخص ضمن دستیابی به مستمری تکمیلی در طول زندگی کاری، از مزایای مالیاتی قابل‌توجهی نیز برخوردار می‌شود. این روش پس‌انداز بازنشستگی بیشتر توسط بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و سایر شرکت‌ها ارائه می‌شود. حالت سوم هم حقوق بازنشستگی محل کار (Workplace pensions) نام دارد. در این نوع از مستمری، کارفرما مبلغ معینی به‌عنوان سهم پرداخت کرده و کارمند نیز از طریق کسر از حقوق مبلغی را می‌پردازد. بازنشستگی نوع سوم به دو مدل عملیاتی می‌شود، نخست طرح‌های حقوق و دستمزد که مبلغ نهایی آن با مجموع مشارکت‌های پرداختی کارفرما و کارمند مطابقت دارد. دوم در مورد طرح‌های خرید پول (Money purchase schemes)، مبلغ پرداختی به‌طور مجدد سرمایه‌گذاری می‌شود تا مبلغ بالقوه حتی بزرگ‌تری تضمین شود، البته کارفرما در بسیاری موارد موظف است به‌طور خودکار کارکنان را در این طرح‌های تکمیلی مستمری محل کار ثبت‌نام کند. با این حال، کارمندان در نهایت می‌توانند انصراف دهند. امروز بیشتر طرح‌های انفرادی توسط بیمه‌ها در کشور ایجاد می‌شود. برای اولین‌بار قرار است طرح‌های تکمیلی بازنشستگی توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌صورت ترکیبی و با استفاده از ابزارهای مالی پیاده‌سازی و در ایران به اجرا درآید. اجرای صندوق بازنشستگی تکمیلی می‌تواند خبر خوبی برای کارکنان و همچنین کارفرمایان باشد. بارها گفته شده که اقتصاد ایران برای رهایی از بندها و پرواز، نیازمند دو بال است که یکی بازار پول و دیگری بازار سرمایه است. در حال حاضر این شعار با اجرایی شدن صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی در بازار می‌تواند محقق شود. با اجرای این طرح کارفرمایان، کارکنان و حتی سایر سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق سازوکار صندوق‌های سرمایه‌گذاری صدور و ابطالی با کمک مدیریت تخصصی و در فضایی شفاف و قاعده‌مند سرمایه‌گذاری کنند.